جایگاه 99 ایران در رقابت پذیری

تازه ترین گزارش مجمع جهانی اقتصاد از کاهش 10پله ای رتبه ایران در شاخص رقابت پذیری جهانی حکایت دارد. ایران در گزارش جدید مجمع جهانی اقتصاد، 10 پله سقوط کرده و به جایگاه نود و نهم جهان در سال 2019 رسیده است. از میان 12 رکن رقابت پذیری، ایران تنها در چهار رکن «به کارگیری فناوری اطلاعات»، «بهداشت»، «مهارت» و «نوآوری کسب و کارها» امتیاز بهتری نسبت به سال گذشته به دست آورده است.

ایران در سال 2018 در رتبه 89 جهان قرار داشت، اما با وجود بهبود عملکرد در 4 رکن از 12 رکن رقابت پذیری، 10 رتبه در فهرست امسال مجمع جهانی اقتصاد سقوط کرده است. براساس آنچه اتاق بازرگانی ایران از جدیدترین گزارش رقابت پذیری جهانی منتشر کرده است، ایران از میان 141 کشور جهان با امتیاز 53 (از مقیاس صفر تا صد) در رتبه 99 جای گرفته که در مقایسه با امتیاز 54.9 و کسب رتبه 89 در گزارش سال 2018، با افت 1.9 امتیاز و 10 پله سقوط در رتبه مواجه شده است.

جزییاتی از شاخص رقابت پذیری ایران

ایران به مدت 10 سال پیاپی است که در گزارش رقابت پذیری جهانی حضور داشته و رتبه و امتیاز امسال ایران نیز براساس اطلاعات سال 1397 (با ضریب 30درصد برای مؤلفه های مبتنی بر نظرسنجی از فعالان اقتصادی و با ضریب 70درصد برای داده های آماری رسمی) توسط مجمع جهانی اقتصاد محاسبه شده است.

در این گزارش، ایران از میان 12 رکن رقابت پذیری فقط در 4 رکن به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات (84)، بهداشت (72)، مهارت (92) و توانایی نوآوری کسب وکارها (71) توانسته است امتیاز بهتری را نسبت به گزارش سال گذشته کسب کند. این در حالی است که نهادها (120)، زیرساخت ها (80)، ثبات اقتصاد کلان (134)، بازار محصول (133)، بازار نیروی کار (140)، نظام مالی (123)، اندازه بازار (21) و پویایی کسب وکار (132)، هشت حوزه ای هستند که با کاهش امتیاز رقابت پذیری، وضعیت بدتری را نسبت به گزارش سال 2018 نشان می دهند.

بهترین رتبه ایران در گزارش امسال مجمع جهانی اقتصاد در حوزه اندازه بازار است و بدترین وضعیت را بازار نیروی کار دارد که تنها یک رتبه با آخرین کشور جهان فاصله دارد. با توجه به بی ثباتی های سال گذشته در فضای کلان اقتصاد ایران به ویژه در حوزه ارزی و به دنبال آن، افزایش تورم، اقتصاد کلان از دیگر حوزه هایی است که وضعیت وخیمی را در گزارش امسال تجربه می کند.

پیرو این بی ثباتی ها، بازار محصول نیز وضعیت بدتری را نسبت به گزارش سال 2018 تجربه کرده است. در این میان، افزایش اثر مخرب مالیات ها و یارانه ها، به ویژه یارانه های ارزی که در مورد برخی کالاها پرداخت شده است، نقش مخربی در تضعیف رقابت داخلی در گزارش امسال ایفا کرده است.

رقابت پذیرترین اقتصادهای جهان

سنگاپور، آمریکا، هنگ کنگ، هلند، سوئیس، ژاپن، آلمان، سوئد، انگلستان و دانمارک به ترتیب رقابت پذیرترین کشورهای جهان در سال 2019 هستند. ایالات متحده آمریکا که سال گذشته عنوان رقابت پذیرترین کشور دنیا را در کارنامه داشت، صدرنشینی اش را در گزارش امسال از دست داده و به رقیب سال گذشته خود یعنی سنگاپور واگذار کرده است. هنگ کنگ هم از رتبه هفتم سال گذشته به رتبه سوم صعود کرده و هلند نیز با صعود دو پله ای در رتبه چهارم جهان ایستاده است.

از سوی دیگر، سوئیس و ژاپن هر کدام با یک پله تنزل نسبت به سال گذشته، به ترتیب در رتبه های پنجم و و ششم جای گرفته اند. آلمان هم با 4 پله تنزل، جایگاه هفتم را به خود اختصاص داده و سوئد نیز با یک پله پیشرفت، رتبه هشتم جهان را کسب کرده است، اما فهرست 10 کشور رقابت پذیر دنیا با دو کشور انگلستان با یک پله افت و دانمارک با کسب رتبه مشابه سال پیش به ترتیب به عنوان نهمین و دهمین اقتصادهای رقابت پذیر دنیا پایان می یابد.

از میان 141 کشور حاضر در گزارش رقابت پذیری جهانی 2019، کشورهای ماداگاسکار (132)، ونزوئلا (133)، موریتانی (134)، بروندی (135)، آنگولا (136)، موزامبیک (137)، هائیتی (138)، جمهوری دموکراتیک کنگو (139)، یمن (140) و چاد (141) با قرار گرفتن در 10 رتبه آخر جدول رتبه بندی، کمترین رقابت پذیری اقتصادی را نشان می دهند.

وضعیت کشورهای خاورمیانه در رقابت پذیری

ایران هم با کسب رتبه 99 در میان کشورهای هم منطقه خود تنها قبل از تاجیکستان (رتبه 104)، پاکستان (رتبه 110) و یمن (رتبه 140) قرار می گیرد و باقی کشورهای منطقه همگی رتبه های بهتری را نسبت به ایران به دست آورده اند. به عبارت دیگر، اسرائیل (رتبه 20)، امارات متحده عربی (رتبه 25)، قطر (رتبه 29)، عربستان سعودی (رتبه 36)، بحرین (رتبه 45)، کویت (رتبه 46)، عمان (رتبه 53)، قزاقستان (رتبه 55)، آذربایجان (رتبه 58)، ترکیه (رتبه 61)، ارمنستان (رتبه 69)، اردن (رتبه 70)، گرجستان (رتبه 74)، لبنان (رتبه 88)، مصر (رتبه 93) و جمهوری قرقیزستان (رتبه 96) رقابت پذیرتر از ایران ارزیابی شده اند.

به طور کلی، می توان گفت در مقایسه با سال 2018، کشورهای بیشتری از خاورمیانه در رقابت پذیری از ایران پیشی گرفته اند. همچنین ایران با 10 پله تنزل، بیشترین کاهش رقابت پذیری را در میان کشورهای منطقه منا داشته است. پس از ایران نیز لبنان و گرجستان هر یک با 8 پله تنزل و عمان با 6 پله تنزل، بیشترین تضعیف رقابت پذیری را تجربه کرده اند. همچنین آذربایجان با 11 پله صعود، کویت با 8 پله، بحرین با 5 پله، قزاقستان با 4 پله و عربستان سعودی و اردن هر یک با 3 پله صعود، بیشترین پیشرفت را در رقابت پذیری سال 2019 در خاورمیانه به خود اختصاص داده اند.

ارتباط با نویسنده: IvanKaramazof@yahoo.com