وزیر راه و شهرسازی در دهمین جلسه شورای شهر تهران مطرح کرد / سکونت و حرکت؛ دو مسئله بنیادین تهران

فرصت امروز: عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی روز سه شنبه در دهمین جلسه شورای شهر تهران، ری و تجریش حضور یافت.

وی در این جلسه با بیان اینکه از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲، ۷۶۰ هزار پروانه برای ساخت واحدهای مسکونی صادر شده، گفت: به طور میانگین سالانه ۲۰۰ هزار پروانه صادر شده که این بیشترین رشد صدور پروانه ساختمانی بوده است.

وی با بیان اینکه اگر رشد متوسط خانوار را ۳.۳درصد در نظر بگیریم با توجه به صدور ۷۶۰ هزار پروانه، باید بگویم با این صدور پروانه ۲ میلیون نفر به جمعیت پذیری تهران اضافه شده است.

وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه به رغم صدور پروانه شاهد آن بودیم که از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ جمعیتی جذب نشده و این نکته مهمی است، گفت: آمار واحدهای مسکونی سال ۱۳۹۵ براساس سرشماری ۳.۳ میلیون بوده است، این نشان می دهد شهر تهران بیش از ۱۰میلیون نفر ظرفیت جمعیت پذیری دارد و در پنج سال گذشته هم حداکثر بار صدور پروانه و فروش شهر را داشته است.

آخوندی با بیان اینکه نکته قابل توجه آن است که برآورد ما براساس بررسی ها نشان می دهد در سال ۱۴۱۵ این جمعیت پذیری ۱۶میلیونی که متوجه مجموعه البرز و تهران است، به ۱۹.۵  نفر می رسد که حتی به ۲۰میلیون نفر در ۲۰ سال آینده نمی رسد و نشان می دهد رشد منطقه البرز و تهران از رشد میانگین ملی در آینده کمتر است.

وی افزود: جمعیت پذیری شهر تهران براساس آنچه در پروانه ها و ضوابط ساختمانی طراحی شده، جمعیت پذیری بالای ۱۲.۵ میلیون نفر است، این در حالی است که افق جمعیت پذیری پیش بینی شده ۱۰.۵میلیون نفر بوده است که براساس وضعیت صدور پروانه، این جمعیت به ۱۲.۵ میلیون نفر می رسد.

تاثیر پیرامون بر تهران

وزیر راه و شهرسازی با اشاره به تحولات جمعیتی تهران گفت: در سال ۴۵، جمعیت شهر تهران ۲میلیون و ۹۸۰هزار نفر بوده است و جمعیت پیرامون با تغییر اندکی بود، به گونه ای که جمعیت کرج به حدود ۴۰ هزار نفر می رسید و در طرح جامع سال ۴۵ پیش بینی شده بود که جمعیت تهران در سال ۷۰ به ۵.۵ میلیون نفر برسد اما در عمل این جمعیت به حدود ۶.۳ میلیون نفر رسید و نکته مهم این است که جمعیت پیرامون شهر تهران به ۸ میلیون نفر افزایش یافت.

آخوندی ادامه داد: جمعیت شهر تهران تقریبا جمعیت مطابق با طرح جامع بود اما در پیرامون تقریبا جمعیت چند برابر شد. وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه جمعیت تهران از ۶.۳ به ۸.۷ میلیون نفر رسید، گفت: به نظر می رسد در ۲۵ سال بعد جمعیت پیرامون به ۱۶میلیون نفر برسد و نکته ای که باید توجه کرد این است که ظرف سال های ۴۵ تا ۹۵ جمعیت تهران سه برابر شد ولی جمعیت تهران و پیرامون پنج برابر شد که یک آشفتگی بیش از حد در حاشیه تهران داریم چراکه نمی توانیم به آن بی توجه باشیم. بنابراین تهران نمی تواند نسبت به پیرامون خود را مصون نگه دارد هرچند که از لحاظ قانونی می تواند جدا باشد اما در عمل کاملا تحت تاثیر پیرامون است، چراکه روزانه یک میلیون و ۲۵۰ هزار نفر از شهرهای پیرامونی به تهران می آیند و برای جابه جایی این افراد ۵۳۰هزار خودرو دخیل هستند.

