پایان دوران استارت آپی با قدرت گرفتن هرچه بیشتر غول های فناوری

در دورانی که تب راه اندازی استارت آپ بالا است، کسب و کارهای نوپای دیروز به غول هایی در حوزه فناوری تبدیل شده و در حال پایان دادن به دوران استارت آپی هستند.

به گزارش زومیت، راه اندازی یک کسب و کار جدید که استارت آپ خوانده می شود، این روزها یکی از ترندهای دنیای فناوری و حوزه کسب و کار است. هرچند اصطلاح استارت آپ را می توان به تمام کسب و کارهای نوپایی که با یک روش جدید در پی حل مشکل هستند، تعمیم داد، اما اغلب این نام به کسب و کارهای نوپای حوزه فناوری اطلاق می شود که با استفاده از روش های نوین بر بستر فناوری  در پی رفع مشکلات حاصل از روش های قدیمی بوده یا به طور کلی روشی نوین را برای حل معضلاتی که در مدرنیته ایجاد شده، ارائه می کنند. موفقیت استارت آپ ها در کنار ایجاد فضایی برای داشتن استقلال کاری و راه انداختن یک بنگاه اقتصادی موفق که اشتغال زایی را نیز به همراه دارد، بسیاری را بر آن داشته تا در این مسیر حرکت کنند.

این روزها علاوه بر اینکه در اغلب کلانشهرهای کشورمان نیز شاهد داغ بودن تب راه اندازی استارت آپ هستیم، این موضوع در مورد سایر شهرهای جهان نیز صادق است. پس از آنکه استارت آپ ها با حضور خود در کالیفرنیا و منطقه ای به نام سیلیکون ولی، این ناحیه را به قطب فناوری جهان تبدیل کردند، بسیاری از شهرها در پی الگو قرار دادن این منطقه و رشد در حوزه فناوری از طریق بها دادن به استارت آپ ها هستند. این موضوع در کشورمان نیز کم و بیش صادق است، هرچند کارآمد بودن این رویکرد خود جای بحث دارد.

وب سایت تک کرانچ با انتشار گزارشی به بررسی این موضوع پرداخته و به این نکته اشاره کرده که استارت آپ های دیروز که امروزه به غول های فناوری دنیا تبدیل شده اند در حال پایان دادن به تب استارت آپی هستند. همانطور که اشاره کردیم، تمام کلانشهرهای جهان این روزها توجه ویژه ای معطوف استارت آپ ها کرده اند؛ به طوری که هر یک در پی تبدیل شدن به یک قطب بزرگ فناوری هستند، حال آنکه خورشید دوران طلایی استارتآپی در خود سیلیکون ولی در حال غروب است.

دوران طلایی استارت آپ ها در سیلیکون ولی نیز در حال پایان است

به جرأت می توان گفت که رویای بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهی در حوزه های مهندسی یا مدیریت، خلق یک کسب و کار خلاقانه نظیر اوبر، فیس بوک یا موارد دیگر است که در کشورمان نیز می توان این پدیده را به روشنی در دانشگاه ها و مخصوصا گردهمایی هایی نظیر استارت آپ و ویکند ها مشاهده کرد. تقریبا این روزها کلانشهری نیست که یک سرمایه گذار در آن وجود نداشته باشد.

تغییر بازیگران بزرگ اقتصاد غیردولتی از شرکت های فعال در حوزه انرژی یا ساختمانی به سمت شرکت های فناوری نیز اشتیاق برای ورود به این حوزه را بیش از پیش افزایش می دهد، اما نکته ای که باید به آن توجه داشت، تبدیل شدن استارت آپ های دیروز به غول هایی است که در حال بلعیدن کسب و کارهای کوچک تر از خود هستند. این شرکت ها واهمه ای از خرید  ندارند و برای رشد بیشتر، به راحتی سایر استارت آپ ها را در خود حل می کنند.

