اجرای ضعیف چکاوک

اجراي طرح چکاوک در تهران که با هدف ساماندهي صدور و عمليات نقد کردن فوری چک‌ها به اجرا گذاشته شد، با انتقادهايي از سوي کارشناسان روبه‌رو شد. به گزارش «فرصت امروز»، طرح چکاوک که پيش از اين در چند شهرستان به‌اجرا درآمده است هم‌اکنون در تهران در حال اجراست و بناست تا پايان سال جاري در همه کشور به اجرا درآيد. بانک مرکزي اعلام کرده است که هدف از اجراي اين طرح حذف گردش فيزيکي لاشه چک بين بانک‌ها، افزايش وضعيت اعتباري چک‌ها و احتمال نقدشوندگي آنهاست.

اما با اين وجود بروز برخي از مشکلات موجب نارضايتي مشتريان بانک‌ها شده است. مشاهدات خبرنگار «فرصت امروز» از چند شعبه بانک نشان مي‌دهد که با اجراي دستورالعمل جديد بانک مرکزي مبني بر وصول چک‌هاي رمزدار تا ساعت 13 هر روز، يک نوع سرگرداني در مشتريان بانک‌ها به وجود آمده است. اين دستورالعمل بدون اعلام عمومي و تنها در يک ابلاغيه به بانک‌ها اجرايي شده است.

نارضايتي مشتريان

يکي از مراجعه‌کنندگان به شعب بانکي دراين‌باره به «فرصت امروز» گفت: من بازاري هستم و بخش مهمي از مبادلاتم از طريق چک انجام مي‌شود. تا الان من چندين فقره چک با مبلغ قابل توجه را به تاريخ روز 28/10 و 25/10 به حساب خوابانده‌ام و هنوز اين چک‌ها نقد نشده‌اند. به‌خاطر همين تلاش مي‌کنم از مشتريان چک‌هاي رمزدار به جاي چک بانکی، چک شخصي بگيرم (که به‌دليل هزينه‌بر بودن اين روش مشتريان به‌سادگي زير بار آن نمي‌روند) اما امروز که مراجعه کرده‌ام اعلام شده است که تنها تا ساعت 13 اين چک قابل وصول بوده و بايد تا فردا صبر کنم.

وي افزود: شايد يک فرد کارمند که دادوستد زيادي با چک انجام نمي‌دهد متوجه نشود اما ما کاسب‌ها با اجراي طرح چکاوک با اين روش واقعا در شرايط دشواري قرار گرفته‌ايم. بانک مرکزي مي‌گويد که هدف اجراي اين طرح افزايش اطمينان از نقدشوندگي چک است اما يک نفر بيايد جواب بدهد که چرا نزديک به يک ماه چک من نقد نشده‌است و خسارت من در اين‌باره را چه کسي جبران مي‌کند؟

مزاياي طرح چکاوک

فرشاد قرباني، کارشناس اقتصادي درباره مشکلات اجرايي طرح چکاوک به «فرصت امروز» گفت: ميزان چک‌هاي برگشتي در ايران بيش از اندازه است به اين معني که بخشي از چک‌هاي برگشتي معلول سوء‌مديريت افراد در گردش مالي آنهاست که اين ميزان چک برگشتي در هر سال طبيعي است اما بخشي ديگر به وضعيت اقتصادي کشور بازمي‌گردد که در آن يک توليدکننده يا کاسب چک مي‌کشد اما به‌دليل دشواري‌هاي شرايط اقتصادي، نمي‌تواند آن را پاس کند. عامل سوم اما به وضعيت بسيار درهم ريخته و آشفته بانک‌ها در صدور و وصول چک‌ها باز مي‌گردد که طرح چکاوک قصد دارد اين بخش از مشکلات چک‌ها را درمان کند.

وي افزود: چک‌هايي که هم‌اکنون در بازار هستند به‌صورت بي حساب و با يک گردش مالي ساده در دست مشتريان قرار گرفته‌اند، طبيعي است که اين وضعيت راه را بر سوء استفاده يا سوءمديريت حساب‌هاي شخصي باز مي‌گذارد. فردي که بارها و بارها چک بي‌محل کشيده و پايش به مراجع قضايي باز شده است در مراحل ديگر به‌راحتي دوباره چک بي‌محل مي‌کشد و بانک هم کاري دراين‌باره نمي‌تواند بکند. براساس طرحي که بانک مرکزي در‌حال اجراي آن است بناست تا سامانه‌اي راه‌اندازي شود که مشتريان پيش از دريافت چک با ارسال يک اس‌ام‌اس‌ از صحت حساب فردي که چک مي‌کشد و سابقه چک‌هاي برگشتي وي مطمئن شوند. اجراي چنين طرحي درصورت موفقيت تا اندازه زيادي راه را بر افراد سودجود و افرادي که نمي‌توانند به درستي حساب خود را مديريت کنند، مي‌بندد.

مشکلات اجراي طرح

اين کارشناس اقتصادي تاکيد کرد: اما به نظر مي‌رسد که بانک مرکزي در اجراي اين طرح تاکنون با قدرت عمل نکرده است. ابتدا اجراي اين طرح در تهران چند روز به تعويق افتاد و در مرحله بعد مشکلات اجرايي ديگر مثل عدم اطلاع‌رساني درست به مردم در مورد مراحل اجراي طرح به وجود آمد. از سوي ديگر زمان نا‌مناسب اين طرح در پايان سال هم نشان مي‌دهد که کار کارشناسي خوبي براي اجراي طرح انجام نگرفته است. همانطور که مي‌دانيد در پايان سال بانک‌ها با فشار کاري مضاعفي در مورد بستن حساب‌هاي خود و رتق و فتق امور بانکي‌شان مواجه هستند و اجراي اين طرح در اين زمان آن هم در شهر مهمي مثل تهران نشان مي‌دهد که ظرافت‌هاي لازم در اجراي طرح لحاظ نشده است.

قرباني اظهار کرد: مردم بايد اين مشکلات را تحمل کنند چراکه در صورت اجراي آن منفعتش به خود آنها مي‌رسد.اين طرح در ابتدا با مشکلاتي رو‌به‌رو شده است اما رفته‌رفته با آشنايي همه بانک‌ها با طرح چکاوک، مشکلات مرتفع خواهد شد و قطعا فرآيند چک در سال 94 به شکل فعلي نخواهد بود و مردم با خيال راحتي از ديگران چک خواهند گرفت.