اتاق های استان دست به کار تدوین برنامه می‌شوند

پیش از آنکه تحریم‌ها در شیب پایانی‌اش قرار بگیرد، بخش خصوصی نیز درکنار دولت بی‌صبرانه و امیدوار، آخرین موانع توافق را پیگیری می‌کرد. اگر چه این مذاکرات بیش از 20 ماه پیش آغاز شده بود، اما شاید نگرانی از چگونگی پایان تحریم‌ها هر دو بخش را برای هر گونه برنامه‌ریزی برای پساتحریم خلع سلاح کرده بود، همه روند پرشور و شوق و گاه کسل‌کننده مذاکرات را دنبال می‌کردند و در انتظار سوت پایانی بودند. البته پیش از توافق نهایی، کم‌و‌بیش درخصوص دوران پس از تحریم، حرف‌هایی گفته و پیش‌بینی‌هایی شده بود اما در حد و اندازه برنامه‌ریزی نبود. از زمانی که مذاکرات در حال انجام بود و حتی پس از توافق، دولت دائما بخش خصوصی را مورد خطاب قرار داده و با عنوان پیشروان اقتصاد کشور، مسئولیت سخت بر پا کردن اقتصادی سالم را از این بخش خواهان است.

وزیر صنعت، معدن و تجارت اخیرا در مراسم تجلیل از هیات‌رییسه اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران و رؤسای اتاق‌های سراسر کشور در مشهد در میان فعالان اقتصادی بخش‌خصوصی تاکید کرده است، اتاق استان‌ها برنامه‌هایشان را به منظور تهیه یک برنامه جامع به اتاق ایران ارائه دهند. نعمت‌زاده رصد مسیر حرکت بخش خصوصی و چشم‌انداز آن را در اقتصاد کشور از این طریق امکان‌پذیر دانسته است. اگر چه به نظر می‌رسد وزیر صنعت، معدن و تجارت بخش‌خصوصی را در برنامه‌هایش منظور کرده اما محسن احتشام، رییس اتاق بیرجند معتقد است دولت باید بخش‌خصوصی را به میدان عمل دعوت کند. او با بیان اینکه دولت باید به بخش خصوصی بیشتر بها بدهد به

«فرصت امروز» می‌گوید: به نظر من برخلاف همه صحبت‌هایی که دولت می‌کند اما کار برای بخش خصوصی همچنان سخت است. هنوز مقررات دست‌و‌پاگیری داریم که کار را برای تولیدکننده، سرمایه‌گذار و صادرکننده سخت می‌کند. این فعال بخش خصوصی تحلیل فضای کسب‌و‌کار و رصد کردن فرصت‌ها و تهدید‌ها را به لحاظ تغییراتی پی‌در‌پی، یک فعالیت روزانه می‌داند و ادامه می‌دهد: این دلایل تدوین استراتژی را برای هر اتاق ضروری می‌کند. باید چندین راه و نقشه داشته باشیم چراکه در این حالت تحقق هدف امکان‌پذیر می‌شود. چون در صورت ناموفق بودن در یک راه می‌توان راه دیگر را جایگزین کرد. احتشام از نبود نظام برنامه‌ریزی استراتژیک در اقتصاد کشور به‌عنوان بزرگ‌ترین ضعف این حوزه نام برده و درخصوص برنامه‌های جامع این اتاق می‌گوید: برنامه‌های ما براساس برنامه‌های آمایش سرزمینی تدوین خواهد شد. ما برای عملیاتی کردن آنها تلاش خواهیم کرد چون توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت و براساس نیازها و ظرفیت‌ها شناسایی و برنامه‌ریزی شده‌اند.

به گفته وی، استان خراسان جنوبی به واسطه داشتن طولانی‌ترین مرز با افغانستان مزیت بزرگی در تجارت دارد. احتشام در توضیحات بیشتری ادامه می‌دهد: ما در تولید محصولاتی مانند زعفران، زرشک، انار و گیاهان دارویی ظرفیت قابل توجهی داریم و به علت دسترسی به بازارهای هدف می‌توانیم در این زمینه برنامه‌های هدفمند و طولانی‌مدت داشته باشیم. رییس اتاق بازرگانی بیرجند وجود معادن غنی را از دیگر سرمایه‌های استان می‌داند و ادامه می‌دهد: ما می‌توانیم با واردات مواد اولیه از افغانستان و تولید محصول نهایی در زمینه تولید صادرات‌محور برنامه‌ریزی داشته باشیم. این صنعتگر معتقد است اتاق‌ها در ظرف مدت شش ماه می‌توانند برنامه‌هایشان را به اتاق ایران ارائه دهند.

بخش خصوصی میدان عمل می‌خواهد

اما هادی تیزهوش تابان، رییس اتاق رشت از روش دولت در برخورد با بخش‌خصوصی انتقاد دارد. او با بیان اینکه آقایان دولتی همه چیز از بخش خصوصی می‌خواهند اما برای این بخش زمینه لازم را فراهم نمی‌کنند به «فرصت امروز» می‌گوید: هر موقع بخش خصوصی توانست کار کند معلوم می‌شود که دولت این بخش را باور کرده است. به نظرم دولت آنطور که باید، هنوز ما را باور نکرده است. کلید کار در حال حاضر در دست دولت است و اگر هم قرار است بخش خصوصی کاری انجام دهد باید این کلید به دستش برسد.