آخوندی با بیان اینکه سرانه تخت بیمارستان در تهران به ازای هر ۱۰۰۰ نفر ۳.۲۴ تخت است، گفت: در پیرامون تهران کمتر از یک تخت برای هر ۱۰۰۰ نفر است و تصور کنید می توان این فقر را از تهران دور نگه داشت؟ بنابراین باید عنوان کنم که با مسئله پیچیده ای روبه رو هستیم.

۱۲۰۰ مرکز پروانه ساختمانی در تهران

وزیر راه و شهرسازی گفت: قابلیت سکونت و حرکت دو مسئله بنیادین تهران است. آخوندی افزود: در منطقه شهری تهران که زندگی مردم تهران متاثر از آن است در حال حاضر به نوعی ۲۲ شهرستان وجود دارد که این به معنی آن است که ۲۲ مدیریت مستقل در آن شکل گرفته است. بنا بر این تعریف در حال حاضر در تهران ۴۶ بخش و ۶۱ شهر وجود دارد. اگر روند موجود دچار یک تغییر اساسی نشود، به این مفهوم است که برای ۲۰ سال آینده ۴۶ بخش به ۷۲ بخش و ۶۱ شهر به ۸۱ شهر تبدیل می شود و این یعنی تقسیمات خردتر و محلی تر خواهد شد که تمام آثار آن به کلانشهر تهران برمی گردد.

وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: در حال حاضر مدیر بخش برای خود تصمیم گیری می کند و حدود ۱۲۰۰ آبادی وجود دارد که به این معناست که ۱۲۰۰ مرکز پروانه ساختمانی در تهران داریم. این افزایش جمعیتی که ظرف ۵۰ سال گذشته از ۳ میلیون نفر به ۱۳ میلیون نفر رسیده است، بیشتر در مناطقی بوده که من آنها را منطقه الفراق می دانم. بدین معنا که تحت کنترل هیچ شهرداری نبوده است.  اگر برای این موضوع به یک فهم مشترک برسیم و زمین های موجود در منطقه تهران بزرگ که از نظر من مجموعه استان تهران و البرز است، همگی تحت کنترل شهرداری ها قرار نگیرد، ۱۳هزار هکتار دیگر از اراضی منابع طبیعی شهر تهران زیرساخت و ساز می رود و باز هم منابع زیستی شهر تهران از بین خواهد رفت.

بحران آب، بزرگ ترین بحران آینده تهران

آخوندی در بخش دیگری از صحبت های خود، بحران آب را بزرگ ترین بحران آینده تهران خواند و افزود: در حال حاضر ۴.۸ میلیون متر مکعب آب در روز در تهران مصرف می شود که در آینده این میزان به ۵.۹ میلیون متر مکعب افزایش می یابد. در حقیقت شاهد افزایش ۲۰درصدی خواهیم بود. آیا می توان رشد ۲۰درصدی منابع آبی در تهران را محقق کرد؟ لذا بزرگ ترین بحران آینده ما، بحران آب خواهد بود.

وی ادامه داد: دومین مسئله ای که به قول من دولت محلی و مرکزی باید به توافق برسند، این است که زمین در تهران باید موزاییک شود و بین شهرداری ها نقطه ای نباشد که از کنترل آنها خارج شود. اگر مفهوم دولت محلی و ملی را بپذیریم باید سراغ نظام مالیات محلی و ملی برویم و امروز زمان آن رسیده که در مورد این موضوع حرف بزنیم.

وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: نظام شهری ایران به ویژه نظام شهری تهران در ۲۰ سال گذشته عادت بدی پیدا کرده که از طریق ساخت و ساز منابع مالی خود را تامین می کند. اگر امروز این عادت را بپذیریم و بخواهیم انجام دهیم بی تردید باید بدانیم که مشتری ندارد، لذا بحث هایی از جمله فروش تراکم سیار و... به تدریج بساطش جمع خواهد شد و در آخر شما می مانید و بدهی های گذشته و هزینه های جاری.

