تاکید دوباره سیف بر تداوم تولید آمار توسط بانک مرکزی با وجود مخالفت مرکز آمار / قانون های متضاد سرچشمه اختلافات آماری

اختلافات مرکز آمار و بانک مرکزی بر سر تولید آمار بالا گرفته است. در حالی که چندی پیش یکی از مسئولان مرکز آمار اعلام کرده بود پس از پایان سرشماری و ایجاد فراغت از این پروژه، موضوع تولید آمار توسط بانک مرکزی را تعیین تکلیف خواهیم کرد و به این روند پایان می دهیم. رئیس کل بانک مرکزی با نزدیک شدن به پایان زمان سرشماری اعلام کرد که بانک مرکزی به تولید آمار ادامه می دهد.

مرغ رئیس یک پا دارد

ولی الله سیف با اشاره به اظهارنظر رئیس مرکز آمار ایران مبنی بر اینکه انتشار آمار رشد اقتصادی، تورم، بیکاری، درآمد و هزینه، آمار تخصصی بانک مرکزی به شمار نمی آید و این مرجع نباید آمار این حوزه را اعلام کند، گفت: مرکز آمار ایران از سال های گذشته میزان رشد اقتصادی، تورم و آمار حوزه اقتصادی را استخراج و تولید می کند و البته از نظر قانونی نیز، مرکز آمار ایران جایگاه قانونی لازم برای این کار را دارد.
رئیس کل بانک مرکزی افزود: در عین حال، بانک مرکزی نیز برای محققان و افرادی که روندهای اقتصادی کشور را مطالعه می کنند، آمار قابل اتکایی عرضه می کند و البته برای کار خود در حوزه سیاست گذاری پولی و اقتصاد کلان نیز، نیاز به ابزارهایی دارد که در این زمینه مورد نیاز است و یکی از آنها، تولید آمار است. وی ادامه داد: مخالفت مرکز آمار با تولید آمار توسط بانک مرکزی موضوع جدیدی نیست و از مدت ها قبل این کشمکش وجود داشت. اما با این وجود بانک مرکزی بدون توجه به این اعتراض ها به تولید آمار خود ادامه می دهد.

مصوباتی که ناقض هم هستند

عادل آذر، رئیس پیشین مرکز آمار تلاش های گسترده ای را برای متوقف کردن تولید آمار توسط بانک مرکزی به کار برد. وی موفق شد تا از شورای عالی آمار مصوبه ای را بگیرد که براساس آن فقط مرکز آمار حق تولید و انتشار آمار را داشته باشد. وی پس از این مصوبه اعلام کرده بود: از این پس آمارهای رسمی و مهمی مانند نرخ تورم، نرخ رشد اقتصادی و نرخ بیکاری فقط از طریق مرکز آمار ایران اعلام خواهد شد، براساس مصوبه شورای عالی آمار دستگاه های اجرایی برای فعالیت های خود می توانند آمار تولید کنند اما اجازه انتشار ندارند.

اما چندی بعد بانک مرکزی بدون هیچ اعتنایی به مصوبه شورای عالی آمار، نرخ جدید تورم را اعلام کرد و به این ترتیب تصمیم این شورا را زیر پا نهاد.

سیف پس از این اقدام بانک مرکزی گفت: همان گونه که می دانید در عین حال که در ماده ۵۴ قانون برنامه پنجم توسعه، اصولا مرکز آمار ایران مرجع رسمی اعلام و انتشار آمار در کشور معرفی شده است ولی در بند «ج» همین ماده چنین آمده است: «به دستگاه های اجرایی اجازه داده می شود در حدود وظایف قانونی خود و در چارچوب ضوابط و استانداردهای مورد تایید شورای عالی آمار نسبت به تولید آمار تخصصی حوزه مربوط به خود اقدام کنند.»

سیف خاطرنشان کرد: بر همین اساس، بانک مرکزی و مرکز آمار ایران طی سال های گذشته در یک چارچوب منطقی و تقسیم کار مناسب مبتنی بر سوابق تاریخی و واقعیات و نیازهای جامعه به ایفای وظایف خود پرداخته و مطابق قانون عمل کرده اند. برهمین مبنا، این بانک در آینده نیز به فعالیت های آماری خود ادامه خواهد داد و این امر مباینتی با تصمیم اخیر ندارد. نظر اینجانب آن است که فعالیت های آماری بانک مرکزی و مرکز آمار در حمایت و تکمیل یکدیگرند و نه جانشین و مزاحم یکدیگر.

پافشاری بانک مرکزی بر تداوم تولید آمار موجب شد که همزمان با دیدار مسئولان مرکز آمار با مقام معظم رهبری ایشان هم در این مورد موضع گیری کرده و با بلای بزرگ خواندن اختلافات آماری بگویند: باید منشأ این دوگانگی ها مشخص شود، یعنی یا در آن دوره در بیان آمار اشکالی وجود داشته یا در دوره پس از آن؛ در هر صورت، دستکاری در آمار که در معرض قضاوت مردم فهیم نیز قرار دارد، گناهی کبیره است.

حضرت آیت الله خامنه ای تاکید کردند: از جمله کارهای اساسی، تمرکز آمار در یک مرکز و همچنین تمرکز بر یک شیوه علمی و مورد توافق است.

اما با وجود این تصریحات روز گذشته دوباره ولی الله سیف اعلام کرد که بانک مرکزی به تولید آمار ادامه خواهد داد. به نظر می رسد این اظهارات سیف در واکنش به تلاش هایی باشد که مرکز آمار قصد دارد پس از پایان سرشماری به اجرا بگذارد. اما آیا شورای عالی آمار این توان را خواهد داشت تا بانک مرکزی را وادارد تا از تولید آمار دست بردارد؟ و آیا مصوبه شورای عالی آمار می تواند اسنادات متناقضی را که به هر دو نهاد حق تولید آمار می دهد برطرف کند؟

ارتباط با نویسنده : nasim64najafi@gmail.com