توسعه تجاری هدف نهایی نمایشگاه‌ها

مدیریت صنعت نمایشگاهی یک مدیریت آکادمیک و علمی است و براساس اصول مشخصی برگزار می‌شود. در ایران چندین سال سازمان توسعه تجارت دوره‌های علمی در زمینه مدیریت صنعت نمایشگاهی برگزار می‌کرد که متاسفانه این دوره‌ها چند سالی است متوقف شده است؛ ولی دربرنامه جدید این سازمان برگزاری دوباره این دوره‌ها تعریف شده است.

برگزاری هر مراسم و نمایشگاهی یک سری الزامات دارد که لازم است برای هدف اصلی نمایشگاه‌ها که توسعه تجاری است مد نظر مدیران قرار گیرد. از این جهت افرادی که در زمینه مدیریت کسب‌و‌کار تخصص دارند در این زمینه موفق‌تر عمل می‌کنند.
در ایران مدیریت نمایشگاه‌ها به افرادی که در این زمینه صاحب تجربه هستند، واگذار می‌شود. اغلب این مدیران، افرادی هستند که سال‌ها در شرکت سهامی نمایشگاه‌ها مسئولیت‌های مختلفی بر عهده داشته‌اند و از این منظر برای تصدی مدیریت نمایشگاه‌ها مناسب هستند. تا چند سال پیش به این مدیریت نگاه علمی نمی‌شد، اما سیاست‌های جدید سازمان توسعه بر این است تا مجریان برگزاری نمایشگاه را توانمند سازد.
نمایشگاه‌ها اهداف متفاوتی را در جهان دنبال می‌کنند. ما دو نوع هدف را در این حیطه می‌توانیم باز تعریف کنیم. هدف b to b یا b to c یا همان بنگاه با بنگاه و بنگاه با مشتری این دو هدف هستند. نمایشگاه‌هایی که ارتباط بنگاه‌ها مدنظر است بیشتر تخصصی هستند و نمایشگاه‌هایی که ارتباط با مشتری هدف است، ساختار عام‌تری دارند. در حال حاضر، بیشتر نمایشگاه‌ها در تهران هر دو هدف را همزمان دنبال می‌کنند؛ اما نمایشگاه‌هایی که در خارج از تهران در شهرستان‌ها و کیش برگزار می‌شود بیشتر نمایشگاه‌هایی است که ارتباط بنگاه‌ها با یکدیگر را مدنظر دارد.
متاسفانه نمایشگاه‌های ما در ایران چندان هدفمند و با برنامه‌ریزی عمل نمی‌کنند، مجریان برگزاری نمایشگاه در ایران حداکثرچهار تا پنج ماه پیش از برگزاری نمایشگاه، تدارک آن را می‌بینند و در نتیجه هدف فقط برگزاری نمایشگاه و مشارکت دادن بنگاه‌ها در نمایشگاه است و هدف اصلی که توسعه تجاری آن صنعت یا خدمات است به حاشیه رانده می‌شود.
 این در حالی است که نمایشگاه‌های معتبر بین‌المللی برنامه و اهداف مدون چند ساله دارند و براساس آن اهداف و سیاست‌ها به برگزاری نمایشگاه اقدام می‌کنند و بر این اساس شاهد توسعه تجاری مدنظرشان در آن صنعت خاص خواهند بود.
 اتفاقی که در ایران در نتیجه نمایشگاه‌ها کمتر امکان به ثمررسیدن پیدا می‌کند. مجریان نمایشگاه‌های ایرانی به بحث توسعه تجارت به‌عنوان هدف‌نهایی نگاه نمی‌کنند و عملکردی منفعل در این زمینه دارند. امید است که با سیاست‌هایی که شرکت سهامی نمایشگاه‌ها در پیش گرفته در نمایشگاه‌های پیش رو شاهد خروجی مناسبی باشیم.

در همه نمایشگاه‌ها کارگاه‌های آموزشی تعریف می‌شود. در اصل کارگاه‌های آموزشی از ملزومات هر نمایشگاه هستند. نقش این کارگاه‌ها ارتقای علمی و اشتراک دانش میان بنگاه‌ها و انتقال مفاهیم به بازدید‌کنندگان است.
به‌عنوان مثال، ما مجری نمایشگاه ایران پلاس هستیم که نمایشگاه پلاستیک است؛ نمونه بزرگ‌تر این نمایشگاه در شهر دوسلدورف آلمان به نام (کی شو) به مدت 60 سال است که برگزار می‌شود. برگزاری این نمایشگاه 32هزار نفر را درگیر می‌کند تا شرایط برگزاری این نمایشگاه را فراهم کنند.
 حال شما برگزاری این نمایشگاه را با تیم‌های 10 الی 20 نفره‌ای که نمایشگاه‌های ایرانی را برگزار می‌کنند، مقایسه کنید. مشخص است که خروجی و کیفیت نمایشگاه‌های بین‌المللی در آن شرایط برگزاری تا چه میزان می‌تواند نسبت به نمایشگاه‌های داخلی متمایز شود. در همین نمایشگاه با این وسعت اجرا، کارگاه‌های متعددی برگزار می‌شود که هدف آنها انتقال دانش و اشتراک مفاهیم میان بنگاه‌ها و مشتریان است.
 به تبع کیفیت این کارگاه‌ها که با پشتوانه و برنامه‌ریزی مناسب ترتیب داده می‌شود خروجی بسیار مطلوب‌تری نسبت به کارگاه‌های ما دارد.
در زمینه برگزاری نمایشگاه‌ها همان‌طور که پیش از این گفته شد، هدف نهایی توسعه تجارت است. در ایران جدا از شرایط اجرای نمایشگاه‌ها، آنچه بیشتر از کارایی این نمایشگاه‌ها موثر است، تحریم‌هایی که در این 10 ساله نسبت به ایران اعمال شده است، نقش بسزایی دارد.
 اگر در مذاکرات پیش رو این تحریم‌ها تعدیل شود، بی‌شک در زمینه توسعه تجارت چه در زمینه صادرات و چه ورود تکنولوژی و حرکت به سمت اقتصاد آزاد، فضا باز می‌شود و خروجی نمایشگاه‌ها، خروجی قابل‌دفاع‌تری خواهد بود.
نمی توان گفت که در این 10 ساله که درگیر تحریم بوده‌ایم، نمایشگاه‌ها خروجی مناسبی نداشته‌اند، اما با باز شدن فضا می‌توان امیدوار بود که کارایی نمایشگاه‌ها افزایش پیدا کند.