کاهش چک های برگشتی در دی ماه / 1.4میلیون چک برگشت خورد

بانک مرکزی از کاهش چک های برگشتی در دی ماه گذشته خبر داد و اعلام کرد: در این ماه 9.6 میلیون فقره چک به ارزش 665هزار میلیارد ریال مبادله شد که 1.4 میلیون فقره به ارزش 129هزار میلیارد ریال برگشت خورد.

به گزارش «فرصت امروز» از بانک مرکزی، آمارهای سامانه چکاوک نشان می دهد که در دی ماه سال 1396سهم ارزشی چک های برگشتی نسبت به ماه قبل و نسبت به دی ماه سال گذشته کاهش یافته است. همچنین سهم تعدادی چک های برگشتی نیز نسبت به ماه قبل کاهش و نسبت به دی ماه سال گذشته افزایش داشته است.

به این ترتیب در کل کشور 14.8 درصد از تعداد و 19.3 درصد از ارزش کل چک های مبادله ای دی ماه سال جاری را چک های برگشتی تشکیل می دهد که سهم ارزشی این چک ها نسبت به ماه قبل و نسبت به دی ماه سال گذشته کاهش یافته است، سهم تعدادی چک های برگشتی نیز نسبت به ماه قبل کاهش و نسبت به دی ماه سال گذشته افزایش داشته است.

در دی ماه سال 1396 در تهران حدود 3.5 میلیون فقره چک به ارزشی بالغ بر 396هزار میلیارد ریال مبادله شد که از این تعداد، بالغ بر 505 هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر66 هزار میلیارد ریال برگشت داده شده است.

به این ترتیب، 14.4درصد از تعداد و 16.8درصد از ارزش کل چک های مبادله ای دی ماه سال جاری در تهران را چک های برگشتی تشکیل می دهد که سهم ارزشی این چک ها نسبت به ماه قبل و نسبت به دی ماه سال گذشته کاهش یافته است.

طبق آمار موجود، بخش عمده ای از چک ها به دلیل فقدان یا کسری موجودی برگشت داده شده است، به طوری که در دی ماه سال جاری در کل کشور 97.1درصد از تعداد و 95.2درصد از ارزش کل چک های برگشتی به دلیل کسری یا فقدان موجودی بوده است.

در دی ماه سال جاری در استان تهران 96.4درصد از تعداد و 94درصد از ارزش کل چک های برگشتی به دلیل کسری یا فقدان موجودی بوده است.

وضعیت استان ها در صدور چک

در دی ماه گذشته 53.8 درصد از چک های مبادله شده در کل کشور مربوط به سه استان تهران، اصفهان و خراسان رضوی بوده است که به ترتیب 36.3درصد، 9.5درصد و 8درصد بیشترین سهم را در بین استان ها دارا بودند.

به لحاظ مبلغ نیز 70درصد از مبالغ چک ها در سه استان تهران (59.6 درصد)، اصفهان و خراسان رضوی هر یک 5.2درصد مبادله شده است که بیشـترین سهم را در مقایسه با سایر استان ها دارا بوده اند.

همچنین در این ماه در بین سایر استان های کشور بیشترین نسبت مبالغ چک های برگشـتی به کل مبالغ چک های مبادله شده در استان به ترتیب به استان های آذربایجان غربی (40.5 درصد) خراسان شمالی (32.2 درصد) و هرمزگان (30.8 درصد) اختصاص یافته است و استان های کرمانشاه (14.7 درصد)، خوزستان (15.2 درصد) و گیلان (16درصد) کمترین نسبت مبالغ چک های برگشتی به کل مبالغ چک های مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده اند.

با وجود پیشرفت بانکداری الکترونیک در روش های نوین پرداخت چک به عنوان یکی از ابزارهای مهم مبادلات همواره نقش خود را در تسویه حساب های خرد و کلان حفظ کرده است.

اگرچه طی دو دهه اخیر به دلیل تداوم توسعه سامانه ها و تجهیزات پرداخت الکترونیکی، ابزارهای پرداخت الکترونیکی به مرور زمان جایگزین ابزارهای پرداخت سنتی نظیر اسکناس و مسکوک شد، اما به دلیل اهمیت کارکرد و امتیاز چک و به خصوص جایگاه اعتباری چک در مبادلات کشور، این ابزار پرداخت هنوز هم از مهم ترین ابزارهای نظام پرداخت کشور محسوب می شود.

بانک مرکزی در راستای شفاف سازی و مقاوم سازی اقتصاد، علاوه بر تکمیل زیرساخت پردازش و پذیرش الکترونیکی چک، پیاده سازی کامل سامانه های نظارتی مرتبط نظیر سامانه چک برگشتی، سامانه مرکز کنترل و نظارت اعتباری (مکنا) و به خصوص سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی دسته چک (صیاد) را با هدف ایجاد زمینه و امکان نظارت مؤثر بر سازوکار صدور دسته چک در دستور کار قرار داده است.

با رونمایی از سامانه صیاد گام اجرایی برای پیاده سازی سامانه یکپارچه چک در کشور برداشته شد. با راه اندازی این سیستم، بانک مرکزی موفق به صدور چک های یکپارچه می شود و همچنین اطلاعات چک به صورت آنلاین در دسترس متقاضیان است که امکان شناسایی و اعتبارسنجی را فراهم می کند.

این سیستم سبب منحصر به فرد بودن چک و آنلاین بودن آن، بدون در نظر گرفتن بانک صادر کننده می شود. سامانه ای که چهار هدف «ارتقای ضریب امنیتی و اعتباربخشی به برگه چک»، «استانداردسازی جانمایی مورد نوشتاری و کاهش عملیات تصدی گری»، «بررسی صلاحیت دارنده دسته چک از طریق سامانه های اعتبارسنجی بانک مرکزی» و «ایجاد شفافیت اطلاعاتی و جلوگیری از سوءاستفاده های ناشی از تبانی شعب در صدور دسته چک» را دنبال می کند.

انتظار می رود که با تکمیل و راه اندازی سامانه مزبور راهکاری برای کاهش چک های برگشتی ایجاد شود و سهم چک های برگشتی در نظام پرداخت کشور به طور قابل ملاحظه ای کاهش یابد.