محرمانه بودن اطلاعات در شرکت‌ های تحقیقات بازار

در این سلسله از مطالب تلاش بر این خواهد بود تا ضمن ارتقای دانش و آگاهی کلی از اصول اولیه تحقیقات بازار، به برخی پرسش‌ها و تردیدهای موجود در مورد تحقیقات بازار نیز پاسخ دهیم تا تصویری شفاف‌تر از این حوزه را به صاحبان دیگر صنایع ارائه داده باشیم.

آیا برند شما نیازمند تحقیقات بازار است، ولیکن ترس از افشای اطلاعات محرمانه بازاریابی و رقابتی خود به افرادی خارج از مجموعه، شما را وادار می‌کند تا تحقیقات بازار را یا انجام ندهید یا به‌صورت درون‌سازمانی انجام دهید؟ 

تحقیقات بازار یک فعالیت برون‌سازمانی است و نه یک فعالیت درون‌سازمانی بنابراین نمی‌توان به علت ترس از افشای اطلاعات محرمانه برند به غیر، تصمیم بر انجام این فعالیت در درون سازمان داشت، حال آنکه در خلال سالیان گذشته بوده‌اند برندهای داخلی که چنان دپارتمان تحقیقات بازار خود را با صرف هزینه‌های هنگفت گسترش دادند که حتی برند تحقیقات بازاری را به‌عنوان «زیر برند» خلق کردند تا جداگانه و صرفا روی محصولات تولیدی برند مادر کار کند (به طور خاص یکی از برندهای مطرح محصولات خوراکی و عمدتا لبنی داخلی را می‌توان مثال زد) ولیکن پس از چند سال آزمون و خطا به این نتیجه رسیدند که تحقیقات بازار فعالیتی برون‌سازمانی است. یکی از دلایلی که موجب شد این برند، چنین سازمان عریض و طویلی را به وجود آورد ترس از افشای اطلاعات به آژانس‌های تحقیقات بازار بود. 

اگر بخواهیم به این موضوع دقیق‌تر بپردازیم، باید بیان کنیم که تمام شرکت‌های تحقیقات بازار علاوه بر آنکه قوانین بسیار سخت‌گیرانه داخلی را برای تمام کارمندان خود تعریف می‌کنند، از طیف وسیعی از پروتکل‌های جهانی نیز باید پیروی کنند تا مجاز به فعالیت در این حیطه باشند. از جمله قوانینی که اصولا در شرکت‌های داخلی تحقیقات بازار به‌شدت به آنها توجه می‌شود می‌توان موارد زیر را بر شمرد که تنها بخش کوچکی از قوانین داخلی شرکت‌های تحقیقاتی هستند: 

*‌ تمام کارمندان شرکت‌های تحقیقات بازار، از پرسشگران گرفته تا مدیران و کارشناسان ارشد هر واحد، در زمان امضای قرارداد استخدام با مجموعه‌ای از قوانین سخت‌گیرانه حفظ محرمانه اطلاعات در قراردادهای خود مواجه می‌شوند که عدم رعایت هر یک از آنها در هر مرحله‌ای، نه تنها موجب فسخ یکطرفه قرارداد آنها توسط کارفرما می‌شود، بلکه به جرم خیانت در امانت باید در دادگاه‌های حقوقی کشور پاسخگو باشند. این امر نه تنها در مورد کارمندان ثابت این شرکت‌ها مصداق دارد، بلکه کارمندان نیمه وقت یا اصطلاحا «freelancers» که قاعدتا باید بتوانند فعالیت‌های دیگری هم داشته باشند، مجاز به این امر نیستند. به‌عنوان مثال می‌توانیم از مترجمان همزمان نام ببریم. اصولا با آنکه تنها زمانی نیاز به حضور مترجمان همزمان احتیاج می‌شود که فردی غیر‌فارسی زبان تمایل داشته باشد جلسات تحقیقاتی را همزمان مشاهده کند، لیکن حتی این افراد متخصص نیز مجاز نیستند همزمان با بیش از یک شرکت تحقیقات بازار همکاری داشته باشند.

*‌ فارغ از تبصره‌های سخت‌گیرانه در قراردادها، در جلسات با مشتری، معمولا تنها افراد محدودی از جانب تیم تحقیقات بازار که به طور خاص مدیران ارشد هر واحد هستند، شرکت می‌کنند. 

*‌ در شرکت‌های تحقیقات بازار هیچ فردی اعم از نیروهای دفتری، پرسشگران و حتی مترجمان از نام مشتری آگاه نمی‌شوند و معمولا به جای نام مشتری، از کد در مکاتبات داخلی استفاده می‌شود. 

*‌ شرکت‌های تحقیقاتی هرگز هیچ سندی از پژوهش را در اختیار هیچ فردی غیر ‌از مجموعه خود قرار نمی‌دهند.

*‌ در شرکت‌های تحقیقاتی حتی، کاغذهای باطله دور انداخته نمی‌شود و معمولا توسط دستگاه‌های مخصوص خرد می‌شود. 

*‌ شرکت‌های تحقیقاتی تنها با یک پیک یا آژانس کرایه خودرو و با یک دفتر فنی برای تکثیر تعداد زیادی از اسناد مانند پرسشنامه‌ها همکاری می‌کنند که به آن اطمینان کامل دارند.

*‌ شرکت‌های تحقیقاتی داخلی حتی به این نکته نیز توجه دارند که دفتر خود را در نزدیکی رقبای خود دایر نکنند! 

فارغ از قوانین داخلی، شرکت‌های تحقیقات بازار باید از یکسری استانداردهای جهانی نیز پیروی کنند. از جمله مهم‌ترین مراجع قانون‌گذار جهانی می‌توانیم از ESOMAR  نام ببریم. ESOMAR به‌عنوان بزرگ‌ترین دایرکتوری تحقیقات بازار جهان شناخته می‌شود و شرکت‌های تحقیقات بازار در جهان علاقه‌مند هستند توسط این مرجع بزرگ تایید شوند، چرا که اکثر برندهای تولیدی جهان زمانی که می‌خواهند به تحقیقات بازار در هر نقطه‌ای از جهان فکر کنند، به این دایرکتری مراجعه می‌کنند تا متوجه شوند در هر منطقه از جهان چه برندهایی مورد تایید این مرجع هستند، حال آنکه ESOMAR استانداردهای بسیار سخت‌گیرانه‌ای را برای تاییدشرکت‌های تحقیقات بازار دارد که یکی از مهم‌ترین آنها رعایت اصول محرمانه تحقیقات بازار است. 

صاحبان مشاغل مختلف باید آگاه باشند که با مراجعه به این دایرکتری می‌توانند از این آگاه شوند که شرکت‌های تحقیقاتی چه بایدها و نباید‌هایی دارند، می‌توانند آگاه شوند که چه شرکت‌هایی چه در داخل کشور و چه در هر بازار هدف دیگری مورد تایید این مجمع هستند و همچنین می‌توانند هر تخلفی در پروژه‌های تحقیقات بازار را به نماینده این مرجع در هر کشور اعلام کنند تا به‌صورت فوری مورد بررسی قرار گیرد.