روزی روزگاری در شبکه توزیع

توزیع نسخه‌های خانگی فیلم‌ها، در کنار سود مالی، برخی چالش‌ها و مشکلات را به همراه دارد. حتی، کشورهایی مثل ایالات متحده که در زمینه تولید محصولات سینمایی و تلویزیونی، تجربه و حضور پررنگی دارند، گاه با برخی معضلات در بخش توزیع مواجه هستند. یکی از نخستین نکاتی که در حوزه توزیع فیلم و سریال‌ها به ذهن می‌رسد، مسائل مربوط به چگونگی قراردادهای پخش و حق امتیاز است. اما درکنار چنین مواردی، بخش‌های گسترده‌ای در شبکه توزیع اثر گذارند، گاهی این بخش‌ها به شکل مستقیم و گاهی به شکل غیر‌مستقیم بر نحوه توزیع فیلم‌ها مؤثر واقع می‌شوند.

قوانین کپی رایت در شبکه توزیع

قوانین کپی رایت، در اغلب کشورهای توسعه‌یافته، کاملاً شناخته شده هستند. سال‌هاست فعالان بخش توزیع فیلم و سریال، روی قوانین کپی‌رایت پافشاری کرده‌اند، چه زمانی که نسخه وی اچ اس، رایج بود و چه اکنون که دی وی دی‌های خانگی بین مخاطبان، محبوب هستند. دیدن هشدار اف بی‌آی در ابتدای نسخه‌های خانگی فیلم‌های آمریکایی، یک نوستالژی همگانی برای مخاطبان بین‌المللی و داخلی این کشور است.

اما پدیده «توزیع خانگی توسط خریداران نسخه‌های اصلی»، از مشکلات بزرگ در صنعت توزیع است. در واقع، یک شهروند با خرید نسخه اصلی و کپی کردن و پخش این نسخه در بین دیگر افراد، عملاً روند توزیع را دچار اختلال و رکود می‌کند. اغلب افرادی که دست به این کار می‌زنند، معتقدند چون در قبال این کار، از دوستان و آشنایان پولی دریافت نمی‌کنند، بنابراین نقض قانون نکرده‌اند و خللی در فروش نسخه‌های خانگی ایجاد نمی‌کنند. درحالی‌که چنین تصوری کاملا غلط و مغایر با فروش مناسب نسخه‌های خانگی است.

نوع دیگر از نقض قوانین کپی رایت و توزیع که شاید برای بسیاری از مخاطبان ناشناخته باشد، قانون منع نمایش نسخه خانگی در مجامع عمومی و پرمخاطب است. طبق قوانین بسیاری از کشورها که از اواخر دهه 70 و اوایل دهه 80 میلادی تصویب شد، نمایش عمومی فیلم‌های خانگی در پردیس‌های پارک‌های بزرگ، تالارهای عمومی و. . . ممنوع است و برای نمایش فیلم‌ها، اخذ مجوز از شبکه توزیع، اجباری است. محدودیت در توزیع و پخش آثار مشتق از فیلم و سریال موضوع دیگری است که باعث می‌شود بسیاری از ضررهای مالی، به شبکه خانگی کاهش یابد، برخی افراد با فروش بخش‌هایی از موسیقی، پشت صحنه، عکس‌های فیلم و. . . به شکل غیرقانونی، به ساختار فروش فیلم ضربه می‌زنند. 

تصور غلط دیگری که به فروش برخی فیلم‌ها ضربه می‌زند، این تصور است که در صورت درگذشت عوامل اصلی فیلم، به‌ویژه کارگردان یا تهیه‌کننده، کپی رایت و عدم خرید نسخه‌های اصلی توزیع شده در شبکه خانگی بلامانع است. این در حالی‌است که در اغلب موارد، شرکت‌های توزیع‌کننده طبق قراردادهایی، حقوق مادی فیلم را متقبل شده‌اند و درگذشت عوامل فیلم، تأثیری بر روند تقسیم سود نخواهد داشت.

بازاریابی جشنواره‌ای

کشورهایی که به‌طور مستمر جشنواره‌های معتبر فیلم و سریال برگزار می‌کنند، اغلب در بخش توزیع بین‌الملل، موفق‌تر هستند. جشنواره‌ها فرصت خوبی برای معرفی آثار پیشین کارگردان‌های حاضر در جشنواره و عقد قراردادهایی برای فروش خانگی این فیلم هاست. حتی درخصوص فیلم‌های روی پرده نیز، قراردادهایی مربوط به پس از پایان دوره اکران تنظیم می‌شود.

آدام سگال، استراتژیست و بازاریاب بخش توزیع فیلم معتقد است جشنوارهای فیلم، فرصتی طلایی برای دیده شدن و بستن قراردادهای پر سود است. پیتر برودریک، بازاریاب شناخه شده و از اعضای تیم تبلیغاتی جشنواره ساندنز نیز معتقد است یک کارگردان یا تهیه‌کننده کاربلد، باید از مشاوره‌های ویژه در بخش توزیع استفاده کند. اما این بازاریابی شامل چندین فوت و فن مهم است. برای مثال، برخی مخاطبان به دیدن فیلم‌های زبان اصلی با زیرنویس، تمایل بیشتری دارند و برخی فیلم‌های دوبله شده را ترجیح می‌دهند. توجه به نکات این چنینی در بخش توزیع بین‌الملل از اهمیت بالایی برخوردار است.

اینترنت یاری‌گر است، اگر. . .

با وجود تمامی نگرش‌های منفی نسبت به دانلودهای غیرقانونی اینترنتی و نقض قانون در محیط مجازی، نمی‌توان منکر این موضوع بود که بسیاری از افراد به‌ویژه نسل جدید، خریدهای اینترنتی را به خرید حضوری ترجیح می‌دهند، بر همین اساس است که بخشی از شبکه توزیع فیلم در بخش آنلاین فعال‌تر است. وب‌سایت‌های رسمی فروش فیلم، در اغلب نقاط جهان شناخته شده هستند. شگرد تبلیغات و تهییج مخاطب برای خرید فیلم از طریق تریلرهای تبلیغاتی و اعلان‌های خبری نیز در میزان فروش فیلم‌ها کاملا مؤثر است. برخی سایت‌های تماشای فیلم به شکل آنلاین نیز با خرید حقوق رسمی نمایش فیلم و پخش آگهی‌های بازرگانی پیش از شروع فیلم و در میان فیلم، از لحاظ اقتصادی بخش توزیع را حمایت می‌کنند.