سرمایه‌گذاری در BI یا BI در خدمت سرمایه‌گذاری

با وجود رشد سیستم‌های هوش تجاری BusinessIntelligence در سال‌های اخیر و توجه برخی از مدیران و صاحبان بنگاه‌های اقتصادی به این بخش، همچنان در بسیاری از موارد سرمایه‌گذاری در واحد‌های BI برای سازمان‌ها و بنگاه‌ها موضوع جدیدی است که کمتر در مورد آن صحبتی به میان می‌آید. آنچه مشخص است ضرورت استفاده از فرآیندهای هوش تجاری به‌ویژه برای مدیران ارشد است. این سیستم که در استفاده بهینه از داده‌ها و اطلاعات خلاصه می‌شود بینش عمیق‌تری نسبت به فرصت‌های پیش‌روی یک بنگاه اقتصادی در اختیار مدیران قرار می‌دهد. فرآیند داده کاوی data mining سطحی از اطلاعات خلاصه شده و کاربردی را در اختیار تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان بنگاه‌های اقتصادی قرار می‌دهد که راهکارهای توسعه‌ای و مسیر سرمایه‌گذاری آینده بنگاه را مشخص می‌کند. از طرف دیگر این سیستم می‌تواند گامی مؤثر در جهت توسعه سازمانی و افزایش بهره‌وری محسوب شود.

پیش‌تر در مطالبی در رابطه با سیستم‌های هوش تجاری و مزایای سرمایه‌گذاری در آن در جهت بهبود فرآیند تصمیم‌گیری در جریان سرمایه‌گذاری و توسعه کسب‌وکار صحبت کردیم. در این گزارش بنا داریم به برخی از چالش‌ها و گلوگاه‌های به‌کارگیری از سیستم‌های BI بپردازیم.

***

ضرورت استفاده از سیستم‌های هوش تجاری در بنگاه‌های اقتصادی

امروزه استفاده از سیستم‌های هوش تجاری در تمامی بنگاه‌های اقتصادی و سازمان‌ها به امری ضروری تبدیل شده است. از این رو راه‌اندازی واحد BI در بنگاه‌های کوچک و متوسط هم به اندازه سازمان‌ها و بنگاه‌های بزرگ اهمیت دارد. حامد پالیچ، یکی از کارشناسان و فعالان این حوزه در گفت‌وگو با «فرصت امروز» می‌گوید: استفاده از دیتا و اهمیت آن در سال‌های اخیر مورد توجه بنگاه‌های اقتصادی قرار گرفته است و شرکت‌ها و سازمان‌ها برای داشتن بینشی از فرآیند‌های گذشته و حال مجموعه و تعیین مسیر رشد آینده خود نیازمند استفاده از واحد‌های BI هستند و این ضرورت بیش از هر چیز به دلیل حجم زیاد اطلاعات موجود و مورد استفاده این بنگاه‌ها به وجود آمده است.

وی در ادامه می‌افزاید: امروزه وقتی یک سازمان یا بنگاه اقتصادی شکل می‌گیرد هوش تجاری به‌عنوان عضو جدایی‌ناپذیر آن مطرح می‌شود اما در بحث پیاده‌سازی و دانش اجرایی مشکلات بسیاری وجود دارد.

مهدی قاسمی یکی از کارشناسان اقتصادی و سرمایه‌گذاری نیز در این رابطه عنوان می‌کند: با وجود اتفاقاتی که به‌ویژه در سال‌های اخیر در فضای سرمایه‌گذاری و توسعه کشور رخ داده حرکت در مسیر سرمایه‌گذاری و تولید همواره به مثابه حرکت در جاده‌ای مه‌آلود، ناهموار و پر پیچ و خم است. از این رو لازم است مدیران بنگاه‌های اقتصادی یا افراد حقیقی با دیدی وسیع‌تر به سرمایه‌گذاری و توسعه کسب‌وکار خود اقدام کنند و استفاده از هوش تجاری یکی از ابزار‌هایی است که در اتخاذ تصمیمات بهتر و کاراتر مؤثر است.

این کارشناس سرمایه‌گذاری ادامه می‌دهد: شرایط بازار به‌گونه‌ای رقم خورده که فرصت اشتباه از سرمایه‌گذاران گرفته شده است؛ بنابراین حتی در مورد واحد‌های کوچک و متوسط نیز باید از ابزار‌های نوین استفاده کرد. لذا در شرایط رقابتی که روزبه‌روز در حال گسترش است یک سرمایه‌گذار یا یک مدیر باید از ابزارهای قدرتمندی نظیر BI استفاده کند تا در کمترین زمان بهترین تصمیم ممکن را اتخاذ کند.

چالش‌های سرمایه‌گذاری در BI

پالیچ در رابطه با چالش‌های موجود در سرمایه‌گذاری و راه‌اندازی سیستم‌های هوش تجاری می‌گوید: مهم‌ترین مشکل ضعف دانشی و اطلاعاتی است که در این بخش مشهود است. کمبود نیروی متخصص و سوء‌استفاده‌هایی که از این خلأ دانشی در کشور می‌شود در برخی مواقع سبب شده تا نتایج نامطلوبی از این موضوع استخراج شود و عدم اطمینان و اعتماد مدیران به این سیستم را به همراه داشته باشد.

