همتی از بانک مرکزی رفت؟

پس از ثبت نام غیرمنتظره رئیس کل بانک مرکزی در انتخابات ریاست جمهوری و تایید صلاحیت عبدالناصر همتی از سوی شورای نگهبان، زمزمه های تغییر سکاندار بانک مرکزی مطرح شد. این گمانه زنی با شروع فعالیت های انتخاباتی کاندیداها تقویت شد و در چند روز گذشته صحبت هایی از اختلاف نظر رئیس جمهور و رئیس بانک مرکزی در این خصوص منتشر شد. تا اینکه شنبه شب این هفته همتی در پیام رسان کلاب هاوس حاضر شد و با بیان اینکه «رئیس جمهور به من گفتند که اگر در رقابت ها بخواهید بمانید باید استعفا بدهید»، این اختلاف نظر را تایید کرد.

در حالی که از همان ابتدای اعلام نامزدی همتی در سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری به نظر می رسید که این اتفاق بی گزند بر سکانداری او در بانک مرکزی نباشد، اما همتی همچنان بر حضور در انتخابات مصر بود. نهایتا صحبت های شنبه شب رئیس بانک مرکزی در کلاب هاوس با غیبت او در جلسه روز یکشنبه هیأت دولت همراه شد تا به جای او، اکبر کمیجانی، قائم مقام بانک مرکزی در جلسه دولت شرکت کند. هرچند پیشتر خبرهایی درباره انتصاب حمید پورمحمدی، معاون اقتصادی سازمان برنامه و بودجه به ریاست بانک مرکزی نیز منتشر شد که پورمحمدی آن را نپذیرفت و ترجیح داد تا پایان فعالیت دولت دوازدهم در سازمان برنامه و بودجه حاضر باشد.

همتی رفت، پورمحمدی نپذیرفت، کمیجانی آمد

چند روزی است که پس از احراز صلاحیت عبدالناصر همتی برای کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری، اخبار تایید نشده ای مبنی بر «فشارها بر ارزپاشی بانک مرکزی برای کاهش نرخ ارز و مخالفت رئیس کل بانک مرکزی» مطرح شده است. در پی این موضوع، شنبه شب گذشته همتی در واکنش به این موضوع در کلاب هاوس با تاکید بر اینکه «رئیس جمهور درخواستی برای ارزپاشی از من نداشته اند»، توضیح داد: «رئیس جمهور به من گفتند که اگر در رقابت ها بخواهید بمانید باید استعفا بدهید. من گفتم به نظرم مشکلی ندارد، اما اگر شما نظرتان بر این است، قبول می کنم. ایشان صاحب اختیار هستند و حتما تشخیص شان درست است.» همتی همچنین از تفویض اختیاراتش به قائم مقام بانک مرکزی سخن گفت و افزود مدتی است که قائم بانک مرکزی امور این بانک را در دست گرفته است. به این ترتیب، در حالی که پیشتر اخباری مبنی بر عزل رئیس کل بانک مرکزی در فضای مجازی مطرح شده بود، رئیس کل بانک مرکزی این موضوع را تلویحا تایید کرد و در جلسه روز یکشنبه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت هم حضور نیافت تا قائم مقامش در ساختمان پاستور حضور یابد. بر این اساس، این شائبه تقویت شده است که همتی احتمالا دیگر رئیس کل بانک مرکزی نیست. هرچند هنوز این خبر از هیچ مبادی رسمی تایید و اعلام نشده است. 

در این میان همچنین صحبت هایی در رابطه با جایگزینی حمید پورمحمدی، معاون سازمان برنامه و بودجه به جای همتی در ساختمان لاجوردی میرداماد مطرح شد که سازمان برنامه و بودجه این خبر را تکذیب کرد. پیگیری ها از سازمان برنامه و بودجه کشور نشان داد با وجود پیشنهادی که به پورمحمدی برای ریاست کل بانک مرکزی داده شده، او تمایلی به پذیرش این مقام نداشته و ترجیح داده کماکان تا پایان عمر دولت دوازدهم معاون سازمان برنامه و بودجه باقی بماند. به موازات پورمحمدی، از اکبر کمیجانی، قائم مقام بانک مرکزی و محمد نهاوندیان نیز به عنوان جانشین همتی نام برده شد، اما با این حال، هنوز گزینه نهایی مشخص نشده و بانک مرکزی نیز موضعی در این رابطه نداشته است.