دنیای امروز تغییر کرده است؛ دنیای امروز نه در پی بازیگران کوچک، بلکه به دنبال بازیگرانی بزرگ در حوزه کسب و کار است. دهه بعدی برخلاف یک دهه پیش در اختیار شرکت های بزرگ و متخصصانی است که در این حوزه ها فعالیت می کنند. آینده در اختیار تازه کاران و استارت آپ ها نیست.

تولد اینترنت و ایجاد بستری تازه بین سال های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۶ میلادی باعث شد شرکت هایی نظیر آمازون، فیس بوک، گوگل، سیلس فورس، ایر بی ان بی و سایر غول های کنونی حوزه فناوری متولد شوند. اینترنت در آن سال ها یک پدیده جدید بود و بسیاری از دانشجویان و کارآفرینان جوان، ایده های خود را در فضای بکر اینترنت در یک گاراژ کوچک پیش بردند. در آن  سال ها یک متخصص جوان قادر بود با راه انداختن یک وب سایت و دریافت چندین میلیون دلار در پی استقبال از ایده خود، در سطح جهانی تبدیل به یک سرویس بزرگ شود. پس از شکوفایی کسب و کارهای مبتنی بر اینترنت، انقلاب گوشی های هوشمند بین سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۶ طیف جدیدی از کسب و کارهای نوپا را معرفی کرد که از جمله آنها می توان  به اینستاگرام، توییتر، اوبر، لیفت و سایر سرویس های مبتنی بر اینترنت و گجت های هوشمند همراه اشاره کرد.

با توجه به اینکه در طول ۲۰ سال اخیر شاهد وقوع پی در پی تغییرات بنیادی در حوزه فناوری بوده ایم، از این رو باز هم انتظار داریم تا پس از تحولات ایجاد شده توسط اینترنت و گوشی های هوشمند، دوباره یک تغییر دیگر یک تحول بزرگ را کلید زده و از دل آن استارت آپ ها و کسب و کارهای دیگری متولد شوند.

اما انتظار داشتن برای وقوع یک تحول دیگر بیشتر شبیه چشم دوختن به سراب است. اینترنت توسط شرکت های بزرگ تسخیر شده، بازار گوشی های هوشمند اشباع شده و شرکت های بزرگ فروشگاه های فروش و عرضه اپلیکیشن ها را نیز تصرف کرده اند.

بسیاری از فناوری های جدیدی که امید می رود منجر به ایجاد تغییر و انقلاب شوند، بسیار پیچیده و گران هستند و از این رو شرکت های بزرگ به آنها علاقه مند شده و روی این حوزه ها سرمایه گذاری می کنند.

در مقایسه با نیمه های سال ۲۰۱۵ میلادی سرمایه گذاری روی استارت آپ ها بسیار کاهش پیدا کرده است. به گزارش رویترز، حجم سرمایه گذاری در استارت آپ ها در مقایسه با دو سال گذشته بیش از ۴۰درصد کاهش پیدا کرده است و این کاهش دلیلی جز پایان دوران استارت آپی نیست. شاید تبدیل شدن پنج شرکت بزرگ حوزه فناوری (که شامل آلفابت، آمازون، اپل، فیس بوک و مایکروسافت هستند) به پنج شرکت باارزش دنیا نیز دلیلی بر این ادعا باشد که دنیا بیشتر در پی شرکت های بزرگ حرکت می کند.

به جرأت می توان ادعا کرد که بزرگ ترین فناوری های مورد انتظاری که احتمالا در آینده نزدیک تجاری خواهند شد، شامل هوش مصنوعی، پهپاد، واقعیت افزوده و واقعیت مجازی، پول رمزنگاری شده، اینترنت اشیاء و خودروهای هوشمند هستند. هرچند تمام این فناوری ها بسیار مهم بوده و برای آینده بشر حیاتی هستند، اما این فناوری ها و توسعه آنها به شکلی که توسعه در زمان انقلاب گوشی های هوشمند و اینترنت در دسترس بود، قابل بهره برداری توسط استارت آپ های نوپا نیستند. در ادامه به بررسی هر یک از موارد فوق به تفکیک خواهیم پرداخت:

