پرواز قیمت ارز در بازار / دلار کجا متوقف می شود؟

فرصت امروز: گزارش خبرگزاری ها از بازار ارز در روز گذشته نشان می دهد که افزایش تقاضا برای خرید دلار و کاهش موجودی در بازار باعث نوسان بسیار زیاد قیمت دلار شده است؛ چنانچه در روزهای اخیر قیمت دلار به صورت محسوس و پلکانی در حال رشد بوده و روز یکشنبه قیمت آن حتی به 4هزار و 600 تومان نیز رسید، اما تاکنون برای تنظیم قیمت این ارز در بازار از سوی نهادهای مسئول اقدام خاصی انجام نشده است. این در حالی است که برخی منابع از تشدید کنترل نامحسوس در بازار ارز در پی پلمب دفاتر واسطه صرافی ها خبر می دهند.

ایبنا در این زمینه خبر داده هرچند با رشد قیمت ارز، نیروی انتظامی با هماهنگی بانک مرکزی از هفته گذشته عملیات پلمب دفاتر واسطه صرافی ها را آغاز کرد، اما این روزها برای کنترل نرخ بازار برخورد با پیک های بازاری که مسئول جابه جایی و تعیین نرخ ارز هستند نیز در دستور کار قرار گرفته است.

همچنین صرافان بازار می گویند که رونق معاملات فردایی این روزها در بازار بر رشد قیمت دلار تأثیرگذار بوده و بسیاری از دلالان با رونق این بازار به نوسانات در این بازار دامن می زنند. این درحالی است که بانک مرکزی در سال ۱۳۹۳ برای کنترل بازار ارز اعلام کرده بود که معاملات فردایی ارز ممنوع است و برای جلوگیری از این مشکلات، اقدام به تدوین و ابلاغ مقررات ناظر بر عملیات ارزی صرافی ها کرد تا دخالت عوامل غیرمجاز در بازار ارز و نوسانات در این بازار کمتر شود.

گفتنی است معاملات فردایی معاملاتی است که در واقع در آن تسویه ای انجام نمی شود و تنها در قالب این معاملات افراد محدودی با صدای بلند در بازار قیمت تعیین می کنند و نوعی دلالی غیرمجاز به شمار می رود.

معاملات در بازار ارز قفل شد

بازار ارز همچنان متلاطم است و صرافی ها معاملات را متوقف کرده و تنها جوابی که شاید تنها با بداخلاقی به مشتریان می دهند آن است که خرید و فروش نداریم. خبرگزاری مهر از چهارراه استانبول گزارش داده که اینجا تنها دلالی جواب می دهد؛ دلالانی که به هر طریقی سکان بازار ارز را به دست گرفته اند و در غفلت نبود نظارت ها و برخوردهای جدی با چنین حرکاتی تلاش دارند تا قیمت را به نفع خود بالا و پایین کنند.

گزارش میدانی مهر از فاصله پاساژ افشار تا میدان فردوسی به خوبی نشان می دهد که معاملات ارزی تا حدود زیادی قفل شده و حتی کسانی که از ساعات ابتدایی صبح یکشنبه مقابل صرافی های منتخب بانک مرکزی صف کشیده اند هم دست خالی برمی گردند. بسیاری از صرافان حتی به خود زحمت نداده اند تا به صورت شفاهی جواب سؤالات مشتریان را بدهند و در برگه های A۴ و بدون کادربندی، خطاب به مشتریان نوشته اند: «در این مغازه خرید و فروش ارز انجام نمی شود، لطفا سؤال نفرمایید.» البته این رفتار آنها به بازار سکه هم سرایت کرده و این بار البته با احترام بیشتری به مشتری و در یک برگه کادربندی شده اعلام شده که «خرید و فروش انواع سکه های بانکی به قیمت کف بازار انجام می شود و به علت نوسانات شدید بازار، نرخ سکه را از داخل مغازه سؤال بفرمایید.»

