خطر موسسات مالی و صرافی های غیرمجاز جدی است / 50میلیون حساب بانکی مشکوک بستر مناسب پولشویی

وزیر دادگستری اعتقاد دارد که 50 میلیون حساب بانکی مجهول الهویه در نظام بانکی وجود دارد که هویت صاحبان آن دقیقا معلوم نیست. 

به گزارش «فرصت امروز» طرح این موضوع از سوی وزیر دادگستری موجب شد تا بانک مرکزی به تکاپو بیفتد و نسبت به روشن شدن وضعیت هویتی این حساب ها اقدام کند، اما ماجرا از چه قرار بوده است و این حساب ها چگونه بدون اخذ مدارک هویتی معتبر در بانک ها افتتاح شده اند؟

پولشویی در کمین است

نظام بانکی به دلیل جایگاه حساس و ویژه ای که در اقتصاد کشور دارد در معرض انواع آسیب ها و ورود پول های خطرناکی قرار دارد که سلامت آن را تهدید می کند. گستردگی اقتصاد پنهان ایجاب می کند تا گردانندگان آن برای نقل و انتقال پول های حجیمی که در این اقتصاد در جریان است همواره فکر و شگرد ویژه ای داشته باشند و از طریق سازوکارها و شبکه های ناسالمی که ایجاد می کنند نقدینگی را در اقتصاد کثیف خود به جریان درآورند. آنها گردانندگان اقتصادهای کثیفی چون موادمخدر، قاچاق اسلحه، قاچاق دارو و اقلام حیاتی هموطنان و... هستند.

پیش از این بازل که یک مؤسسه سوییسی فعال در مورد پولشویی است اعلام کرده بود که ایران دارای بالاترین ریسک پولشویی در جهان است و استعداد بالایی برای این کار دارد. اگرچه در اعلام چنین مواردی که با تنازعات سیاسی ایران و غرب و کمک های ایران به محور مقاومت ارتباط وجود دارد نمی توان نظرات این موسسات را خالی از شائبه سیاسی دانست، اما با این وجود این هشدارها را باید جدی گرفت چراکه قرار گرفتن ایران در مسیر کشورهایی که از بزرگ ترین تولیدکنندگان و توزیع کنندگان انواع اقلام مجرمانه مواد مخدر تا قاچاق انسان و. . . هستند ایجاب می کند تا به هوش باشیم و نسبت به آن حساسیت کافی نشان دهیم.

ایران دارای بالاترین ریسک پولشویی

مؤسسه بازل از میان 144 کشور موجود در فهرست خود، 32 کشور را در محدوده قرمز قرار داده است، به این معنا که کشورهای یادشده دارای بالاترین میزان ریسک هستند. پس از ایران که به عنوان دارنده بالاترین میزان ریسک شناخته شده، کنیا، کامبوج، هائیتی و تاجیکستان در این محدوده قرار دارند.

یک تحقیق قدیمی در مورد میزان پولشویی در ایران نشان می دهد حجم پول های کثیف در ایران برابر 11.8 درصد حجم نقدینگی جامعه است، اما ماهیت پولشویی در ایران و جهان به گونه ای است که نمی توان به سادگی در مورد آمارهای آن صحبت کرد و تنها می توان حدودی از واقعیت های آن را در لابه لای این آمارها دید، چرا که آمارگیری از این فعالیت های پنهانکاری به غایت دشوار است و آمارهای اعلام شده همواره با درصدی از خطا همراه هستند.

به هر حال مفهوم هشدار مؤسسه بازل این نیست که بیشترین حجم پولشویی می تواند در ایران اتفاق بیفتد چراکه حجم پولشویی را تنها به میزان اقتصاد آن می سنجند و در این باره اقتصاد آمریکا دارای بیشترین میزان پولشویی در جهان است. براساس آمارهای اعلام شده حدود 500 میلیارد تا 1.8 تریلیون دلار (بین 2 تا 5 درصد درآمد ناخالص ملی دنیا)حجم کل پول های کثیف در دنیاست. براساس برخی برآوردها 47 درصد پول های کثیف در آمریکا، 30 درصد در اروپا و بقیه در سایر نقاط جهان جریان دارد. 99 درصد پول کثیف موفق به عبور از سیستم های نظارتی آمریکا و اروپا شده و حدود 80 درصد از این پول ها مجدداً برای سرمایه گذاری و ساماندهی جنایات دیگر به کار می روند. بنابراین شبکه پولی اقتصاد کثیف جهانی سازوکارهای بسیار پیچیده ای را برای انجام عملیات های خود به کار می گیرند.

ساختار نظام بانکی باید تغییر کند

وجود چنین مخاطرات پیش روی نظام بانکی کشور ایجاب می کند تا نظام بانکی در برابر این پدیده کاملاً هوشیار بوده و از عوامل به وجود آورنده و تأثیر گذار بر این پدیده شوم اقتصادی اجتناب کند.

دکتر محمد کهن دژ در این باره به «فرصت امروز» گفت: پیوستن ایران به اف ای تی اف بحث مبارزه با پولشویی را یک بار دیگر در مرکز توجهات قرار داده است درحالی که این موضوع بحث تازه ای نیست و نظام بانکی ما همواره در معرض این خطر بوده است. وجود هزاران مؤسسه مالی و اعتباری غیر مجاز و صرافی های غیر مجازی که در دایره نظارت های قانونی فعالیت نمی کنند این استعداد ویژه را به نظام بانکی ما داده است که محل مناسبی برای پولشویی شود.

وی افزود: موسسات مالی و اعتباری غیر مجازی که عطش سیری ناپذیری برای جذب سپرده دارند هنگامی که با پول کثیف هنگفتی مواجه می شوند که صاحب آن تمایل دارد با کارت شناسایی جعلی اقدام به افتتاح حساب کند، آیا اقدام به سختگیری های قانونی خواهند کرد؟ یا صرافی های غیر مجاز در مقابل درآمد نقل و انتقال پول های کثیف جانب ضوابط قانونی را خواهند گرفت؟

این کارشناس بانکی تأکید کرد: ما نسبت به پدیده های آماری نباید نگاه شکاکانه داشته باشیم. نظام بانکی ما دارای ساختار ناسالمی است و به دلیل همین ساختار ناسالم است که این حجم از حساب های فاقد هویت درست در آن وجود دارد. چنین حساب هایی می تواند محل ساده و همواری باشد برای نقل و انتقال پول هایی که از درآمدهای کثیف به دست آمده و قصد دارند به آن شکل قانونی و پول تمیز بدهند. بنابراین برای مقابله با پولشویی ضرورت دارد در ساختار نظام بانکی و نظارت پذیر کردن همه ارکان نظام بانکی اهتمام ویژه ای به کار گرفته شود.

ارتباط با نویسنده : nasim64najafi@gmail.com