غیبت برخی بزرگان اقتصاد جهان در داووس 2017 / ایالات متحده، آلمان و فرانسه شاگرد تنبل شدند

مجمع جهانی اقتصاد یک فرصت تمام عیار تجاری است؛ فرصتی که در اختیار بزرگان دانش، فناوری، کسب و کار، کارآفرینی و... قرار دارد. کشورهای مختلف جهان با حضور در این مجمع نه تنها روابط قدیمی خود را جلا می دهند، بلکه روابطی جدید را آغاز می کنند و گستره فعالیت های تجاری خود را افزایش می دهند.

با این وجود مجمع امسال غایبانی شناخته شده و مطرح داشت؛ غایب هایی که هر یک برای موجه کردن غیبت خود دلایلی داشتند. اما غایب ها چه کسانی بودند و چرا عدم حضور در این همایش بزرگ جهانی را به حضور در آن ترجیح دادند؟

***

آنجلا مرکل

این نخستین باری نیست که صدراعظم آلمان از حضور در اجلاس جهانی داووس انصراف می دهد. درواقع سال گذشته نیز غیبت آنجلامرکل در مجمع جهانی اقتصاد ، جزو خبرهای مهمی بود که به سرعت در صدر حواشی این اجلاس قرار گرفت.

امسال آنجلا مرکل برای موجه کردن غیبت خود از بهانه هایی مثل برگزاری نشست احزاب راست گرای اتحادیه اروپا در برلین و مشغله شدید دولت در ماه های ابتدایی 2017 نام برده است. اما با وجود تمامی این بهانه ها، هیأت برگزاری مجمع داووس از عدم حضور وی انتقاد کرده اند.

این موضوع قابل چشم پوشی نیست که آلمان به عنوان یکی از قدرت های اقتصادی بزرگ جهانی و قلب تپنده اقتصاد اتحادیه اروپا شناخته می شود. بر همین اساس است که حضور این کشور در مجامع اقتصادی بین المللی از اهمیت بسزایی برخوردار است.

از سویی دیگر، برخی تحلیلگران اقتصادی معتقدند عدم حضور صدراعظم آلمان در داووس نوعی بی اعتنایی دیپلماتیک به مواضعی است که برخی کشورهای رقیب در پیش گرفته اند. آلمان طی دو سال اخیر با حواشی متعددی درگیر بود و سیاست های بانوی اول این کشور در قبال مسائلی مثل مهاجران سوری به سمتی پیش رفت که تعداد منتقدان دولت روندی صعودی را در پیش گرفت. بر این اساس می توان در یک رویکرد محافظه کارانه این گونه استنباط کرد که عدم حضور مرکل در مجمع جهانی نوعی پیشگیری برای کاهش تنش های آتی با دیگر متحدان منطقه ای است.

***

دونالد ترامپ

رئیس جمهور منتخب و جنجالی ایالات متحده دیگر غایب بزرگ مجمع جهانی داووس است؛ شخصی که غیبتش را می توان بر مبنای موضع گیری های عجیب و افراطی اش توجیه کرد. درواقع ترامپ از معدود چهره های سیاسی جهان بود که حضورش می توانست غیرمنتظره تر از عدم حضورش ارزیابی شود. با این حال موجه کردن غیبت ترامپ با در نظر گرفتن همزمانی مراسم رسمی تحلیفش در مقام ریاست جمهوری و مشغله وی برای آماده شدن در این مراسم ساده است.

اما نکته جالب در مورد این شخصیت جنجالی به حواشی پیرامون ریاست جمهوری وی باز می گردد.  اغلب حاضران داووس به طور مستقیم و غیرمستقیم به ترامپ تاختند و مواضع وی را به باد انتقاد گرفتند. از رئیس جمهور چین گرفته تا فعالان عرصه تجارت و اقتصاد که از روی کار آمدن این جمهوریخواه جاه طلب چندان خوشحال به نظر نمی رسند. برای مثال برخی فعالان عرصه تجارت بین الملل به پیشینه تجاری و اقتصادی ترامپ و ورشکستگی وی در این حوزه اشاره می کنند.

این افراد معتقدند ترامپ دانش و آمادگی لازم برای حضور در مجامع اقتصادی را ندارد و غیبت وی نشان می دهد حتی خود او نیز به این موضوع واقف است. اگرچه این دیدگاه تا حد زیادی سختگیرانه به نظر می رسد اما بررسی اظهار نظرهای چهره های شاخص اقتصادی و سیاسی نشان می دهد دیگران نیز کم و بیش به همین موضوع معتقد هستند و ترامپ را چهره سیاسی- اقتصادی شایسته ای نمی دانند.

***

فرانسوا اولاند

ریاست جمهوری فرانسه از دیگر چهره هایی است که از مدتی پیش خبر عدم حضورش در مجمع جهانی اقتصاد را اعلام کرد. این چهره سیاسی، مدتی است به علت اعلام عدم رغبتش برای کاندیداتوری مجدد در انتخابات نیز خبرساز شده است. اما آیا می توان این موضع گیری را با غیبت اولاند در داووس مرتبط دانست؟ اگر قرار باشد این دو موضوع را به یکدیگر مرتبط بدانیم، باید دیدگاهی کاملا منفی نسبت به آینده نگری اولاند داشته باشیم. اما شاید بتوان در نگاهی منعطف تر اولاند را هم نظر با مرکل در نظر گرفت.

درواقع می توان غیبت اولاند و مرکل به عنوان دو مقام ارشد سیاسی فرانسه و آلمان را به مواضع آنان برای ماه های آتی مرتبط دانست.

شکی نیست که انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده و نامشخص بودن مواضع ترامپ در حوزه سیاست های خارجی نه تنها برخی شهروندان این کشور، بلکه تعدادی از سیاستمداران خارجی را دستخوش سردرگمی کرده است. داووس به عنوان یک مجمع و آوردگاه بین المللی فضایی مهم برای تبادل اندیشه و اطلاعات بین قدرت های جهانی است و هرنوع موضع گیری کشورهای حاضر می تواند بر مواضع بعدی آنان تاثیر گذار باشد.

بنابراین دور از ذهن نیست که اولاند با عدم حضور در این کنفرانس، در تلاش باشد تا حواشی روابط فرانسه و ایالات متحده، پس از به قدرت رسیدن ترامپ را به حداقل برساند. اگرچه این عدم حضور نمی تواند در حکم نشانه ای برای موافقت اولاند با مواضع ترامپ در نظر گرفته شود.