به گفته تیزهوش تابان، بخش خصوصی برای ورود به حوزه تجارت و اقتصاد آمادگی کامل دارد، همچنین می‌تواند برنامه‌ریزی کند و به آن پایبند باشد. اما جایی از کار مشکل دارد. این فعال بخش خصوصی ادامه می‌دهد: زمینه‌سازی برای این حضور در دست دولت است. دائم از اصل 44 می‌گویند، اما اتفاقی نمی‌افتد. بخش خصوصی و خصوصی‌سازی برای ما هنوز جدی نیست و هنوز هم در موردش بحث می‌کنیم چون نمی‌خواهیم بپذیریم بخشی از کار باید به بخش خصوصی واگذار شود.

وی درباره وجود این باور در دولت می‌گوید: به نظر من مسئله‌ای از ابتدای انقلاب به جا مانده و آن هم اینکه اقتصاد باید دولتی باشد. شاید قبلا جواب می‌داد اما حالا دیگر جواب نمی‌دهد و شرایط کشور و جهان خیلی تغییر کرده است. رییس اتاق استان گیلان ادامه می‌دهد: این سوال وجود دارد، اگر اقتصاد در دست بخش خصوصی بود جامعه جهانی می‌توانست ما را تحریم کند و آیا اقتصاد ما از تحریم‌ها اینقدر آسیب می‌دید؟  وی از ترانزیت ریلی کالا و سرمایه‌گذاری در ایجاد واحدهای تولیدی صادرات‌محور به‌عنوان مزیت‌های استان و اولویت‌های اتاق رشت نام می‌برد.

نیاز به دولت در استان‌های محروم

استان‌های مرزی به دلیل موقعیت استراتژیکی که دارند اغلب مزیت‌های مرزی دارند و فعالان بخش خصوصی از این فرصت‌ها غافل نمی‌شوند، اما به نظر می‌رسد در استان ایلام بخش خصوصی به سختی می‌تواند سرمایه‌اش را به کار اندازد. مسئله‌ای که شعبان فروتن به آن اشاره می‌کند. رییس اتاق ایلام می‌گوید: ما به کمک دولت نیاز داریم، در استان ایلام ظرفیت قابل توجهی برای بخش خصوصی وجود دارد اما زیرساخت‌ها در استان ما برای حضور جدی و فعال بخش خصوصی کفایت نمی‌کند.

این فعال اقتصادی درباره اولویت‌های برنامه اتاق ایلام توضیح می‌دهد: ایجاد منطقه آزاد و منطقه ویژه اقتصادی از اولویت‌های ماست. فروتن فعالیت در زمینه صادرات را از دیگر برنامه‌های این اتاق عنوان کرد و افزود: واحد‌های تولیدی متعددی در استان وجود دارد که برخی به علت نبود سرمایه و برخی به دلیل عدم توجیه اقتصادی تعطیل شده‌اند و لازم است واحد‌هایی که می‌توانند تولیدات صادرات‌محور داشته باشند احیا شوند و ما از پتانسیل مرز استفاده کنیم.

رییس اتاق سنندج نیز استفاده از ظرفیت‌های مرزی را از اولویت‌های اتاق استان کردستان می‌داند. سید‌کمال‌حسینی به «فرصت امروز» می‌گوید: با توجه به هم‌مرزی با کشور عراق و بازار بزرگ مصرفی که در کنار ما هست خواستار ایجاد منطقه آزاد تجاری در استان هستیم. این فعال اقتصادی کرد گسترش روابط تجاری بین‌المللی و همکاری با اتاق‌های مشترک خارجی را از دیگر برنامه‌های این اتاق معرفی کرده و ادامه می‌دهد: در این راستا نخستین نشست شورای مشترک اتاق‌های بازرگانی سلیمانیه و سنندج را برگزار کردیم و این نشست چندین مصوبه هم داشت که از جمله مقرر شد طی دو ماه آینده مرکز داوری اتاق سلیمانیه نیز ایجاد شده و به تبع آن مرکز داوری شورای مشترک اتاق‌های سلیمانیه و سنندج راه‌اندازی شود.

به گزارش «فرصت امروز» حضور چندین باره معاون اول روحانی و برخی وزرا مانند اقتصاد و صنعت، معدن و تجارت در اتاق بازرگانی ایران و تهران و اخیرا در گردهمایی رؤسای اتاق‌های بازرگانی در اتاق مشهد نشان می‌دهد تقاضای دولت یازدهم از بخش خصوصی نمی‌تواند تعارف یا حرکت نمایشی باشد، چون خواهان تقسیم اقتصاد میان خود و بخش خصوصی است، موضوعی که چندین دهه از مطرح کردن آن می‌گذرد، اما در دولت‌های قبل به اندازه امروز جدی گرفته نشد. شاید دولت یازدهم می‌داند، چرخ اقتصاد کشور را که در طول یک دهه گذشته، بیشتر و بیشتر در گل فرورفت، تنها با بنیه بخش خصوصی می‌تواند بیرون بیاورد؛ بخشی که البته خود نیز در این سال‌ها اجازه رشد و توسعه نیافت. شاید حالا که این درد مشترک است راهی به درمان پیدا کند. اما دولت برنامه اقتصادی‌اش را چگونه ترسیم خواهد کرد که بخش خصوصی نیز سهم واقعی درآن داشته باشد؛ باید منتظر ماند.