کاهش 1/1 درصدی نرخ رشد نقدینگی سخت به دست آمد / دولت « چک بی محل » نمی کشد

سنگ بنای کج نقدینگی در دولت های گذشته موجب شده است که نقدینگی همچنان به خیز خود ادامه دهد. 

به گزارش «فرصت امروز» رفتار خارج از انضباط دولت ها در دوره های مختلف موجب شده است نقدینگی به مسیر افزایشی وارد شود و هر ساله با ثبت رکوردهای جدید، شیب صعودی تندتری را تجربه کند. شواهد و قرائن نشان می دهد دولت یازدهم اگرچه در بخش بودجه ریزی و خرج کرد با احتیاط و وسواس عمل کرده اما با این وجود نقدینگی به دلیل مشکلات ساختاری اقتصاد همچنان به رشد خود ادامه داده است.

اخیراً مقامات بانک مرکزی اعلام کردند که سرعت رشد نقدینگی با وجود این ایرادات ساختاری با کاهش مواجه شده که این نشان دهنده اثرات مثبت انضباط بودجه ای دولت است. معاون اقتصادی بانک مرکزی در این باره از کاهش حجم نقدینگی به هزار تریلیون و ۱۲۲ هزار و ۳۵۶ میلیارد تومان در مقایسه با سال گذشته خبر داد.

پیمان قربانی با اشاره به رشد 28.6 درصدی نقدینگی در یک سال منتهی به شهریورماه امسال اظهار داشت: حجم نقدینگی در پایان این ماه به هزار تریلیون و 122 هزار و 356 میلیارد تومان رسیده است.
وی افزود: رشد نقدینگی در شش ماهه اول امسال 10.4درصد بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 1.1 درصد کاهش داشته است. به این ترتیب از اسفند سال 94 تا شهریورماه سال جاری 105هزار و 356 میلیارد تومان به حجم نقدینگی افزوده شده است.

تغییر مسیر نقدینگی

البته این میزان کاهش به اندازه ای نیست که بتوان از تغییر مسیر و روند نقدینگی به سمت کاهش یا ثبات حجم آن صحبت کنیم اما با این وجود می توان امیدوار بود با وجود کمبود درآمدهای دولت از محل درآمدهای نفتی، دولت بتواند در شرایط درآمدی بهتر با شیوه منضبط خود حجم نقدینگی را به روندی منطقی بکشاند.

رئیس مرکز آمار ایران درباره روش خرج کرد دولت در اختصاص بودجه به طرح ها و پروژه ها گفت: این دولت پول بدون پشتوانه چاپ نمی کند که معادل چک بی محل کشیدن است.

به گزارش ایسنا، امیدعلی پارسا با اشاره به وضعیت بودجه کشور اظهار کرد: کسری بودجه در همه دولت ها حتی در کشورهای دیگر هم وجود داشته و خواهد داشت.

وی با بیان اینکه برای جبران کسری بودجه پنج راه ایجاد درآمد جدید، کنترل هزینه ها و مصارف، استقراض، فروش اموال و دارایی ها و چاپ پول که معادل چک بی محل کشیدن است وجود دارد، افزود: این دولت هرگز به دنبال چاپ پول مازاد بر ظرفیت و بدون پشتوانه نیست.

به گفته رئیس مرکز آمار ایران، هدف دولت وارد کردن منابع و نقدینگی‎های کشور به بخش تولید است که هم به کاهش بیکاری کمک کند و هم شاخص های اقتصادی را رشد دهد.

پارسا یادآوری کرد: اگر مجموعه شاخص های اقتصادی دولت در مهار تورم، نرخ بیکاری، ضریب جینی و. . . را نگاه کنیم می بینیم مسیر رشد و توسعه ای که دولت در پیش گرفته صحیح است، اما باید سرعت آن بیشتر شود.

وی با بیان اینکه دولت مجبور شد از بین دو بیماری مهلک اقتصادی « رکود » و « تورم » ابتدا یکی را انتخاب کند، عنوان کرد: دولت نیز با یک برنامه ریزی صحیح ابتدا تورم را مهار و تک رقمی کرد و حالا با حفظ همین تورم تک رقمی به دنبال حل معضل رکود است. وی ادامه داد: این دولت بر مبنای اصول و قوانین شناخته شده علمی دنیا، کشور را اداره و مصارف و منابع مالی کشور را مدیریت و تنظیم می کند.