این حال و روز بازار ارز است. گویا تعبیر طهماسب مظاهری رئیس کل اسبق بانک مرکزی که گفته بود: «خزانه سه قفله شده است» این بار در بازار ارز عینیت یافته است، چراکه معاملات تقریبا قفل شده و روی تابلوی بسیاری از صرافی ها، قیمتی مشاهده نمی شود و راسته خیابان فردوسی، شاهد مردمی است که سرگردان از این صرافی به آن صرافی مراجعت می کنند.

در این میان برخی صرافی هایی که می خواهند خود را فعال تر نشان دهند، دلار آمریکا را تنها به قیمت ۴۵۵۰ تومان از مردم می خرند، اما فروش ندارند و این در شرایطی است که برخی صرافی ها نیز که تعداد آنها به انگشتان یک دست هم نمی رسد، خرید و فروش انجام می دهند و ۴۵۴۹ تومان می خرند و ۴۵۵۹ تومان می فروشند، اما به شرطِها و شروطِها. اکنون برخی از صرافی هایی که دلارهای منتخب را به دست مردم می دهند، از آنها کارت ملی و کارت بانکی به همراه رمز دوم را طلب کرده و در کنار آن، بلیت سفر و ویزا و پاسپورت هم می خواهند و در نهایت، تا سقف ۵هزار دلار به هر مشتری می دهند که اگر البته فرد طاقت بیاورد و بروکراسی و ضوابط و شرایط را رعایت کرده و ساعت ها در صف های طولانی منتظر بماند. 

در این میان برخی، از توزیع قطره چکانی ارز مداخله ای از سوی دولت خبر می دهند و می گویند دولت تنها به صرافی هایی که خودش مایل باشد، دلار می دهد و همین امر سبب شکل گیری رانت برای برخی صرافی ها شده است. یکی از فعالان بازار ارز می گوید: ظاهرا دلار مداخله ای در بازار توزیع می شود اما آنقدر میزانش کم است که هیچ تأثیری بر بازار و شکستن قیمت ها ندارد. گویا دولت تنها برای خالی نبودن عریضه صحبت از ارائه ارز مداخله ای می کند.

صرافی ها: ۱۰ روز است دولت دلار به ما نمی دهد

همچنین گزارش میدانی ایلنا از خیابان فردوسی از موجودی صفر صرافی ها خبر می دهد و اینکه دولت حدود 10 روز است که دولت به آنها دلار نداده است. امیر حسینی یکی از صرافان درباره سقف میزان خرید دلار برای هر یک از صرافی ها می گوید تا حدود یک هفته گذشته که صرافی ها ذخیره دلار داشتند این میزان حدود 2تا 3هزار دلار بود اما حالا که ۱۰ روز از عدم عرضه دلار مخصوص به صرافی ها گذشته است، عمده صرافی ها هیچ دلاری برای عرضه به بازار ندارند و باید گفت که هیچ دلار دولتی موجود نیست که به مشتری عرضه شود.

وی می گوید: مردم برای خرید دلار تنها می توانند به بازار سیاه مراجعه و دلار آزاد خریداری کنند و از این طریق میزان دلار درخواستی خود را تأمین کنند. سرنوشت قیمت دلار در بازار ایران قابل پیش بینی نیست، اما مسئله ای که به صورت واضح می توان شاهد آن بود، نوسان شدید قیمت دلار در بازار است و مسئله پایین بودن موجودی دلار می تواند دلار را وارد عصری جدید کند که با کاهش قیمت ها دیگر دلار ۴۲۰۰ تومانی عادی باشد، دقیقا مانند همان زمانی که دلار به ۳۲۰۰ تومان رسید و پس از نگرانی ها یک مسئله کاملا عادی تلقی شد اما این بار این افزایش قیمت می تواند بازار واردات کشور را تغییر دهد.

