میزان بنگاه داری بانک ها، حجم اعطای تسهیلات / رابطه معکوس

بنگاه‌داری بانک‌ها موضوع تازه‌ای نیست و در سال‌های گذشته از رویه‌های معمول بانکداری کشور بوده است. اما رویکرد دولت یازدهم و انگشت نهادن حسن روحانی بر این نکته، موضوع بنگاه‌داری را به موضوع روز کشور تبدیل کرده است. به اعتقاد کارشناسان، براساس قانون، بانک‌ها حق دارند فقط 40‌درصد سرمایه خود را صرف بنگاه‌ها کنند، اما در حال حاضر بانک‌های کشور تا 49‌درصد سرمایه خود را صرف بنگاه‌هایشان می‌کنند؛ این در حالی است که روند اعطای تسهیلات به مشتریان بانک‌ها به دلیل کمبود منابع بانکی-یابه تعبیر بهتر صرف این منابع در محل‌های غیر‌قانونی- با مشکلاتی مواجه شده است. با دو تن از کارشناسان کشوردر این زمینه به گفت‌وگو نشستیم.

وقتی با بانک‌های متخلف برخورد نمی‌شود

دکترابراهیم رزاقی، در گفت‌وگو با «فرصت امروز» درباره بنگاه‌داری بانک‌ها گفت: در حال حاضر، با توجه به فضای کشور، بانک‌ها از مدار توسعه صنعتی خارج شده‌ و به سود‌آوری سوق یافته‌اند، چندین ماه است که بانک‌ها وام‌دهی به متقاضیان را قطع کرده‌اند، مانند وام ازدواج و غیره. بیشتر بانک‌ها به خرید زمین، دارو، غذا و ساختن شهرک‌ها پرداختند.

استاد بازنشسته اقتصاد ایران افزود: در دهه اخیر نقدینگی دربخش خصوصی زیاد شده،620 هزار میلیارد تومان نقدینگی در بخش خصوصی وجود دارد، اما بدهی بخش‌خصوصی به بانک‌ها بسیار زیاد است. وی در مورد تخلف مدیران بانکی گفت: مجازات بانک‌ها بندرت اتفاق می‌افتد، در حالی که میزان تخلف در بانک‌ها زیاد است، مثلا بانکی شهرکی را احداث می‌کند و فقط مجوزش را لغو می‌کنند، وقتی فضای برخورد این گونه باشد بانک‌ها بنگاه‌هایی را در خود به وجود می‌آورند. نکته دیگر اینکه خود دولت عامل این مسئله است.

وی نمایندگان مجلس قوه قضاییه و شورای نگهبان را موظف دانست تا مجازات بیشتری را در مورد تخلفات بانکی اعمال کنند. دکتر رزاقی بیان کرد: بنا به فرموده رهبرمعظم انقلاب ما باید اقتصاد مقاومتی داشته باشیم تا بتوانیم در این زمینه موفق عمل کنیم. مثلا نرخ تورم 40‌درصد است دراین حال بانک به سپرده‌گذار 20‌درصد سود می‌دهد، یعنی 20‌درصد دیگر نهفته است.

وی در پایان گفت: بحث اقتصاد به‌گونه‌ای است که اگر درست عمل نشود تمام سطوح داخلی را از بین می‌برد و به تدریج همه را دچار مشکل می‌کند. باید مشکلات اقتصاد مقاومتی را حل کنیم و مالیات را فقط از فعالان تولیدی بگیریم با این کار می‌توان در اقتصاد بهترعمل کرد.

از بدهی به بانک مرکزی تا بنگاه‌داری

محمد هنرمندقالیباف، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «فرصت امروز» بیان کرد: در حال حاضر، بین مسئولان و بانک‌ها تضاد وجود دارد، بانک‌ها می‌گویند: کل درآمدهای آنها صرف خود بانک شده است. طبق آمار در پایان سال 92 مبلغ 266 هزارمیلیارد ریال از منابع بانک‌ها صرف نگهداری شرکت‌ها شده که از این مبلغ 91 هزار میلیارد ریال به دلیل رد دیون خود دولت به آنها واگذار کرده، مانند کاشی زهره که به علت رد دیون واگذار شده است.

هنرمند در ادامه گفت: به اعتقاد برخی کارشناسان، بانک ملی فقط 50 هزار میلیارد ریال بدهی دارد، ما باید نگاه یک‌طرفه را کنار بگذاریم و کل معوقات بانکی را نگاه کنیم. در حال حاضر، به دلیل شرایط بد اقتصادی بانک‌ها نمی‌توانند سود را پرداخت کنند.

هنرمند در ادامه گفت: بعضی از این بانک‌ها در زمینه زمین و ساختمان سرمایه‌گذاری می‌کنند و 100‌درصد سود کسب می‌کنند حال با تاکیدات دولت یازدهم برای کاستن از حجم بنگاه‌داری بانک‌ها باید ببینیم آیا اینها می‌توانند از سرمایه در گردش و فرآیند اعطای تسهیلات سود کسب کنند؟

وی افزود: طبیعی است که بانک‌ها هم در این زمینه مقاومت می‌کنند. طبق آخرین قانون اعمال شده، کل موسسات مالی و بانکی باید از داشتن کارخانه‌داری و بنگاه‌داری رأس سه سال خارج شوندکه 3/33‌درصد آن باید در سال 93 انجام شود.

وی بیان کرد: نباید فراموش کرد که بعضی از بانک‌ها در زمینه بنگاه‌داری موفق عمل کرده‌اند، به‌طور مثال، بانک پاسارگارد عملکرد خوبی در زمینه تولید داشته است. بنابراین، نباید نگاه یکطرفه و بخشی به موضوع بنگاه‌داری بانک‌ها داشت و باید همه موارد را در نظر گرفت.