بازاریابی هورمونی: از ایده تا عمل (بخش چهارم) / آشنایی با هورمون‌ها

یکی از ویژگی‌های هورمون اکسی توسین افزایش حس همدردی و همدلی است و همدلی نیز می‌تواند رفتار را تغییر دهد زیرا کسانی که از لحاظ عاطفی با دیگران درگیر می‌شوند می‌توانند اضطراب فرد را کاهش داده و این عمل موجب تخفیف رنج و درد دیگران شود و در واقع تبلیغات‌ احساسی و عاطفی باعث می‌شود که فعالیت‌های مغزی تحریک شده و این امر آزاد‌سازی اکسی توسین را در پی داشته باشد از این‌رو بازاریابان باید در فعالیت‌های تبلیغاتی و بازاریابی که انجام می‌دهند روی عواملی از قبیل توانایی جلب توجه مصرف‌کنندگان و ایجاد ارتباط عاطفی با آنان تمرکز داشته باشند زیرا در عرصه رقابت و برای پیشی گرفتن از رقبا شرکت‌ها باید فعالیت‌های بازاریابی خود را به طور موثر برنامه‌ریزی کرده و راه‌هایی را استفاده کنند تا از این طریق بتوان با مصرف‌کنندگان روابط بلندمدتی را ایجاد کرده و با شناسایی نیازهای متغیر مشتریان بتوانند همگام و همسو با این نیازها حرکت کرده و آنها را راضی کنند.

در نتیجه بازاریابی هورمونی می‌تواند از طریق محرک‌های بازاریابی با تحت تاثیر قرار دادن اکسی توسین و اثرات آن در رفتار افراد یک رابطه عاطفی با مصرف‌کنندگان ایجاد کرده تا از طریق تثبیت نام تجاری در ذهن افراد، وسوسه خرید را در آنان شعله‌ور کند.

سروتونین

ماده شیمیایی مهمی در مغز است که به‌عنوان انتقال‌دهنده عصبی شناخته می‌شود. سروتونین انتقال‌دهنده عصبی مولکولی در مغز است که به سلول‌های عصبی کمک می‌کند که با یکدیگر کار کنند. پژوهشگران انگلیسی مکانیزمی را یافتند که از طریق آن سطح پایین سروتونین منجر به بروز خشم می‌شود که نشان دادند با خوردن شکلات و تخم مرغ می‌توان خشم را کاهش داد.

سروتونین از انتقال‌دهنده‌های عصبی است که توسط سلول‌های عصبی (نورون) دستگاه گوارشی بر دستگاه عصبی مرکزی ترشح می‌شود و روی خلق و خو، سیر عملکردهای فیزیولوژیکی بدن از قبیل تعادل، انرژی، تغذیه، خواب و جفت‌گیری تاثیر می‌گذارد. سروتونین به طور طبیعی از مغز ترشح می‌شود اما گاهی حجم آن در خون پایین می‌آید زیرا مقداری از آن باز جذب یا دفع می‌شود.

این هورمون احساس شادی را به همراه می‌آورد و با افزایش میزان این ماده شیمیایی در افراد کاهش وزن رخ می‌دهد. ورزش کردن و مصرف خوراکی‌های رنگین مقدار سروتونین در مغز را افزایش می‌دهد و میزان اشتها را کنترل می‌کند. کمبود سروتونین منجر به بروز عارضه تصلب شرائین و افسردگی و افزایش میل به غذا خوردن می‌شود.

سروتونین یک انتقال‌دهنده عصبی و به طور کلی یک ماده شیمیایی است که کمک می‌کند پیام‌های عصبی از یک منطقه مغزی به منطقه دیگر برود. حدود 90درصد ذخیره سروتونین در دستگاه گوارش و پلاکت‌های خونی است. اسیدآمینه تریپتوفان در ساخت سروتونین نقش اساسی دارد و نوعی آرامش بخش و شادی بخش است.

از این‌رو رژیم غذایی در سروتونین تاثیرگذار است. مواد‌غذایی‌ای وجود دارند که می‌توانند سطح تریپتوفان را افزایش دهند. تریپتوفان، اسیدآمینه‌ای است که در ساخت سروتونین نقش دارد. غذاهای غنی از پروتئین مانند: گوشت قرمز، مرغ و ماکیان، لبنیات و آجیل دارای مقدار زیادی تریپتوفان هستند.

مصرف زیاد غذاهای پروتئینی، سروتونین را افزایش نمی‌دهد. هنگامی که غذای با پروتئین بالا مصرف می‌کنید، هم تریپتوفان و هم اسیدآمینه‌های زیادی را وارد خون می‌کنید. همه این اسیدهای آمینه برای ورودشان به مغز با هم می‌جنگند. در آخر مقدار کمی تریپتوفان وارد مغز می‌شود و میزان سروتونین را افزایش نمی‌دهد. اما مصرف مواد‌غذایی غنی از کربوهیدرات، باعث آزادسازی انسولین می‌شود و تمام اسیدهای آمینه موجود در خون به جز تریپتوفان، جذب بدن می‌شوند.

در نتیجه مقدار زیاد تریپتوفان در جریان خون باقی می‌ماند و به مغز وارد می‌شود و مقدار سروتونین را افزایش می‌دهد. مصرف مقدار کافی ویتامین ب6 می‌تواند سرعت تبدیل تریپتوفان به سروتونین را افزایش دهد. ورزش موجب بهبودی خلق و خو می‌شود و افسردگی را درمان می‌کند. در گذشته پزشکان می‌گفتند که چند بار ورزش کردن در هفته، موجب کاهش اثرات افسردگی می‌شود. اما امروزه آنان بر این باورند که 40 دقیقه ورزش کردن باعث تاثیرات خوبی بر خلق و خو می‌شود.

برخی بر این باورند که ورزش کردن موجب افزایش مقدار سروتونین می‌شود، اما هنوز به اثبات نرسیده است. مردان سروتونین بیشتری از زنان دارند، به همین دلیل زنان بیشتر دچار افسردگی می‌شوند. زنان دارای کمبود سروتونین دچار اضطراب و اختلالات خلقی می‌شوند. مردان دارای کمبود سروتونین دچار اعتیاد به الکل، اختلال بیش ‌فعالی و اختلال کنترل انگیزه می‌شوند.

استادیار دانشکده علوم اقتصادی و اداری و دکترای مدیریت بازاریابی بین‌الملل