یکی دیگر از صرافان که می خواهد نامش ذکر نشود، به ایلنا می گوید: کافی است یک روز صبح به خیابان فردوسی مراجعه کنید، صفی طولانی از صرافان را در جلوی شرکت های صرافی از جمله صرافی بانک ها مشاهده می کنید که درخواست خرید دلار دارند اما بعد مدتی می گویند دلار دولتی امروز عرضه نمی شود و همین مسئله عدم عرضه دلار مخصوص به صرافی ها است که باعث شده تا بازار سیاه و صرافی های غیر مجاز ناوبری بازار را به دست بگیرند و یک موج قیمت کاذب ایجاد کنند که به ضرر همه تمام شده اما به نفع خودشان است و این موج بزرگ همچنان ادامه دارد.

مرتضی دانشفر هم که یکی از فروشنده های ارز آزاد است، در این زمینه می گوید: دلار همچنان قیمت صعودی خواهد داشت و تا پایان هفته جاری از مرز ۵هزار تومان عبور می کند. دانشفر با اشاره به اعلام صفر شدن موجودی دلار در صرافی ها می گوید: ادعای صرافی ها مبنی بر عدم دریافت دلار برای فروش طی روزهای اخیر صحت دارد، اما موجودی دلار صرافی ها صفر نیست. در حقیقت صرافی ها دلار عرضه نمی کنند تا بتوانند موج قیمت دلار را کنترل کنند که مشابه فعالیت صرافی های غیر قانونی است اما امروز این مسئله در تمام صرافی ها رخ داده است که می تواند ارزش موجودی ذخیر دلار صرافی ها را افزایش دهد.

بانک مرکزی سکوتش را بشکند

در همین زمینه، نایب رئیس اتاق بازرگانی تهران معتقد است که نوسانات شدید نرخ ارز باعث شده که امکان پیش بینی از تجار گرفته شود و بانک مرکزی و دولت باید سکوت خود را در قبال نرخ ارز بشکنند و نرخ ارز را تثبیت کنند.

علاء میر محمد صادقی در گفت وگو با ایسنا، گفت: وضعیت فعلی نرخ ارز مطمئنا تأثیر نامطلوبی بر روی کالاهای ایرانی خواهد گذاشت. گرچه این افزایش نرخ ارز ممکن است باعث توسعه صادرات باشد، ولی مشروط به اینکه نرخ ارز تثبیت شود. سکوت دولت و مقامات بانک مرکزی هم در این زمینه خیلی ابهام برانگیز است.

نایب رئیس اتاق بازرگانی تهران ادامه داد: قبلا وقتی تحولی در بازار ارز ایجاد می شد بانک مرکزی و رئیس آن در این مورد صحبت می کرد و سیاست های خودشان را اعلام می کردند که در نهایت باعث می شد نرخ ارز یا پایین بیاید و یا حداقل تثبیت شود.

او با بیان اینکه نرخ ارز باید تثبیت شود، تصریح کرد: اما سکوت مسئولان باعث شده است که برخی از واسطه ها در موضوع ارز دخالت کنند و قیمت ارز افزایش پیدا کند. گرچه ممکن است این اتفاق بر روی صادرات اثر مثبت بگذارد، اما اثرات سوء خواهد داشت. لذا توصیه این است دولت و بانک مرکزی نرخ ارز را تثبیت کنند و اجازه ندهند نرخ ارز را واسطه ها تعیین کنند چون نتیجه آن برای اقتصاد مفید نیست.

وی اضافه کرد: اگر دولت امکانات دارد بهتر است نرخ ارز را پایین تر از رقم فعلی بیاورد چون نرخ ارز هر چقدر پایین تر باشد به کاهش تورم کمک می شود. البته از طرف دیگر هم قدرت صادرات مان محدود می شود، اما در مجموع ثبات نرخ ارز به وضعیت بازار کمک می کند و تجار می توانند نسبت به پیش بینی فعالیت شان اقدام کنند. اما نوسانات فعلی همه را متحیر کرده و همه فکر می کنند که بهتر است ارز بخرند.

با این حال باید دید که آیا برای بازار کنونی ارز چاره ای اندیشیده می شود یا روزهای آتی هم به همین روال ادامه خواهد داشت.