پول اقتصاد مدرن و دردسرهای آن

علی اکبر خلیلی، کارشناس اقتصادی در این باره به «فرصت امروز» گفت: مشکل چاپ پول بدون پشتوانه تنها مختص ایران نیست و در بسیاری از اقتصادهای بزرگ جهان این معضل مانند تیغی دولبه اقتصادها را تهدید می کند. به نظر می رسد باید در این باره انقلابی در چاپ و توزیع پول رخ دهد.

وی افزود: ساختار پول به شکل فعلی در جهان دارای مشکلات عمده ای است. در گذشته پول براساس پشتوانه هایی مثل طلا ضرب یا توزیع می شد یعنی یک اقتصاد براساس میزان دارایی های طلا یا دیگر فلزات ارزشمند اقدام به ضرب سکه رایج می کرد اما با تحولات پیش آمده از اقتصاد مدرن و پیچیدگی های حاصل از روابط اقتصادی جدید، بانک های مرکزی براساس قدرت یک اقتصاد مانند تکنولوژی، میزان درآمد ناخالص داخلی و امثال آن اقدام به چاپ پول می کنند. این موضوع باعث شده است که دست بانک های مرکزی باز باشد تا گاهی این موازین را نادیده بگیرند.

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: دلار امروز با دلار 100 سال پیش قابل مقایسه نیست. این سخن بسیاری از اقتصاددان های مطرح ایالات متحده است. یکی از معیارهای مهم ارزشمندی پول و تشخیص اینکه با پشتوانه یا بدون پشتوانه است همین مقایسه دوره ای پول کشورهاست. اینکه ببینیم مثلاً طی نیم قرن، یک دلار چه نقشی در تأمین سبد نیازهای خانوار آمریکایی داشته و اکنون وضعیت چگونه است، این مقایسه نشان دهنده تضعیف دلار است.

خلیلی گفت: همین مقایسه در ایران نشان می دهد ریال کشور هم تضعیف شده است. در برخی دوره ها با کمبود درآمدهای دولت، پول بی پشتوانه راهی اقتصاد و تورم این پول، موجب کمرنگ شدن نقش ریال در تأمین سبد نیازهای یک خانوار ایرانی شده به گونه ای که نه تنها ریال در سبد خانوارها هیچ نقشی ندارد و به فراموشی سپرده شده است که حتی پول های کوچک زیر هزار تومان هم کارکرد خود را تا اندازه زیادی از دست داده است. به طور مثال 100 تومان در شرایط فعلی ارزشی بسیار نازل دارد به گونه ای که گاهی در معاملات روزمره طرفین معامله آن را نادیده می گیرند.

از ریال نابود شده تا تومان نحیف

وی ادامه داد: این در حالی است که هرچه به عقب می رویم نقش 100 تومان در تأمین نیازهای سبد خانوارها پررنگ تر می شود؛ این دوره ها را می توان در چرخه های 25 ساله در نظر گرفت و از سال های میانه قاجاریه آغاز کرد. از آن سال ها که دینار رایج بود و در سال های پهلوی اول که ریال به اقتصاد ایران پا نهاد به طور صعودی ارزش پول رو به نزول بوده است. این مقایسه در سال های 1300، 1325، 1350، 1375 و 1395 نشان می دهد که نقش 100 تومان در خلال این سال ها قابل مقایسه نیست و این ناشی از فرآیند ناسالم چاپ پول در ایران است که متاثر از اقتصاد مدرن جهانی است.

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: اما با این حال انضباط دولت در خرج کرد درآمدها موجب می شود تورم حجم پول همواره صعودی نباشد. یعنی در اقتصادهای موفق این گونه نیست که در همه دوره ها این روند صعودی باشد و در برخی دوره ها بانک های مرکزی با ایجاد انضباط پولی جلوی رشد آن را می گیرند یا رشد آن را منفی می کنند.

وی ادامه داد: رویکرد دولت یازدهم در بودجه ریزی را مثبت ارزیابی می کنم.

ارتباط با نویسنده : nasim64najafi@gmail.com