از دیگر چالش‌های موجود عدم آگاهی و اطلاع بسیاری از مدیران و سرمایه‌گذاران نسبت به چنین ابزاری است. این موضوع باعث شده تا روند حرکت و توسعه واحد‌های BI در فضای اقتصادی و کسب‌وکاری جامعه بسیار کند باشد. چالش دیگر در موضوع گسترش سیستم‌های هوش تجاری عدم اعتقاد به پویایی و پایایی فرآیند‌های تعریف شده در این بخش است. بسیاری از افراد و مدیران تصور می‌کنند که راه‌اندازی و حیات واحد‌های BI یک فرآیند مقطعی است و با نگاه هزینه‌ای به توسعه، این بخش را در بنگاه خود به تعویق می‌اندازند.

نکته دیگر درخصوص استفاده از سیستم‌های هوش تجاری در واحد‌های کوچک و متوسط است که اکثر افراد بر این باورند واحد‌های BI به دلیل هزینه‌بر بودن به‌ویژه درفاز راه‌اندازی، مختص بنگاه‌های بزرگ است و برای بنگاه‌های کوچک و متوسط اقتصادی نیست. این چالش یک راهکار عمومی را پیش پای این بنگاه‌ها قرار می‌دهد، بنگاه‌های کوچک و متوسط می‌توانند با برون‌سپاری فعالیت‌های مرتبط با هوش تجاری این مشکل را مرتفع کنند. در مورد بنگاه‌های بزرگ بحث کاملاً متفاوت است و برون سپاری این فرآیند عموما مقرون به صرفه نیست و لازم است حتماً در درون سازمان این واحدها راه‌اندازی شود.

چالش دیگر درخصوص ضعف دیتا و آمار و اطلاعات مورد استفاده در این بخش است. اگر بخواهیم آمار‌ها را به دو بخش درون سازمانی و برون سازمانی تعریف کنیم. در دیتا‌های درون سازمانی معمولاً مشکل خاصی وجود ندارد اما اطلاعات برون سازمانی که در تحلیل‌ها کاربرد دارد از جامعیت و سطح دسترسی کمتری برخوردار است. از طرف دیگر برخی آمار‌ها نیز به دلیل محرمانه بود منتشر نمی‌شود و این موضوع در تحلیل‌های موجود خلل ایجاد می‌کند. از این رو بخشی از دیتا‌ها از طریق مطالعات میدانی جمع آوری می‌شود.

هوش تجاری در خدمت سرمایه‌گذاری و فرآیند رشد

مهم‌ترین موضوع در واحد‌های اقتصادی، فرآیند توسعه و سرمایه‌گذاری در جهت رشد است و این بحث تا حد زیادی با مکانیزم‌های توسعه بازار و فروش در ارتباط است. از این رو هوش تجاری می‌تواند در شناخت بازار‌های جدید و توسعه بازار موجود بسیار مؤثر واقع شود. اطلاعات جمع‌آوری شده از بازار‌های منطقه‌ای این امکان را در اختیار مدیران قرار می‌دهد تا تحلیل مناسبی از وضعیت موجود و اولویت‌های سرمایه‌گذاری در اختیار داشته باشند.

پالیچ با تأیید این مطلب می‌افزاید: BI در فرآیند‌های سرمایه‌گذاری، تولید و فروش نقش مؤثری دارد و می‌تواند به‌عنوان عاملی برای افزایش بهره‌وری درون سازمانی و برون سازمانی مطرح باشد. در حال حاضر شرکت صنایع شیر ایران، همراه اول و ایرانسل جزو شرکت‌های پیشرو در راه‌اندازی و استفاده از سیستم‌های هوش تجاری محسوب می‌شوند. قاسمی نیز در تایید این مطلب می‌گوید: راه‌اندازی واحد‌های BI به‌ویژه برای شرکت‌های بزرگ بسیار اقتصادی است. نگاه درست به موضوع هوش تجاری نگاه سرمایه‌گذاری است و در مسیر رشد و توسعه بنگاه و سرمایه‌گذاری در بازار‌های مختلف این عامل به‌عنوان یک پتانسیل مؤثر و تأثیر‌گذار مطرح است. از این رو راه‌اندازی واحد هوش تجاری بیش از آنکه یک هزینه یا در نگاه جامع‌تر یک سرمایه‌گذاری برای بنگاه محسوب شود، ابزاری در خدمت سرمایه‌گذاری‌های آینده، شناسایی فرصت‌های پیش‌رو و تصمیم‌گیری درزمان مناسب است که می‌تواند مسیر رشد بنگاه را تسهیل

کند. این کارشناس اقتصادی ادامه می‌دهد: نبود تفکر سازمانی و مدیریت درست سبب شده تا شکل‌گیری واحد‌های هوش تجاری در اولویت‌های آخر بنگاه‌های اقتصادی در ساختار‌سازی سازمانی قرار گیرد.