مدیرعامل مجمع ملی خبرگان کشاورزی در انتقاد به سیاست‌ های ترویجی / تحقیقات کشاورزی در انحصار دولت است

بودجه، کمبود بودجه، نبود اعتبار و واژه‌هایی مانند اینها این روزها در بسیاری از سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی توجیه‌کننده کم کاری‌ها شده است. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی یکی از آن دسته سازمان‌هایی است که مسئولان آن، مدام از کمبود بودجه سخن می‌گویند و بی‌توجهی به این بخش مهم و تاثیرگذار را ناعادلانه می‌دانند. به گفته برخی از مسئولان این سازمان، امسال بودجه یک تا سه‌درصدی که از بخش‌های دیگر به بخش تحقیقات و آموزش کشاورزی تخصیص می‌یافت نیز حذف شد.

در مقابل، برخی دیگر از مسئولان اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی اما این سخنان را توجیه می‌دانند و سهم ناچیز تحقیقات در تولید محصولات کشاورزی را از جمله دلایل این بهانه‌ها اعلام می‌کنند. به هر روی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با داشتن 2500 عضو هیات‌علمی دانشگاهی یکی از مراکز بزرگ علمی و پژوهشی کشور است که هنوز سهم تحقیقات و پژوهش‌های آن در تولید محصولات کشاورزی و میزان افزایش تولید مشخص نیست.

اسمی از تحقیقات به جا مانده

علی خان محمدی، مدیرعامل مجمع ملی خبرگان کشاورزی، در گفت‌وگو با «فرصت امروز»، عملکرد سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی را نامطلوب می‌داند و می‌گوید: از ابتدا قرار بود بخش تحقیقات، آموزش و ترویج در تمام معاونت‌های وزارت جهاد کشاورزی گنجانده شود و اهداف آن در بخش کشاورزی به سراسر کشور تسری یابد. اما 10 سالی است که فقط اسمی از آن باقی مانده و از اهداف اصلی خود دور شده است.

وی ادامه می‌دهد: شوربختانه، تحقیقات در انحصار دولت قرار گرفته است، در حالی که در دنیا چنین نیست و پژوهش و تحقیقات بخش کشاورزی در مزارع انجام می‌شود. در ایران اما تمامی تحقیقات و پژوهش‌های کشاورزی در دست دولت است و همه چشم به دست آن دوخته‌اند. محققان دولتی نیز حقوق شان را دریافت می‌کنند و برای شان چندان مهم نیست که تحقیقات اثربخش و مفید انجام شود یا نه. در آخر هم آمار و عملکردی ارائه می‌دهند و کسی پاسخگو نیست.

بودجه بهانه‌ای برای همه

مدیرعامل مجمع ملی خبرگان کشاورزی، تصریح می‌کند: بودجه هم بهانه‌ای شده برای توجیه کم‌کاری‌ها. درست است که با کمبود اعتبار در تمامی بخش‌ها مواجه هستیم، اما با همین موجودی نیز می‌توان دستاوردهای بهتری داشت. تاکید می‌کنم که تحقیقات و پژوهش‌های کشاورزی باید در مزرعه انجام شود نه در مقاله‌ها و پایان‌نامه‌هایی که راهی به مزرعه ندارند.

خان‌محمدی می‌افزاید: تحقیقات در بخش کشاورزی دیگر ثانیه‌ای شده و یافته‌ها باید در سریع‌ترین زمان به مزرعه برسد اما در کشور ما نتایج پژوهش و تحقیق اگر قابل اجرا و عملیاتی باشد چه بسا پس از دو سه سال به مزرعه و دست کشاورز می‌رسد. این در حالی است که با پیشرفت‌های سریع تکنولوژی و دانش کشاورزی، ممکن است همان یافته در زمانی که به دست کشاورز می‌رسد دیگر قابلیت اجرایی نداشته و خود محقق نیز آن را قبول نداشته باشد. به همین دلیل، بیشتر یافته‌های بخش کشاورزی کشور در حد همان مقاله و پایان‌نامه در کتابخانه‌ها می‌مانند و راهی به بیرون و مزرعه نمی‌یابند.

ترویج تفکر ترویجی

وی با اشاره به تغییرات اقلیمی، کاهش منابع آب و فرسایش خاک در کشور، اظهار می‌کند: با توجه به این موارد آیا تاکنون سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی توانسته بذری مقاوم به خشکسالی یا آفت‌ها و بیماری‌هایی که در پی آن شیوع می‌یابد، معرفی کند؟ در روزهای آینده بخش‌های جنوبی کشور با سرمای شدید روبه‌رو خواهند شد و بسیاری از درختانی که گل داده اند، در اثر سرما خشک می‌شوند، در این زمینه راهکارهایی برای مقابله ارائه داده‌اند یا فناوری‌هایی برای مقاومت گیاه و جلوگیری از زیان کشاورزان و باغداران در چنته دارند؟

خان محمدی تصریح می‌کند: محققان باید با استفاده از دانش و فناوری‌های نوین و تلفیق آن با تجربیات و دانش بومی، در زمینه ترویج و آموزش کشاورزان بکوشند. تفکر ترویجی باید در جامعه به وجود بیاید.