با وجود سخت گیری بانک ها در تسهیلات خرد، چرا معوقات بانکی نجومی است / شرایط ناهموار بانک ها درکنترل مطالبات معوق تسهیلات کلان

حتما تاکنون شده است که شما برای گرفتن تسهیلات خرد به بانکی مراجعه کرده باشید. اولا اینکه بانک ها به دلیل مشکلات منابع و تداوم سیاست انقباضی دولت به سادگی وام نمی دهند و با ایجاد شرایط سخت تلاش می کنند تعداد تقاضاهای واجد شرایط را به حداقل برسانند ثانیا اگر وام هم بدهند به سادگی نمی توان از فیلترهای متعدد بانک ها رد شد و به خوان آخر رسید. 

تسهیلات خرد از جمله راه هایی است که هر فردی بارها در زندگی خود به آن اندیشیده است و با زندگی روزمره مردم سرو کار دارد. شاید به همین دلیل است که مردم با حساسیت زیادی عملکرد بانک ها را در این باره دنبال می کنند. البته بانک ها هم حق دارند از اموال خود محافظت و سخت گیری های معمول را اعمال کنند، اما نکته اینجاست که با وجود این همه سخت گیری در تسهیلات خرد چرا بانک ها از مطالبات معوق نجومی برخوردارند؟ وجود بیش از 100هزار میلیارد تومان مطالبه معوقه بانک ها این علامت سوال را برای همه شهروندان به وجود می آورد که اگر بانک ها در همه موارد اینقدر حساسیت به خرج بدهند، آیا مطالبه معوقی باقی می ماند؟

تسهیلات خرد و سخت گیری بانک ها

موضوع این گزارش از آنجا آغاز شد که خبرگزاری تسنیم از تماس یکی از بانک ها با یکی از شهروندان تنها به خاطر 300 تومان و گلایه مندی این شهروند خبر داد.

این شهروند پس از مراجعه به بانک از متصدی مربوطه پاسخ می شنود: اقساط شما پرداخت شده و در سیستم بانک دولتی وارد شده اما به سبب اینکه پرداخت اقساط شما یک هفته به طول انجامیده بانک جریمه ای 300 تومانی برای شما در نظر گرفته و باید این مبلغ نیز پرداخت شود.

پسر جوان مات و متحیر به متصدی بانک نگاهی کرده و می گوید: واقعا فقط به خاطر 300 تومان با منزل ما تماس گرفته اید و این غائله را درست کرده اید.

متصــدی بـــانــک بــــا عذرخواهی، خود را در این رابطه بی تقصیر دانسته و همه چیز را به گردن مسئولان بانک و سیستم تماس تلفن اتوماتیکی می اندازد؛ او نیز از برخورد انجام گرفته با مشتریان بانک گله مند است و می گوید که چنین مواردی بسیار زیاد است و برخی خانواده ها به خاطر جریمه هایی بسیار اندک دچار مشکل شده اند و این نشان دهنده ضعف سیستم بانکی است.

اگر چه به نظر می رسد این مشکلات می تواند باعث رنجش برخی شهروندان شود اما نکته اینجاست که بانک ها در صورت چشم پوشی از این مبالغ به دلیل تراکنش بالا با بخش مهمی از مطالبات حال نشده خود روبه رو می شوند؛ البته این مبالغ در مقابل 100هزار میلیارد تومان مطالبه معوق مطمئنا چشمگیر نیست.

شرایط بد اقتصادی ریشه اصلی مشکل است

دکتر محمد کهن دژ، کارشناس اقتصادی در این باره به «فرصت امروز» گفت: مطالبات معوق در تسهیلات کلان ریشه در دو موضوع دارد. اول ورشکستگی ها و دوم وجود برخی مفاسد در میان کارمندان بانک ها. من عامل اول را دلیل مهم تری برای افزایش سطح مطالبات معوق می دانم.

وی افزود: همان طور که می دانید رکود، بخش تولید را با چالش های فراوانی روبه رو کرده است. در حال حاضر بسیاری از فعالان اقتصادی قادر نیستند به فعالیت معمول خود بپردازند و به همین دلیل آورده ای ندارند که بتوانند اقساط شان را بپردازند.

کهن دژ تاکید کرد: اما نکته اینجاست که به دلیل وجود برخی روابط بانک های مربوطه در مقابل پرداخت تسهیلات وثایق لازم را اخذ نکرده اند و همین موضوع موجب شده است که اکنون بانک دستش به جایی بند نباشد و تنها کاری که به آن دست می زنند تقسیط چندباره این بدهی هاست.

وی اظهار کرد: اما در مواردی هم که بانک ها وثایق لازم را اخذ کرده اند مجبور شده اند این وثایق را به اجرا بگذارند و در نتیجه زمین، ملک یا چیزهایی از این قبیل را ضبط می کنند. این در حالی است که با رکود بازار مسکن در عمل بانک ها نمی توانند از این دارایی ها استفاده ای ببرند. در واقع بانک ها پول شان را داده اند و در مقابل یک چیز بی مصرف را گرفته اند.

کهن دژ گفت: در مجموع مدیریت بخش تسهیلات کلان با چالش های بیشتری نسبت به تسهیلات خرد رو به رو است و به همین دلیل عجیب نیست که نسبت مطالبات معوق در این بخش بیشتر است. اما نکته مهم فاصله معنادار معوقات تسهیلات کلان نسبت به تسهیلات خرد است. در بخش تسهیلات خرد به دلیل کنترل آسان موضوع توسط بانک ها، معوقه چندانی وجود ندارد اما در مقابل در تسهیلات کلان بانک ها با شرایط آسانی روبه رو نیستند و وام گیرندگان می توانند با استفاده از برخی تخلفات غیر قانونی از زیر بار تعهدات شان به بانک ها شانه خالی کنند.

به طور مثال عده ای از وضعیت اقتصادی سوءاستفاده کرده و اعلام ورشکستگی صوری می کنند تا از این طریق بدهی هایشان را نپردازند یا برخی از افراد دیگر تسهیلات را به نام واحد تولیدی شان اخذ می کنند اما در بخش غیر تولیدی و دلالی به کار می گیرند و در نهایت موقع پرداخت اقساط اعلام ورشکستگی می کنند.

وی تاکید کرد: همه این مشکلات بانک ها در حالی است که دولت هم به بانک ها فشار می آورد تا برای خروج اقتصاد از رکود تسهیلات بیشتری به تولید کنندگان پرداخته شود.

ارتباط با نویسنده : nasim64najafi@gmail.com