بازی دلار با بازار نفت

همواره قیمت نفت برای کشور ما که درآمدهای آن بر صادرات نفتی استوار بوده، اهمیت داشته است. افزایش یا کاهش قیمت نفت به عوامل متعددی همچون تقاضا، عرضه و نوسانات قیمت دلار وابسته است. برخی کارشناسان با توجه به تغییرات اقتصادی که در آمریکا اتفاق افتاده و کاهش 5 درصدی نرخ بیکاری در آن احتمال می‌دهند نرخ جهانی دلار افزایش پیدا کند و این افزایش سبب کاهش قیمت نفت و دیگر مواد اولیه شود. اتفاقی که مخالف نظر مسئولان است که احتمال می‌دهند قیمت نفت روند رشد را دنبال کند و بتواند به متوسط قیمت 70 تا 77 دلار برسد.

در این زمینه با کارشناسان اقتصادی این موضوع بررسی شد که اغلب آنها احتمال رشد قیمت نفت را محتمل‌تر و نوسانات قیمت دلار را اندک می‌دانند و معتقد نیستند که این نوسانات می‌تواند تأثیر عمده‌ای بر قیمت نفت داشته باشد. در ادامه مشروح این نظرات را از نظر می‌گذرانید.

آلبرت بغزیان:
قیمت نفت تغییری نخواهد داشت

آلبرت بغزیان، کارشناس اقتصادی معتقد است که قیمت نفت در سال آینده تغییری نخواهد داشت. او معتقد است که ساختار اقتصادی کشور اساسا از نفت‌محور بودن باید به سمت تولیدات دیگر تغییر کند.

با توجه به تحولات در آمریکا و افزایش نرخ دلار، برخی تحلیلگران احتمال می‌دهند که قیمت نفت کاهش پیدا کند. این نظر برخلاف نظر مسئولان است که احتمال می‌دهند قیمت نفت افزایش پیدا کند. نظر شما در این زمینه چیست؟

در زمینه قیمت نفت نمی‌توان پیش‌بینی قابل اتکایی ارائه کرد. اگر برآیند شرایط به سمت افزایش برود ممکن است کشورهای وارد‌کننده نفت اقداماتی در جهت کاهش قیمت آن انجام دهند. یا بالعکس اگر قیمت کاهش پیدا کند ممکن است میزان عرضه از سوی کشورهای تولید‌کننده کاهش یابد بنابراین قیمت نفت متاثر از تصمیم‌گیری‌هایی است که در حوزه نفت صورت می‌گیرد. اما مسلم است که با توجه به فناوری‌های جدیدی که سبب شده تا انرژی نفت کارکردش کم شود نمی‌توان احتمال جهش یا افزایش قیمت چشمگیری در حوزه نفت را انتظار داشت.

بنابراین در شرایطی که قیمت نفت یک روند کاهشی را تجربه می‌کند کشورهای در حال توسعه باید سیاست‌گذاری‌های خود را براساس این کاهش پیش ببرند. کشورهای عضو اپک مانند ایران و عربستان باید درآمدهای خود را از درآمدهای نفتی به سمت درآمدهای دیگر ببرند تا از سمت کاهش قیمت نفت آسیب نبینند. ما صندوق ذخیره ارزی را برای چنین روزی تهیه کرده‌ایم تا زمانی که درآمد نفتی کاهش پیدا کند بتوانیم به‌عنوان ضربه‌گیر برای اقتصاد استفاده کنیم. متأسفانه اما ما این برنامه را نتوانستیم عملی کنیم.