هوش مصنوعی: برای پیشبرد هوش مصنوعی تنها نیاز به هوش و مهارت بالا لازم نیست. هوش، مهارت و توانایی با در دست نداشتن اطلاعات مورد نیاز کاربردی نیست. به طور حتم هیچ یک از شرکت ها به اندازه پنج غول بزرگی که به آنها اشاره کردیم، از وجود کلان داده بهره نمی برند. البته باید به شرکت های چینی نظیر تنسنت، علی بابا و بیدو نیز اشاره کرد.

سخت افزار: توسعه گجت هایی نظیر پهپادها یا گجت های مورد استفاده در اینترنت اشیاء حاشیه سود بسیار پایینی داشته و در عین حال بسیار گران قیمت نیز هستند،  بنابراین ظهور استارت آپ ها در این حوزه به جز در موارد بسیار استثنایی غیرممکن است. برای مثال می توان به پبل اشاره کرد که پس از موفقیت توسط فیت بیت تصاحب شد.

خودروهای خودران و هوشمند: صنعت خودروسازی به خودی خود بسیار گران قیمت است، حال آنکه اضافه شدن ویژگی های هوشمندی به این حوزه می تواند هزینه ها را بیش از پیش افزایش دهد. این روزها تقریبا شرکت های بزرگ در این حوزه فعالیت می کنند و به غیر  از چند استارت آپ که توسط غول های بزرگ خریداری شده اند، فعالیت در این حوزه برای استارت آپ ها بسیار سخت است.

واقعیت مجازی و واقعیت افزوده: واقعیت مجازی و واقعیت افزوده را نیز باید جزو گران ترین حوزه های فناوری خواند. برای مثال می توان به استارت آپی با عنوان مجیک لیپ اشاره کرد که در طول سال های گذشته تنها اخباری در رابطه با توسعه فناوری واقعیت افزوده توسط آن منتشر شده و هنوز خبری از یک محصول واقعی و تجاری شده نیست. با این وجود مجیک لیپ  در طول سال های گذشته برای پیشبرد اهداف خود سرمایه ای نزدیک به ۲ میلیارد دلار جذب کرده است.

در این بین استارت آپ ها چگونه می توانند در چنین فضایی حضور داشته باشند؟ به طور حتم حضور در چنین فضایی در پیروی از دو راه خلاصه شده است. یکی از این راه ها فعالیت مستقل و تحمل سختی ها و مشکلات است و راه دوم رفتن به زیر پرچم غول های بزرگ فناوری است. با دشوار شدن فعالیت در فضای استارت آپی نیز سرمایه گذارها شرایط پیچیده تری را برای حمایت از یک ایده در پی می گیرند. فرض کنید که سال ها پیش داشتن ایده اولیه برای راضی کردن سرمایه گذار یک امر طبیعی بود، حال آنکه امروزه طی کردن مراحل مختلف برای متقاعد کردن سرمایه گذار از ورود به بعضی دانشگاه ها برای تحصیل نیز سخت تر شده است.

غول های فناوری نظیر آمازون و گوگل علاوه بر افزایش تسلط فعالیت در حوزه هایی که آغاز به کار کرده اند، هر روز با بهره گیری از سرمایه های مادی و همچنین داشتن زیرساخت های مورد نیاز، حوزه های جدیدی را نیز به دامنه فعالیت خود اضافه می کنند.

البته تمام مواردی که در این مقاله ذکر شده برای کشورمان صادق نیست، چراکه فضای استارت آپی کشورمان تا حدودی به زنجیره استارت آپی جهانی وصل نیست و از این رو تا حدودی شبیه کشور چین است، چراکه بستری بکر برای رشد ایده های مختلف وجود دارد، حال آنکه بخش بزرگی از استارت آپ ها ایده ای قوی برای فعالیت نداشته یا رویکردی نمایشی را برای حضور در این حوزه در پیش گرفته اند.