تاثیر تصمیم اوپک بر اقتصاد و نفت ایران

الجزیره پایتخت کشور الجزایر، روز چهارشنبه 28سپتامبر میزبان انجمن بین المللی انرژی بود. اعضای سازمان کشور های صادرکننده نفت یا اوپک، روز 28سپتامبر در نشست خود در الجزیره تصمیم شان را مبنی بر محدود کردن تولیدات نفتی گرفتند.

این تصمیم سازمان اوپک، پس از کاهش قیمت نفت در دنیا، در راستای کاهش عرضه طلای سیاه و افزایش قیمت آن گرفته شد. تصمیم سازمان اوپک در نهایت تعجب همگان گرفته شد، چراکه هیچ کس انتظار چنین توافقی را نداشت چون تقریبا همه اعضای اوپک از کارکرد این سازمان ناامید بودند.

به دنبال محدود کردن تولیدات نفتی در سطح 32.5 تا 33 میلیون بشکه در روز، کشور های صادرکننده نفت انتظار افزایش قیمت نفت را در سال 2017 می کشند تا درآمد های نفتی آنها افزایش یابد.

پایان دوران سخت

تصمیم جدید اوپک  شاید پایانی برای ریاضت های اقتصادی به دنبال سقوط قیمت نفت کشور های تولید کننده نفت باشد. قیمت نفت از ژوئن سال 2014 تا امروز از بشکه ای 115 دلار به کمتر از 50 دلار کاهش یافته است و حتی در 20 ژانویه امسال به 27 دلار هم رسید.

کشور های صادرکننده نفت، در مواجهه با کاهش قیمت نفت با مشکلات اقتصادی مانند کسری بودجه، افزایش بیکاری و تاثیر منفی روی سرمایه کشور های تولید کننده روبه رو شدند. عوامل متعددی در کاهش قیمت نفت جهانی تاثیر گذار بودند از جمله رکود چین و حجم بالای تولید نفت توسط عربستان. عربستان سال گذشته کسری بودجه چند صد میلیارد دلاری را تجربه کرد و نیجریه و ونزوئلا کشور هایی بودند که بیشترین آسیب را از سقوط قیمت نفت دیدند.

در میان کشور های تولید کننده نفت،  ایران علاوه بر اینکه با سقوط قیمت نفت، درآمد های نفتی اش کاهش یافته بود، با تحریم های بین المللی هم دست و پنجه نرم می کرد. بنابراین به نظر می رسد تصمیم جدید اوپک، چراغ روشن امید این کشور هاست.

وزیر انرژی و صنایع قطر  هم با اظهار امیدواری درباره تصمیم ایجاد محدودیت و کاهش تولیدات نفتی اتخاذ شده از سوی اوپک می گوید: «این تصمیم نشانگر انسجام قوی میان اعضای اوپک است و با هدف حمایت از قیمت نفت و جلوگیری از کاهش قیمت دوساله آن، گرفته شده است.»

سوسوی امید در ناامیدی

اختلافات موجود در میان اعضای اوپک برای کشور های عضو این سازمان، ناامید کننده بود. این تصمیم هم در حالی گرفته شد که عربستان و ایران، دو رقیب بزرگ خاورمیانه هنوز اختلافاتی باهم داشتند و روسیه نیز دومین صادرکننده نفت دنیا پس از عربستان اعلام کرده بود که بعد از همه 14 عضو سازمان، نظر خود را اعلام خواهد کرد.

پیش از تصمیم جدید اوپک، مبنی بر کاهش تولیدات نفتی، گمان می رفت به دلیل اختلافاتی که اعضای اوپک باهم دارند، این سازمان دیگر نقش خود را از دست داده باشد، اما پس از اتخاذ تصمیم اخیر وزیر نفت ایران با استقبال از آن گفته بود که به «اوپک امیدوار شدیم و اوپک هنوز نمرده است» با منتشر شدن خبر تصمیم جدید اوپک، قیمت نفت رو به کاهش رفت و کشور های تولیدکننده امیدوارند این روند رو به افزایش ادامه داشته باشد.

ایران، از آن دسته کشور هایی است که از این تصمیم نفع خواهد برد،  چراکه نه تنها تولیدات نفتی خود را کاهش نمی دهد بلکه از افزایش قیمت آن هم سود می برد. در واقع با همان تولید سابق، درآمد های نفتی خود را افزایش می دهد.

پیش از شروع مذاکرات اوپک، وزیر نفت ایران، بیژن زنگنه در نشستی مطبوعاتی جلسه 28 سپتامبر را صرفا یک مذاکره خواند و به جنبه مشورتی آن اشاره و اعلام کرد که تصمیم نهایی در جلسه بعدی اوپک در ماه نوامبر و در اتریش گرفته خواهد شد.» او در صحبت هایش گفته بود که ایران، تمایل دارد در کوتاه ترین زمان تولید سهمیه خود را به دوران پیش از تحریم های بین المللی یعنی 4 میلیون بشکه در روز برساند.

ایران، پس از لغو تحریم های بین المللی تولیدات نفتی خود را افزایش داد تا سهم خود را از بازار جهانی نفت احیا کند. این در حالی که عربستان همانطور که وزیر انرژی اش گفته بود «از هر تصمیمی برای ثبات قیمت بازار نفت حمایت می کند»، انعطاف بیشتری برای کاهش تولیدات نفتی از خود نشان داد.

کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی نسبت به تصمیم جدید اوپک خوشبین هستند. به نظر می رسد، با محدود کردن تولیدات نفتی، کشور های تولیدکننده  به خصوص عربستان و ایران،  دو رقیب بزرگ منطقه خاورمیانه با افزایش قیمت نفت (اگر به همین ترتیب ادامه پیدا کند) رشد اقتصادی را تجربه کنند.