پس به زعم شما قیمت نفت و وضعیتی که از کاهش آن در کشور وجود دارد در سال آینده همچنان ادامه خواهد داشت؟

بله نظر من این است که سال آینده قیمت نفت حداقل اگر کاهش پیدا نکند، به افزایش آن هم نمی‌توان امیدی داشت. اگر برخلاف این پیش‌بینی قیمت نفت افزایش داشت می‌توانیم براساس برنامه‌ریزی‌ها و بودجه‌بندی که انجام داده‌ایم مازاد فروش نفت را به صندوق ارزی واریز کنیم. اساسا ما باید درآمدهای نفتی‌مان‌ را براساس شعار دولت‌های مختلف جمهوری اسلامی درآمدی بدانیم که باید به سرمایه‌گذاری تخصیص پیدا کند و تلاش کنیم درآمدهای کشور را از نیاز به نفت از بین ببریم و معطوف به حوزه‌های دیگر کنیم. با توجه به ابلاغیه اقتصاد مقاومتی ما نباید مسیر گذشته را پیش ببریم و نباید دچار هیجانات مصرفی شویم و با برنامه‌ریزی مناسب با تخصیص درآمدهای نفتی به بخش‌های مولد در جهت تغییر ساختار اقتصادی کشور از نفت محور بودن قدم برداریم.

***

حسن مرادی:
قیمت نفت روند صعودی خواهد داشت

حسن مرادی، کارشناس مسائل نفت معتقد است که قیمت دلار نمی‌تواند بر قیمت نفت تاثیر بگذارد و این ناشی از آن است که کشورهای آسیای مرکزی در تلاش هستند تا دلار را از مبادلات بین‌المللی خود حذف کنند.

برخی تحلیلگران ‌قیمت نفت را متاثر از افزایش نرخ دلار می‌دانند. آنها معتقدند که با رشد اقتصادی در آمریکا و کاهش 5 درصدی نرخ بیکاری قیمت دلار که ارز مبادلات جهانی است افزایش پیدا می‌کند و به نسبت این افزایش قیمت نفت و دیگر مواد اولیه کاهش پیدا می‌کند. این نظر برخلاف نظر مسئولان است که معتقدند سال آینده قیمت نفت افزایش پیدا می‌کند. نظر شما در این ارتباط چیست و نفت سال آینده چه قیمتی را تجربه می‌کند؟

قیمت نفت با توجه به شروع فصل سرما با وجود تلورانس‌هایی که در بازار وجود دارد کاهش پیدا نمی‌کند. ما اخیراً دو دوره کاهش با آسیب کم را نیز پشت سر گذاشته‌ایم. اما همچنان پیش‌بینی من این است که قیمت نفت کاهش پیدا نمی‌کند و افزایش خواهد داشت.

پس با توجه به صحبت شما سال آینده ما افزایش قیمت خواهیم داشت؟

با شروع سال میلادی من معتقدم قیمت نفت افزایش پیدا خواهد کرد. قیمت شیل اویل و مشکلاتی که عربستان دارد نمی‌تواند مانند گذشته پیش برود. با توجه به اینکه شیل اویل عملاً تولیدش متوقف شده است و دیگر تولید‌ات مقرون‌به‌صرفه نیست. احتمال داده می‌شود با تحریک تقاضا قیمت نفت روند صعودی خواهد داشت.

بنابر صحبت‌های شما پس افزایش قیمت دلار نمی‌تواند تاثیر چندانی بر قیمت نفت داشته باشد؟

کشورهایی مانند روسیه و کشورهای مشترک‌المنافع به سمتی حرکت می‌کنند که دلار را از مبادلات خود کنار بگذارند. هرچند گفته می‌شود که قیمت دلار رو به رشد است، اما با بریدن کشورهای آسیای مرکزی از دلار که مارکتی 250 میلیون نفری است، احتمال این افزایش کم است و من اساساً اعتقادی به افزایش قیمت دلار و تاثیر آن بر نفت ندارم. تصمیم کشورهای روسیه و سی‌ای‌اس این است که دلار را از مبادلات بین‌المللی خود حذف کنند و همین امر اثر‌گذاری دلار بر قیمت نفت را از بین می‌برد.

براساس این صحبت پس این امید هست که قیمت نفت 70 دلاری مدنظر دولت عملیاتی شود؟

بله. امید ما این است که قیمت نفت بالا برود.

