تولید برق از زباله حافظ آب و خاک

زندگی مدرن امروزی به‌شدت به انرژی وابسته بوده و زندگی بدون برق در قرن 21 تقریبا غیر‌ممکن است‌. از روشن کردن اجاق گاز در منزل با استفاده از فندک‌های الکتریکی تا پیچیده‌ترین امور زندگی یعنی جراحی‌های پیشرفته جز با حضور انرژی برق امکان‌پذیر نیست‌. وابستگی امور زندگی به برق سبب شده خاموشی‌های سراسری چند دقیقه‌ای در یک کشور، در تاریخ آن به ثبت برسد‌.

هنوز بخش زیادی از نیروگاه‌های جهان به انرژی‌های فسیلی وابسته هستند‌. نگرانی از پایان یافتن انرژی‌های فسیلی و توقف روند زندگی روزمره دنیای مدرن، دانشمندان را به این فکر واداشت تا به تولید انرژی از منابع دیگر نظیر باد، خورشید، جزر و مد دریا یا انرژی حاصل از ترکیب مولکول‌های شیمیایی در پیل‌های سوختی، برای تولید برق استفاده کنند‌. تولید انرژی از زباله نیز یکی از راهکارهایی است که در نیم قرن اخیر روندی رو به توسعه به خود گرفته است‌. از آنجا که بسیاری از زباله‌های تولید شده در جوامع انسانی قابلیت بازیافت را ندارند، محققان به این فکر افتادند که با سوزاندن آنها در کوره‌های مخصوص، اقدام به استفاده از انرژی ذخیره شده در این زباله‌ها کنند‌. پلاستیک‌ها بیشترین میزان برق را در کوره‌های زباله‌سوز تولید می‌کنند و کمترین میزان تولید انرژی مربوط به زباله‌های‌تر و باقیمانده مواد‌غذایی است‌.

اگر طرح تفکیک زباله از مبدا در کشورها اجرا نشده باشد، با مخلوطی از زباله‌های‌تر و خشک روبه‌رو هستیم‌. بهترین گزینه برای بهره‌بردن از چنین زباله‌هایی تولید برق است‌. زیرا براساس استانداردهای جهانی، کمپوست حاصل از زباله‌های مخلوط قابلیت استفاده در بخش کشاورزی را ندارند‌.

از آنجا که برای تولید برق ابتدا باید آب داخل زباله‌ها تبخیر شود و سپس ماده خشک آن سوزانده و برق از آن به دست آید و این فرآیند انرژی‌بر است، قبل از آنکه زباله‌ها در کوره‌های تولید انرژی سوزانده شوند، مدتی روی هم انباشته می‌شوند تا آب آنها تخلیه و انرژی بیشتری از سوزانده شدن آنها تولید شود‌، به این ترتیب راندمان نیروگاه‌های زباله‌سوز نیز افزایش پیدا می‌کند. در ایران نزدیک به دو دهه است که از تکنولوژی تولید برق از زباله استفاده می‌شود‌. در سال پایانی فعالیت دولت دهم، قراردادی بین ایران و چین منعقد شد تا چندین دستگاه زباله‌سوز برای نصب در استان‌های شمالی کشور که به دلیل نبود فضای مناسب برای دفن زباله، پسماندهای خود را در جنگل تخلیه می‌کنند، به ایران منتقل شود‌.

سیستم‌های زباله‌سوزی که برق تولید می‌کنند نه تنها برای استان‌های شمالی گزینه‌های مطلوبی هستند، بلکه در استان‌های جنوبی که به دلیل نزدیکی به دریا سطح سفره آب‌های زیرزمینی بالاست و امکان انتقال آلودگی شیرابه‌های ناشی از زباله‌ها به آبهای خلیج فارس و دریای عمان وجود دارد، زباله‌سوزها می‌توانند بسیار کارگشا باشند‌. در این مناطق، به دلیل گرمای هوا و استفاده از سیستم‌های سرمایشی مصرف برق نیز بالاتر از استانداردهای کشور است‌. با استفاده از نیروگاه‌های زباله‌سوز، بخشی از نیازهای منطقه به‌صورت محلی تامین می‌شود و از فشار به نیروگاه‌ها هم کاسته خواهد شد.

در کلانشهرهای کشور هم به دلیل کمبود زمین برای ایجاد دفن‌گاه، نصب زباله‌سوز بهترین گزینه برای شهرداری‌ها است‌، اما متاسفانه هنوز بسیاری از کلانشهرها سیستم‎های زباله سوز را در مراکز تجمع زباله خود نصب نکرده‌اند یا در مراحل مطالعاتی استفاده از این سیستم‌ها قرار دارند‌. در تهران حدود یک ماه است نیروگاه تولید برق از زباله با حضور رییس سازمان حفاظت محیط زیست و شهردار تهران افتتاح شده ‌است‌. این نیروگاه فقط یک چهلم زباله‌های تهران را تبدیل به برق می‌کند‌. در حالی که روزانه 8 هزار تن زباله در پایتخت تولید می‌شود، فقط 200 تن از این زباله‌ها که به زباله‌های مرجوعی شهرت دارند و از لاین بازیافت مواد، بازگشت داده می‌شوند، در زباله‌‎سوز سوزانده شده و سه مگاوات برق تولید می‌کند.