توسعه اقتصادی آفریقا در گرو برابری مردان و زنان

گزارش برنامه پیشرفت و توسعه سازمان ملل متحد، با تجزیه و تحلیل  مسائل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی كه مانع پیشرفت زنان در آفریقا می شود، توانمندی سازی زنان را برای حل مشكلات اقتصادی آفریقا پیشنهاد می دهد.

این سازمان، قاره آفریقا را به بهره مندی از ظرفیت بالقوه زنان این قاره فرا  می خواند. بر اساس آمار برنامه پیشرفت و توسعه سازمان ملل متحد، نابرابری جنسیتی در آفریقا به بالاترین سطح خود رسیده است. مدیر این برنامه،  خانم هلن كلارك، نخست وزیر اسبق نیوزیلند و نامزد جانشینی  بان كی مون، دبیر كل سازمان ملل متحد است.

او در گفت وگویی با خبرگزاری فرانسه ضمن اظهار تاسف از این موضوع می گوید تا زمانی كه آفریقا از ظرفیت زنان به طور كامل بهره نگیرد، همه نهاد های اقتصادی متحمل هزینه هایی می شوند، چه خانوار ها، چه جامعه و در نهایت در سطح ملی به اقتصاد آسیب وارد می كند.

او نابرابری میان زنان و مردان را در بخش كشاورزی مثال می زند و می گوید: «در بسیاری از موارد، زنان نمی توانند زمین زراعتی خود را داشته باشند یا ارثی از آن نمی برند. بنابراین برای آنها گرفتن وام های كشاورزی دشوار یا غیر ممكن است و به همین دلیل نمی توانند بذر های باكیفیت برای كشت بخرند یا كود خوب برای ارتقای سطح كیفیت محصولات خود تهیه كنند.» مدیر برنامه پیشرفت و توسعه سازمان ملل متحد در ششمین كنفرانس بین المللی توكیو برای توسعه اقتصاد آفریقا در نایروبی می گوید نتیجه نابرابری جنسیتی این می شود كه زنان، بسیار كار می كنند و كمتر تولید می كنند.

هزینه 105میلیارد دلاری در سال 2014

برنامه پیشرفت و توسعه سازمان ملل متحد در بیانیه ای اعلام كرد كه نابرابری جنسیتی میان زنان و مردان در سال 2014 به اوج خود رسید و هزینه ای معادل 105میلیارد دلار بر جای گذاشت. این میزان، 6درصد از تولید ناخالص داخلی منطقه است. خانم كلارك می گوید برابری جنسیتی اساسا خوب است، اما زمانی كه صحبت از پول و اقتصاد و عواقب نابرابری جنسیتی می شود، می فهمیم كه چقدر از معیار ها فاصله داریم.

توسعه آفریقا در گرو برابری جنسیتی

استدلال خانم كلارك از هزینه 95میلیارد دلاری وارد شده به اقتصاد این قاره، این است كه در صورت برقراری برابری میان زنان و مردان، این قاره به توسعه قابل توجهی دست پیدا می كند. او تلاش كشور های منطقه به ویژه روآندا را در راستای از بین بردن نابرابری جنسیتی تحسین می كند. كشور روآندا به این دلیل مورد توجه خانم كلارك قرار گرفته است كه زنان، 64درصد از نمایندگان مجلس را تشكیل می دهند (بالاترین درصد مشاركت زنان در مجلس در دنیا) و درصد بالایی از اشتغال به زنان اختصاص یافته است.

تسریع روند برابری جنسیتی و توانمند سازی زنان، از برنامه های اصلی سازمان ملل متحد در آفریقاست. این برنامه، كشور های قاره آفریقا را به انجام اقداماتی مانند مشارکت زنان در زمینه های قانونگذاری، ارتقای قدرت اقتصادی و آموزش، با هدف از بین بردن هرچه بیشتر شكاف جنسیتی دعوت می كند. خانم كلارك می گوید: «یك زن دارای مدرك تحصیلی می تواند در فعالیت های اقتصادی و اجتماعی سهم بزرگی داشته باشد.»

خانم كلارك همچنین در رابطه با طرح توانمند سازی زنان می گوید: «اگر ما موفق به پر شدن شكاف جنسیتی میان زنان و مردان شویم، سلامت را به اقتصاد آفریقا هدیه كرده ایم. برابری زنان و مردان در بازار كار، آموزش و پرورش و سلامت به ریشه كن كردن فقر و گرسنگی منطقه می انجامد.»

زنان، موتور اقتصادی آفریقا

موانع ساختاری كه عمیقا از توزیع برابر قدرت و ثروت در میان زنان و مردان جلوگیری می كند، ریشه در نهاد ها و هنجار های اجتماعی دارد. بر اساس گزارش برنامه پیشرفت و توسعه سازمان ملل، هر یك درصد افزایش برابری جنسیتی به افزایش 0.75درصدی شاخص توسعه انسانی كشور ها می انجامد. شاخص توسعه انسانی، ابزار و معیاری كلیدی برای اندازه گیری عوامل توسعه انسانی مانند طول عمر و زندگی سالم، تحصیل و لذت بردن از یك استاندارد مناسب برای زندگی است.

اگر قاره آفریقا تنها درصدد از بین بردن شكاف جنسیتی در زمینه آموزش ابتدایی باشد، شاخص توسعه انسانی در این قاره به 87درصد خواهد رسید. بر اساس این گزارش حتی با وجود اینكه 61درصد از جمعیت آفریقا كار می كنند، باز هم دچار محرومیت های اقتصادی هستند و این به دلیل پایین بودن حقوق و دستمزد كارگران و شرایط غیر معمول كاری است.

66درصد از زنان آفریقایی در بخش های غیر رسمی كشاورزی مشغول به كار هستند و در ازای دستمزد یك دلاری هر مرد برای انجام همان كار، دستمزدی برابر با 70 سنت دریافت می كنند. در بخش خصوصی هم، تنها 7 تا 40درصد از شركت های خصوصی زنان را در فعالیت های اقتصادی خود مشاركت می دهند یا به عنوان مثال، در 71درصد از موارد، وظیفه آوردن آب به عهده زنان است كه به طور كلی، 40میلیارد ساعت در سال از وقت زنان را به خود اختصاص می دهد، در حالی كه مردان بیشتر از زنان به حساب های بانكی دسترسی دارند.

در بخش سلامت هم، زنان بیشتر از مردان در معرض خطر قرار دارند. خشونت های جسمی و جنسی، ازدواج  در سنین پایین و مرگ و میر بالای كودكان و مادران از جمله خطراتی است كه سلامت زنان آفریقایی را تهدید می كند. در گزارش سازمان ملل آمده است كه افزایش یك درصدی نرخ تولد در میان نوجوانان، به افزایش نرخ مرگ ومیر زنان بزرگسال تا 1.1درصد منجر شده است.

گزارش برنامه پیشرفت و توسعه سازمان ملل به طور خاص، خسارت و هزینه ناشی از نابرابری جنسیتی و مشاركت ندادن زنان در فعالیت های اقتصادی را 95میلیارد دلار برآورد می كند.

همچنین، این گزارش نشان می دهد كشور هایی كه در جهت برابری جنسیتی گام برداشته اند و روی توانمندسازی زنان و بهبود قدرت اقتصادی آنها سرمایه گذاری كرده اند، از نظر توسعه انسانی و اقتصادی از سایر كشور ها جلوتر هستند.