برنج خارجی در کیسه‌های ایرانی

برکسی پوشیده نیست که برنج ایرانی از کیفیت و مرغوبیت خاصی برخوردار بوده و همگان آن را می‌پسندند، البته سطح زیر کشت این محصول در ایران نسبت به جهان بسیار ناچیز است و طبق آمارهای موجود هم‌اکنون کمتر از 600 هزارهکتار از اراضی کشور به کشت این محصول اختصاص یافته و تولید آن حدود 8/1میلیون تن برآورد می‌شود. این در حالی است که با توجه به گفته‌های کارشناسان، مصرف سرانه این محصول در کشور بین 36 تا 40 کیلوگرم است، بنابراین تولید داخلی کفاف نیاز جامعه را نخواهد داد و لازم است مقداری از این محصول از کشورهای دیگر وارد شود. همین موضوع، محل مناقشه تولیدکنندگان و تجاری است که هر یک به‌نوعی با این محصول سروکار دارند.

تقلبی کهنه و همیشگی

به هر ترتیب، این غله بعد از گندم دومین محصول مهم جهان به شمار رفته و جزو کالاهای استراتژیک محسوب می‌شود. در این میان گذشته از وارداتی که در فصل برداشت صورت می‌گیرد و اعتراض برنج‌کاران را برمی‌انگیزد، بحث تقلب نیز رنگ و رویی جدید به خود گرفته است. برنج‌های خارجی، در کیسه‌هایی ریخته می‌شوند که نام برند ایرانی روی آنها درج شده و به وفور در بازار به مشتریان فروخته می‌شود.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه جاسازی برنج خارجی در کیسه برنج ایرانی خیانت به کشاورزی کشور است، گفت: بسیاری از مشکلات گوارشی در کشور به دلیل مصرف برنج خارجی و سازگار نبودن آن با ذائقه ایرانی است. سیدهادی حسینی با بیان اینکه جاسازی برنج خارجی در کیسه‌های برنج ایرانی از سوی هرشخصی که صورت گیرد خیانت به کشاورزی کشور است، به خانه ملت افزود: کشاورز با مشقت و رنج فراوان این محصول استراتژیک را کشت می‌کند و بی‌عدالتی است آن را به هر منظوری با برنج خارجی مخلوط و به بازار عرضه کنند.

نماینده مردم سواد کوه، قائمشهر و جویبار در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه مخلوط کردن برنج اعتماد مصرف‌کننده را ازبین خواهد برد که زیان آن متوجه کشاورز زحمتکش می‌شود، افزود: کشاورز با تمام وجود تلاش کرده برای اینکه محصول خوبی را تولید و به بازار عرضه کند تا توسط مصرف‌کننده مصرف شود، طعم بی‌نظیر برنج طارم مازندران، دم سیاه و. . . که محصول دست کشاورز بوده و با طعم و عطر بسیار مناسبی تولید می‌شود نباید با برنج بی‌کیفیت خارجی قاطی شود. عضو مجمع نمایندگان استان مازندران با تأکید براینکه کیفیت برنج ایرانی خوب و مناسب با ذائقه مردم است، تصریح کرد: ذائقه ایرانی با توجه به وضعیت آب و هوایی با برنج داخلی همراه است. 

ایران بزرگ‌ترین واردکننده برنج

این در حالی است که رئیس اتحادیه صادرکنندگان برنج پاکستان گفته: «ایران یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان برنج در جهان است که حدود 11 درصد برنج جهان به ارزش 2/5میلیارد دلار را وارد می‌کند. تقاضای واردات برنج در ایران طی سال 13-2012 دو برابر شده و در پنج سال گذشته، واردات برنج ایران بیش از 35 درصد رشد داشته است. از این رو، فرصت عظیمی برای صادرکنندگان برنج پاکستان وجود دارد. این کشور که قبل از تحریم‌ها بزرگ‌ترین صادر‌کننده برنج به ایران بود، این جایگاه را به هند واگذار کرده و اکنون حدود 90 درصد برنج وارداتی به ایران از هند تأمین می‌شود، درحالی‌که واردات از پاکستان اقتصادی‌تر است.»

به گزارش تسنیم و به نقل از پایگاه خبری بیزینس ریکوردر، رفیق سلیمان معتقد است صادرات برنج پاکستان در ماه نخست سال مالی جاری کاهش شدید 27 درصدی را تجربه کرده که عمدتا ناشی از کاهش قیمت دربازار جهانی بوده است.