***

مرتضی عزتی:
قیمت نفت متاثر از دلار نخواهد بود

مرتضی عزتی، کارشناس اقتصادی معتقد است که نوسانات دلار اندک است و نمی‌تواند قیمت نفت را متاثر کند.

برخی کارشناسان قیمت نفت را متاثر از قیمت دلار می‌دانند. با رشد اقتصادی آمریکا و کاهش 5 درصدی بیکاری در این کشور این کارشناسان احتمال می‌دهند که قیمت نفت برخلاف نظر مسئولان کاهش پیدا کند. نظر شما در این رابطه چیست و آیا دلار تنها عامل تعیین‌کننده قیمت نفت است؟

کاهش قیمت نفت ناشی از چند عامل است. اول رکود اقتصادی که در اقتصاد جهان رخ داده است، دومین مورد افزایش عرضه نفت و سومین مورد قیمت تمام شده نفت در کشورهای مختلف است. کاهش تقاضا و افزایش عرضه خودبه‌خود قیمت نفت را کاهش داده است. در برخی کشورها مانند کشور ما قیمت تمام شده نفت 70 دلار است اما به دلیل اینکه اقتصاد ما وابسته به نفت است ما مجبوریم با قیمت 40 تا 50 دلار نفت را در بازار جهانی عرضه کنیم.

برای پیش‌بینی قیمت نفت در سال آینده باید این سه عامل را بررسی کنیم. ابتدا باید دید مازاد تقاضایی که از بهبود وضعیت اقتصادی در جهان حاصل می‌شود به چه میزان است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که در سال 2016 تحولات اقتصادی بالایی رخ نخواهد داد و همین عامل شوک شدیدی در تقاضای بازار ایجاد نخواهد کرد. تقاضای انرژی خواه‌ناخواه افزایش خواهد داشت اما این تقاضا به قدری نخواهد بود که قیمت نفت را به 70 دلار برساند.

در کنار افزایش محدود تقاضا ما شاهد هستیم که عرضه نفت همچنان بالاست و همین امر مانع رشد قیمت نفت تا 70 دلار خواهد بود. کشورهای نفت شمال نیز با اینکه قیمت تمام شده نفت‌شان بسیار بالاست. اما همچنان تولیدشان را قطع نکرده‌اند. بنابراین کسانی که حتی نفت را باقیمت 70 دلار تولید می‌کنند حتی تمایل دارند که روی قیمت 50 دلار نفت‌شان را بفروشند و حتی عرضه خود را افزایش دهند. استخراج نفت نیز اساساً زمانی که فعال شود نمی‌تواند متوقف شود.

با توجه به صحبت‌هایی که مطرح کردید پس افزایش قیمت اتفاق خواهد افتاد اما محدود است؟

برداشت من این است که با توجه به نیاز کشورهای عمده صادر‌کننده نفت به صادرات آن مانند روسیه، عربستان و ایران بعید است عرضه نفت کاهش پیدا کند. بنابراین انتظار نمی‌رود قیمت نفت با این حجم عرضه افزایشی تا رقم 70 درصد داشته باشد.

پس عامل افزایش قیمت دلار را در این حوزه مؤثر نمی‌دانید؟

دلار افزایش چشمگیری ندارد که بخواهد باعث افزایش یا کاهش قیمت نفت شود. آنچه گفته می‌شود یک رشد 5 درصدی است و افزایش و کاهش قیمت نفت نیز در همین تلورانس 5 تا 10 درصد کاهش یا افزایش پیدا می‌کند که این مقوله چندان قابل توجه نیست. نوسانات قیمت دلار بسیار چشمگیر نیست و نمی‌تواند قیمت نفت را متاثرکند.

با همه نکاتی که اشاره کردید پیش‌بینی شما برای قیمت نفت در سال آینده چقدر است؟

با توجه به رونق اقتصادی در جهان بی‌شک ما افزایش قیمت نفت را خواهیم داشت، اما این رشد قیمت به 70 دلار نخواهد رسید. همه این پیش‌بینی‌ها وابسته به این است که اتفاق جدید یا تحول جدیدی در عرصه جهانی رخ ندهد.