به این ترتیب، به نظر می رسد كار بیستمین رئیس كل بانك مركزی ایران پس از كاندیداتوری اش در انتخابات ریاست جمهوری به پایان رسیده و رئیس جمهور به دنبال جایگزینی اوست. به گفته وب سایت «اقتصادنیوز» (از رسانه های «نزدیك به همتی)، «نحوه ثبت نام و تاكتیك همتی در عرصه انتخابات» موجب شده تا روحانی به دنبال فرد جایگزین برای وی باشد. همتی رئیس خود را از نامزدی مطلع نكرده در حالی كه سایر گزینه ها چنین كاری را كرده اند. او انفرادی و از نظر دولت با تك روی وارد عرصه انتخابات شده است. از سوی دیگر، همتی در عرصه نامزدی به هیچ وجه نقش نامزد دولت را بازی نمی كند و تلاش دارد مستقل از روحانی به دفاع از عملكرد خود بپردازد؛ تاكتیكی كه برای روحانی گران می آید زیرا یكی از اعضای ارشد تیم اقتصادی او قصد دارد با دفاع از كارنامه خود به نقد عملكرد دولت بپردازد. از این رو روحانی به دنبال آن است كه فاصله گذاری همتی با خود را از طریق بركناری اش جبران كند.»

از ساختمان میرداماد تا ساختمان پاستور

در حالی که در دو سال گذشته، دو معاون محمدباقر نوبخت یعنی فرهاد دژپسند به عنوان وزیر اقتصاد و سعید نمکی به عنوان وزیر بهداشت انتخاب شده اند، باشگاه خبرنگاران صبح یکشنبه خبر داد که حمید پورمحمدی، سومین معاون نوبخت نیز رئیس کل بانک مرکزی شد. این در حالی بود که ساعتی بعد، پورمحمدی این خبر را تکذیب کرد و گفت: «در چند روز اخیر فشارهای زیادی وجود داشت که بنده این پست را قبول کنم و باعث افتخار است که در کنار همکاران سابقم باشم، اما ترجیح بر این است که مسئولیت بودجه را نیمه تمام رها نکنم.»

با اینکه از همان ابتدای ثبت نام غیرمنتظره همتی برای انتخابات دولت سیزدهم، به نظر می رسید که این اتفاق بی گزند بر ریاست او در بانک مرکزی نباشد و در روزهای گذشته گمانه زنی های غیررسمی در این خصوص جریان داشت، اما از شنبه شب و با صحبت های همتی در کلاب هاوس، این گمانه ها رنگ واقعیت به خود گرفت و همتی از اختلاف نظر روحانی با او درباره حضورش در صحنه انتخابات و اثرات منفی بر نظام پولی و بانکی کشور سخن گفت. آنطور که همتی شنبه شب گفته، «رئیس جمهور گفتند اگر می خواهید در انتخابات بمانید نمی توانید رئیس بانک مرکزی بمانید. البته من گفتم که فعالیت های انتخاباتی تاثیری ندارد ولی شما صاحب اختیار هستید. البته شنیده ام با برخی اقتصاددان ها هم صحبت کرده اند برای جانشینی.»

در نهایت، روز یکشنبه همتی در جلسه ستاد اقتصادی دولت حضور نیافت و اکبر کمیجانی، قائم مقام او در جلسه دولت شرکت کرد. در همین حال، سیدحمید پورمحمدی از جمله کسانی بود که برای ریاست بانک مرکزی با او صحبت شد، اما او بنا به دلایلی نپذیرفت. پورمحمدی در گفت وگو با «فارس» با اشاره به شبهه قبول تصدی پست ریاست کل بانک مرکزی که از سوی برخی رسانه ها منتشر شد، گفت: «در چند روز اخیر فشارهای زیادی وجود داشت که بنده این پست را قبول کنم و باعث افتخار است که در کنار همکاران سابقم باشم اما ترجیح بر این است که مسئولیت بودجه را نیمه تمام رها نکنم.» به گفته معاون اقتصادی و بودجه سازمان برنامه و بودجه، «پیشنهادی در رابطه با تصدی پست ریاست کل بانک مرکزی وجود داشت که آن را قبول نکردم.» پورمحمدی در دولت احمدی نژاد و دوران ریاست محمود بهمنی بر بانک مرکزی به عنوان قائم مقام رئیس کل بانک مرکزی فعالیت داشت. معاون بانکی وزیر اقتصاد و دارایی نیز از دیگر سوابق پورمحمدی است.

ارتباط با نویسنده: IvanKaramazof@yahoo.com