راهی جز برداشت حداکثری از پارس جنوبی نداریم

عبدالله یونس آرا، کار‌شناس و تحلیلگر بازار نفت در گفت‌و‌گو با ایلنا با اشاره به اینکه طی سال‌های گذشته تاخیر در بهره‌برداری از میدان گازی مشترک با قطر، فضا را برای بهره‌برداری بیشتر شریک ایران فراهم کرده است، گفت: آنچه مسلم است، هر طرفی که کمتر برداشت می‌کند بازنده است، اما تجربه نشان داده هر زمان که ما به میزان برداشت قطر نزدیک شده‌ایم این کشور درخواست بهره‌برداری بهینه از میدان را داده و تقاضا داشته که تعامل و همکاری کنیم اما وقتی ما عقب افتادیم، هیچ دلیلی برای همکاری و مساعدت برای تولید صیانتی از مخزن نداشته‌اند.

وی تصریح کرد: برای بهره‌برداری از میادین مشترک نفت و گاز دو رویکرد کلی وجود دارد؛ یکی اینکه کشورهای ذی‌نفع در مخازن هر کدام به تنهایی از جانب خود بدون توجه به اینکه با توسعه و تولید بهینه از مخزن چقدر می‌توان از آن بهره‌برداری کرد شروع به حفاری، تولید و برداشت می‌کنند و حالت دوم اینکه برای توسعه مخزن طرح جامع مشترک ارائه می‌شود و یک شرکت مشترک بین کشورهای دارنده مخزن (معمولا) به نسبت سهمی که از مخزن دارند تشکیل شده و این شرکت مسئولیت توسعه و بهره‌برداری از مخزن را عهده‌دار می‌شود و چون توسعه‌دهنده و بهره‌بردار یک شرکت و هویت واحد است، برنامه‌ریزی به‌گونه‌ای انجام می‌شود که بیشترین میزان بازیافت و برداشت از مخزن در طول عمر آن تحقق یابد.

یونس‌آرا توضیح داد: حالت اول، همان اتفاقی است که در پارس جنوبی و توسط همسایه ما کشور قطر انجام می‌شود، یعنی هرکس در سمت خودش چاه حفر می‌کند و حداکثر توسعه ممکن را انجام داده و با حداکثر نرخ برداشت ممکن از مخزن شروع به بهره‌برداری می‌کند که تولیدی یکجانبه و بخشی‌نگر است و حالت دوم شرایطی است که طی آن مثلا انگلستان، نروژ و هلند از نفت و گاز دریای شمال برداشت می‌کنند و به شکل مشارکتی که ذکر شد و با اجرای طرح توسعه بلندمدت و تولید صیانتی میزان بیشتری سیالات نفت، گاز و کاندنسیت برداشت می‌کنند.

وی ادامه داد: وقتی کشورهای ذی‌نفع باهم مشارکت کرده و طرح بهینه و جامعی برای توسعه میدان و تولید و بهره‌برداری ارائه کنند، مجموعا تولید بیشتری داشته و منافع طرفین لحاظ می‌شود و هزینه‌های تولید نیز کاهش پیدا می‌کند و با حفر تعداد کمتری چاه‌‌ همان میزان برداشت را خواهند داشت، ضمن اینکه مجموع تولید در طول سال‌های عمر مخزن هم افزایش می‌یابد و این اتفاقی است که در میادین نفتی دریای شمال افتاده است.

این تحلیلگر بازار نفت با اشاره به شرایط کنونی منطقه و برنامه ایران برای جبران عقب‌ماندگی از قطر در تولید و برداشت از پارس جنوبی اظهار داشت: درحال حاضر شرایط سیاسی و بازار جهانی نفت تغییر و قیمت‌ها نیز کاهش پیدا کرده، بنابراین مشخص نیست که واکنش فعلی قطر چه خواهد بود، اما با جبران عقب‌ماندگی در تولید از میادین مشترک، قطعا وزنی که کشور ما درمدیریت بازارهای جهانی نفت و گاز دارد افزایش خواهد یافت و ما در کوتاه‌مدت و میان‌مدت شاهد نتایج آن خواهیم بود.

وی خاطرنشان کرد: وقتی شریک ایران به صیانت توجهی ندارد برای ما نیز چاره وگریزی باقی نمی‌ماند جز اینکه به تولید حداکثری از مخزن بپردازیم.

یونس آرا ادامه داد: اگر کشورهای همسایه ما هم مثل دریای شمال به بلوغ سیاسی و اقتصادی رسیده بودند که برای بهره‌برداری بهینه کنسیرسیوم تشکیل دهند، برداشت‌ها یکطرفه نبود. اما شریک ما فاقد چنین درک اقتصادی و سیاسی است و طی سال‌های اخیر به‌صورت یکجانبه به برداشت از مخزن پرداخته است، بنابراین منافع ملی ما اقتضا می‌کند که در حداقل زمان، بیشترین میزان تولید ممکن را برنامه‌ریزی و اجرا کنیم.

وی میزان خسارت ایران درعدم برداشت از پارس جنوبی را با توجه به برآورد‌ها و مفروضات مختلف موجود بالغ بر ده‌ها میلیارد دلار اعلام کرد و گفت: به ضرس قاطع، جبران عقب‌ماندگی پارس جنوبی را بعد از برجام و تبعات آن باید قوی‌ترین دستاورد اقتصادی صنعت نفت و حتی دولت یازدهم دانست.

این کار‌شناس ارشد انرژی تاکید کرد: درحال حاضر مهم این است که عقب ماندگی در تولید جبران شود، چرا که انرژی مهم‌ترین برگ برنده ایران در صحنه اقتصادجهانی است و بی‌دلیل نبود که در زمان وضع تحریم علیه کشورمان، جهت‌گیری اصلی به این سمت بود که ایران را در بازار جهانی نفت و گاز کمرنگ کنند و متاسفانه در مقاطعی توفیقاتی نیز حاصل کردند. اما صنعت نفت ایران، امروز درصدد احیای جایگاه تعیین‌کننده کشور در معادلات منطقه‌ای و جهانی انرژی است.