حمل و نقل عمومی ریل پایه؛ چاره تهران

آخوندی در ادامه به موضوع حمل و نقل عمومی در تهران اشاره کرد و افزود: روزی ۵۳۰ هزار خودرو وارد تهران می شود و حدود یک میلیون و ۲۵۰ هزار نفر وارد این شهر می شوند، آیا تصور می کنید تهران غیر از حمل و نقل عمومی ریل پایه چاره دیگری دارد؟ بی تردید باید یک حمل و نقل عمومی یکپارچه تعریف کنیم که وسعت پیرامونی حدود ۱۲۰ کیلومتر را پوشش دهد و قطعا این یک برنامه کوتاه مدت نخواهد بود.

وی همچنین عنوان کرد: قطار شهری تهران نیز یک پروژه بلندمدت بود که دو دهه زمان برد و ممکن است باز هم نیاز به زمان داشته باشد. بر همین مبنا، پروژه ریلی پیرامون شهر تهران هم به زمان زیادی نیاز دارد.

وی تاکید کرد که البته در این باره پروژه های کوتاه مدتی نیز وجود دارد تا از وضعیت ریلی موجود در ورامین و قم استفاده شود تا قطارهای شهری و غیرشهری به یکدیگر متصل شوند.

پدیده بدمسکنی در بافت های پیرامونی و تاریخی

آخوندی ادامه داد: در تهران اصلی ترین بحثی که با آن مواجه هستیم، بحث عدم تعادل هاست. امروز با پدیده بدمسکنی در بافت های پیرامونی و بافت های تاریخی مواجه هستیم به شکلی که حدود ۲۲۰۰ هکتار بافت تاریخی و ۲۰۰۰ هکتار بافت میانی فرسوده و همچنین ۶۰۰۰ هکتار بافت فرسوده پیرامونی داریم. پدیده بدمسکنی و خانه های خالی که در شهر تهران وجود دارد از معضلات این شهر محسوب می شود.

وی تاکید کرد: براساس مطالعه ای در منطقه یک تهران حدود ۳۰ هزار خانه خالی وجود دارد و این غیر  از واحدهایی است که در دست ساخت قرار دارند. رقم بزرگی نیز در خصوص خانه های خالی در منطقه ۲۲ داریم و در سایر مناطق نیز چنین پدیده ای مشاهده می شود. در حقیقت عدم تلاقی عرضه و تقاضا وجود دارد که عمدتا این مسئله به رفتار شهرداری بازمی گردد.

مسیرهای افزایش قدرت اخیر

آخوندی در بخش دیگری از صحبت های خود تاکید کرد: افزایش قدرت خرید از دو مسیر قابل تحقق است. ابتدا می توان به دولت توسل کرد و درخواست ارائه یارانه داشته باشیم که دربسیاری از کشورها انجام می شود و اتفاق بدی نیست، اما در عمل و هنگام اجرای برنامه های در تخصیص منابع اجرای این سیاست نیز متوقف می شود، اما مدلی که برای صندوق پس انداز یکم در نظر گرفتیم می تواند مدل مناسبی باشد.

در این مدل به هر پس انداز کننده تا شش برابر تسهیلات می دهیم که برای زوج ها این میزان ۱۲برابر است. به نظر من از این طریق از دولت یارانه نمی گیریم و سیستم خود سپاه خواهد بود. تعداد افرادی که تاکنون این مدل پس انداز کرده اند، به ۲۶۰هزار نفر رسیده است. این تسهیلات با نرخ ۸ درصد به متقاضیان داده می شود.

عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی با اشاره به بررسی پیشنهاد مسکن محله محور در شهر تهران، اظهار کرد: باید در این خصوص بررسی های لازم صورت گیرد که مسکن پیرامون یا مسکن درون شهری یا مسکن درون محله ای در منطقه شهری تهران داشته باشیم.وی افزود: در صورتی که در شورای شهر برای مسکن محله به نتیجه ای برسیم، می توان آن را اجرایی کرد.