بی‌کیفیتی یا تقلب؟

اما دبیر انجمن واردکنندگان برنج در گفت‌وگو با «فرصت امروز» می‌گوید: «در ارتباط با صحبت‌های نماینده مردم سوادکوه، قائمشهر و جویبار در مجلس شورای اسلامی باید به چند نکته توجه داشت.»

مسیح کشاورز می‌افزاید: «اول اینکه اکثر برنج‌های وارداتی به کشور در حال حاضر هندی هستند و این نوع به خاطر رنگ طلایی که دارد، قابل مخلوط شدن با برنج‌های ایرانی نیست، زیرا به‌راحتی قابل تشخیص بوده و دست متقلبان را رو می‌کند. اما نکته دوم بحث برنج تایلندی است که تقریباً تمام آن را شرکت بازرگانی دولتی وارد می‌کند. برنج پاکستانی نیز به خاطر شرایط تحریمی، بسیار کمتر وارد می‌شود و گذشته از اینها قیمت بالایی نیز دارد.»

به گفته وی، نکته‌ای که به نظر می‌رسد مهم‌تر از بحث کیسه‌های تقلبی باشد، موضوع کیفیت برنج‌های وارداتی است. اگرچه متأسفانه این معضل در کشور وجود دارد اما گویا مسئولان سعی می‌کنند با بزرگ‌نمایی این موضوع، مشکلات اساسی دیگر را به حاشیه رانده و بی‌کیفیتی یا آلودگی برنج‌های وارداتی را بهانه کنند.

کشاورز معتقد است وقتی خود شرکت بازرگانی دولتی در واردت این محصول دست دارد و ذخیره احتیاطی انبارهای آن 460هزارتن تخمین زده می‌شود، بنابراین موضوع آلوده بودن آنها به‌طور کامل منتفی است. البته حدود 150هزار تن نیز توسط تعاونی‌های مرزنشینان وارد می‌شود که آن هم از مبادی بهداشتی و نظارتی گذر می‌کند، بنابراین نگرانی از بابت مصرف این محصولات وجود ندارد.

دبیر انجمن واردکنندگان برنج با اشاره به اینکه میزان مخلوط شده برنج در بازار نیز به پای تولید داخلی ثبت می‌شود، اظهار می‌کند: «شاید از این بابت خود تولیدکننده‌ها راضی باشند زیرا آمار تولید بالاتر از حد واقعی تخمین زده می‌شود. این در حالی است که طبق برآورد انجمن، میزان تولید داخلی در بهترین شرایط و در خوشبینانه‌ترین حالت، از یک میلیون و 700هزار تن تجاوز نمی‌کند.»

کشاورز اعتقاد دارد که باید ساز و کاری فراهم شود تا از ورود برنج خارجی به شمال کشور جلوگیری کنند، زیرا تمام این اختلاط‌ها در شمال کشور انجام شده و برنج‌های خارجی در کیسه‌هایی با برند ایرانی پر می‌شود. البته اگر قوانینی وضع شود تا برنج‌های داخلی مانند وارداتی‌ها از لیبل، شماره بهداشتی و مشخصات دقیق برخوردار باشند، دیگر بساط این تخلفات برچیده خواهد شد اما احتمال می‌رود به‌خاطر فرار از مالیات، دست‌اندرکاران مربوطه راضی به این کار نیستند.

اگرچه کیفیت برنج‌های خارجی به پای ایرانی‌ها نمی‌رسد اما با توجه به گفته‌های دبیر انجمن واردکنندگان، نمی‌توان به این محصولات، اتهام بی‌کیفیتی یا آلودگی زد، زیرا از نظر ناظران بهداشتی گذشته و اجازه ورود گرفته‌اند؛ مگر اینکه برنج مربوط قاچاق باشد که آن هم داستانی جدا دارد. ولی بحث مخلوط شدن آن با برنج‌های ایرانی، چیزی است که مورد تأیید انجمن واردکنندگان بوده و از نظر مسئولان آن، باید جلوی این افراد سودجو را گرفت. اکنون امکان اختلاط در ارتباط با برنج تایلندی، بیشتر وجود دارد زیرا برنج هندی که تکلیفش مشخص است، درباره برنج پاکستانی نیز طبق گفته رئیس صادرکنندگان آن کشور، صادرات این محصول از پاکستان به ایران به دلیل تحریم‌ها بسیار محدود است. بنابراین برنج تایلندی که توسط شرکت بازرگانی دولتی وارد می‌شود، امکان بیشتری برای مخلوط شدن با نوع ایرانی دارد.