برندگان و بازندگان یک توافق نه چندان محکم

تصمیم اخیر اعضای اوپک برای کاهش تولید نفت که برای نخستین بار از سال 2008 اتفاق افتاد، بعضی ها را برنده میدان پرکشمکش نفت و برخی دیگر را بازنده این میدان رقابتی کرد

توافق هفته گذشته سازمان کشورهای صادرکننده نفت برای کاهش تولید به دو سال پادشاهی سیاست های عربستان درباره میزان تولید، لذت افزون رانندگان غربی از قیمت پایین سوخت و آشفتگی برخی بانک های مرکزی مهم دنیا به دنبال کاهش قیمت ها پایان داد. توافق تازه اما به کلی جای برندگان و بازندگان در میدان نفتی جهان را عوض خواهد کرد.

کشورها، شرکت ها و حتی افرادی که در دو سال اخیر از سقوط آزاد قیمت نفت سود می بردند، حالا و در صورت اجرایی شدن توافق کشورهای اوپک برای کاهش تولید باید خود را از سکوی برندگان میدان رقابتی نفت جدا کرده و به جایگاه بازندگان بروند.

از طرف دیگر، واکنش ها به بازارهای نفتی اما آنقدرها پرسروصدا نبوده است. اوپک نمی تواند بر 60 درصد تولید نفت جهان که در اختیار کشورهای غیرعضو این سازمان است، کنترلی داشته باشد. مؤسسه مالی سوییسی UBS که فعالیت هایش ابعاد جهانی دارد اعلام کرد به خاطر موجودی بالا و عدم  قطعیت در مورد اینکه آیا این توافق اجرایی خواهد شد یا خیر، شاهد تغییر شدید در قیمت نفت نخواهیم بود. این مؤسسه قیمت نفت برای آخرین فصل سال میلادی را بعد از این نشست بشکه ای 52 دلار پیش بینی کرده که 6دلار بیشتر از پیش بینی اش قبل از برگزاری این نشست است.

حال سوال اینجاست که برندگان و بازندگان این توافق چه کسانی هستند:

برندگان تولیدکنندگانی که کسری بودجه دارند

قیمت بالای نفت از ونزوئلا تا عربستان به پیشبرد برنامه های اجتماعی کمک کرده است. بسیاری از کشورهای نفتی بودجه خود را بر پایه قیمت نفت می بندند و اگر این قیمت دچار نوسان شده و پایین بیاید، تمام برنامه های بودجه ای این کشورها هم به  هم  می ریزد. وقتی قیمت ها سقوط کرد، این کشورها برای تأمین یارانه ها و پرداخت حقوق کارمندان با مشکلات جدی مواجه شدند.

به همین دلیل است که عربستان 180درجه موضع خود را تغییر داده و زیربار کاهش تولید رفت. ایران اما یکی از برندگان اصلی این رقابت نفتی است که حالا پس از رها شدن از تحریم ها می تواند بدون کاهش تولید، فروش خود را بیشتر کرده و کسری بودجه اش را تا حدی جبران کند.

تولیدکنندگان غیرعضو اوپک

کشورهایی چون روسیه و مکزیک هم شاهد افزایش قیمت نفت شان خواهند بود، هرچند هیچ یک از آنها عضو اوپک و در نتیجه بخشی از این توافق نیستند. بنابراین می توانند بدون اینکه تولید خود را کاهش دهند از مزایای شیرین بالا رفتن قیمت نفت بهره مند شده و درآمد خود را در این بخش افزایش دهند.

بانک های مرکزی

بانک مرکزی ژاپن و بانک مرکزی اروپا هر دو به دنبال بالا بردن تورم برای رسیدن به اهداف خود، تسهیل موانع استقراض و کمک به بازسازی اقتصادهایی که بحران های مالی به آنها آسیب رسانده، هستند. قیمت پایین نفت مانعی بزرگ سر راه رسیدن به این اهداف بود. حتی در آمریکا، جایی که تورم امسال قدم به قدم بالا رفت، بانک مرکزی یا فدرال رزرو افزایش برنامه ریزی شده نرخ سود را در دستور کار خود قرار داد.

سیمون پیانفتی، مدیر ارشد بخش راه حل های بازار بانک SMBC Trust در توکیو دراین باره گفت: قیمت بالاتر نفت خبر خوبی برای بانک مرکزی ژاپن است. این افزایش قیمت می تواند قطعاً به افزایش تورم کمک کند.

شرکت های انرژی

این شرکت ها هم با بالا رفتن قیمت نفت جان گرفته و به بازارهای سهام هم جان دوباره ای دادند. سهام شرکت خدمات نفتی چین، بزرگ ترین شرکت نفتی آسیایی که با عنوان PetroChina Co شناخته می شود در هنگ کنگ 11 درصد افزایش قیمت را تجربه کرد که این بیشترین افزایش ارزش از ماه مه  سال میلادی جاری تا به امروز است. در اروپا شرکت BP Plc  4 درصد، شرکت Royal Dutch Shell   Plc 4/5درصد و شرکت Total SA فرانسه 3/9درصد افزایش در ارزش سهام داشتند.

تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکا

در این مورد همه  چیز بستگی به این دارد که افزایش در قیمت نفت دائمی باشد یا خیر. یکی از اهداف عربستان در سال های گذشته تحت فشار قرار دادن صنعت نفت شیل در آمریکا بود که زمانی هرچند با هزینه بالا اما به میزان زیاد تولید داشت. عربستان تاحدی به این هدف خود رسید، چون اکنون هزاران نفر در آمریکا پای چاه های نفت بیکار هستند و به اعتراف کارشناسان نفتی این کشور آنقدرها که انتظار می رفت این تولید موفقیت آمیز نبود. اما اگر قیمت بالا بماند این تولید برای آنها به صرفه و سودآور خواهد شد.

بازندگان خطوط هوایی

قیمت پایین نفت نقش عمده ای در بهبود عملکرد مالی خطوط هوایی هواپیمایی های مختلف بازی کرده است. شاخص بلومبرگ برای خطوط هواپیمایی روز 29 سپتامبر یعنی درست یک هفته پیش و همزمان با تصمیم اوپک 0/3 درصد پایین آمد چون این شاخص برای هواپیمایی Deutsche Lufthansa AG  آلمان 2/9درصد و Ryanair Holdings Plc ایرلند 2/3درصد کاهش داشت.

خودرو سواران

هر گالن بنزین که معادل 3/5 لیتر است به طورمتوسط 2/22 دلار در آمریکا قیمت دارد. دو سال پیش قیمت این میزان بنزین 3/5 دلار بود.

در فرانسه هر لیتر بنزین سوپر حدود 1/30 یورو معادل 1/46 دلار است که کمترین قیمت از سال 2009 تاکنون را دارد. این قیمت حتی از 1/70 یوروی سال 2002 هم کمتر است. حالا اما خودروسوارهای آمریکایی و اروپایی باید منتظر بالا رفتن قیمت سوخت باشند، هرچند که این هم کاملاً بستگی به موفقیت آمیز اجرا شدن این توافق دارد.