بازار کم‌فروغ دوچرخه در ایران

می‌گویند دوچرخه در دوره قاجار وارد ایران شده است و واردکنندگان آن هم انگلیسی‌ها بوده‌اند، بیشترین استفاده آن هم در بین بچه‌های درباریان و فرزندان بازاری‌های پولدار آن زما‌ن بوده که دوچرخه را به‌عنوان هدیه برای فرزندان خود می‌خریده‌اند. در زمان حاضر هم شاید شما در فیلم‌ها و سریال‌های زیادی دیده باشید که دوچرخه به‌عنوان هدیه قبولی به بچه‌ها داده می‌شود. جالب است بدانید که براساس گفته‌های اهالی این بازار، هنوز هم خریدوفروش دوچرخه به همین خاطر انجام می‌شود. اما داستان دوچرخه از آن جهت برای این گزارش انتخاب شده است که بیش از 99درصد از دوچرخه‌های بازار وارداتی است. وقتی از تولیدکننده‌های موتورسیکلت در مورد عدم تولید انجین در ایران می‌پرسیم، همگی بر به صرفه نبودن و گرانی هزینه‌های تولید این قطعه اصلی موتور در ایران سخن می‌گویند، اما معلوم نیست دوچرخه چرا در ایران تولید نمی‌شود و همان چند کارخانه دوچرخه هم که در ایران وجود داشتند به دلیل عدم‌سوددهی یا به طور کامل تعطیل شده‌اند یا تولید بسیار اندکی دارند، (مانند کارخانه قوچان مشهد) یا در بهترین حالت به مونتاژ دوچرخه روی آورده‌اند. از طرفی هر ساله حجم بالایی یعنی حدود یک میلیون دوچرخه از کشورهایی چون چین، تایوان، مالزی و غیره وارد ایران می‌شود که قیمت هیچ‌کدام زیر 100 هزار تومان نیست و به این ترتیب میلیون‌ها دلار ارز از کشور خارج می‌شود.

قلمستان؛خانه دوچرخه ها
جمله «تولید به صرفه نیست» بیت ترجیعی شده است که در هر بازاری از زبان کسبه آن خارج می‌شود و چرخ‌زنان به سرتاپای بازار می‌پیچد. به نظر می‌رسد می‌توان کم‌کم به انتظار نشست و دید که تولید گوجه و خیار را هم به صرفه نمی‌دانند و شروع به واردات‌شان می‌کنند .  خیابان قلمستان از مسیرهای منتهی به میدان رازی یا همان گمرک معروف، بورس فروش دوچرخه تهران به شمار می‌رود. فروشگاه‌های رنگارنگ دوچرخه در این خیابان واقع شده‌اند و برندهای چینی و مالزیایی و تایوانی از سر و کول این فروشگاه‌ها بالا می‌روند. افراد زیادی در این راسته زمانی تولیدکننده بوده‌اند، اما همگی آنها امروز در زمینه واردات با هم رقابت دارند. همه آنها هم تولید را به صرفه نمی‌دانند.

فرهنگ دوچرخه‌سواری تبلیغ نمی‌شود
رسانه‌های همگانی یک کشور وظایفی به عهده دارند و در این میان تعاریف خاصی هم وجود دارد. مثلا نهادینه کردن نظرگاه‌های مثبت در جامعه و تشویق اذهان عمومی به سمت وسوی خاص یکی از وظایف رسانه‌های جمعی به‌ویژه صوتی و تصویری‌هاست، اما جای ترویج فرهنگ دوچرخه‌سواری در رسانه ملی ایران خالی‌ است. این مسئله در حالی است که کلان‌شهرهای ایران از شدت دود و دم نای نفس کشیدن ندارند و دوچرخه می‌توان چتر نجات آنها باشد.

فروش کم‌فروغ دوچرخه در ایران
هر چند در ایران خریدوفروش دوچرخه به رده‌های سنی و مصارف خاصی محدود شده است، اما بیشترین فروش در فصل گرما صورت می‌گیرد که مدارس تعطیل می‌شوند، یعنی از اواسط اردیبهشت ماه تا آخر شهریورماه. بیشترین فروش هم مربوط به دوچرخه‌های کوچک در سیسمونی‌هاست! قشر نوجوان این وسیله را معمولا به‌عنوان کادو دریافت می‌کنند. فروش این وسیله برای مصارف ورزشـــی خیلـــی کــم است و به نوعی این ورزش در ایران جا نیفتاده است.فضای شهری نامناسب و احتمال بروز خطرات جانی فراوان در خیابان‌های ایران موجب شده کسی ریسک استفاده از دوچرخه را به جان نخرد.  دوچرخه‌های موجود در بازار براساس اندازه‌های 12، 16، 20، 24، 26 و 28 دسته‌بندی می‌شوند که هر کدام برای گروه سنی خاصی مورد مصرف دارند.طراحی‌های کلاسیک، اسپورت، دخترانه، پسرانه، دنده‌ای و غیردنده‌ای هم از جمله طبقه‌بندی طراحی این وسیله
 به شمار می‌روند.