سلطانی در دوازدهمین همایش اقتصاد مقاومتی در دانشگاه خاتم / صندوق نوآوری هزینه تجاری سازی شرکت های دانشگاهی دانش بنیان را می پذیرد

قاسمی: بنگاهداری 5 درصد منابع بانک ها را هم شامل نمی شود

دانشگاه خاتم وابسته به بانک پاسارگاد؛ مکانی که تاکنون با برگزاری 12سلسله همایش های علمی، کاربردی اقتصاد مقاومتی قصد دارد بدل به پشتیبان تئوریک اقتصاد مقاومتی شود. برگزاری بی هیاهوی این سلسله همایش ها در حالی است که علاوه بر حضور چهره های کلیدی دانشگاهی و صنعتی و اقتصادی، مباحث طرح شده در آن از اهمیت و مطلوبیت فراوانی برخوردار است. روز یکشنبه علاوه بر مجید قاسمی که میزبان و پای ثابت این سلسله همایش هاست، بهزاد سلطانی، رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری هم به دانشگاه خاتم آمد تا پیرامون «اقتصاد دانش بنیان و راهکارهای های عملیاتی» سخن بگوید.

بانک های آمریکایی و ژاپنی هم بنگاه دارند

مدیرعامل بانک پاسارگاد در این نشست سراغ بحث مهم و داغی رفت که در برخی رسانه ها طرح می شود. قاسمی با اشاره به موضوع بنگاه داری بانک ها گفت: اینکه گفته می شود بانک ها بنگاه داری نکنند، باید گفت تمام بانک ها در دنیا بنگاه داری می کنند. و این بنگاهدارای قاعده، درصد و ضریب دارد، به همین دلیل است که برای سرمایه گذاری های هر بانکی، درصد سرمایه پیش بینی شده است.

قاسمی ادامه داد: بنابراین اینکه کل مسئله بنگاه داری بانک ها نفی می شود یک حرف بی ربط است. نکته دوم اینکه کل بنگاه داری بانک ها درحال حاضر 5 درصد از منابع آنها را شامل نمی شود. اینکه گفته شده 40 تا 50 درصد، 50 درصد از سرمایه پایه آنها بوده است. فرض کنید یک بانک براساس کفایت سرمایه فعلا می تواند تا ضریب 12 برابر سرمایه خود منابع جمع کند، بنابراین یک بانکی مانند بانکX که فقط 5 هزار میلیارد تومان سرمایه و 100 هزار میلیارد تومان منابع دارد وقتی گفته می شود 40 درصد 5 هزار میلیارد تومان تنها 2 درصد از منابع آن را شامل می شود.

وی تاکید کرد: یک جنگی در این رابطه راه انداخته ایم که من شهادت می دهم یک حرف بی پایه است. بانک های دو کشور ژاپن و آمریکا هم بنگاه داری می کنند. این حرف شدنی نیست که بانک ها به طور محض بنگاه داری نکنند. البته شکل آن فرق می کند.

صندوق نوآوری یک صندوق ملی شود

مجید قاسمی، مدیرعامل بانک پاسارگارد با طرح این سوال که چرا 3 هزار میلیاردتومان اعتبار در نظر گرفته شده صندوق نوآوری را به عنوان سرمایه پایه قرار نمی دهیم تا بعد از آن سراغ مردم برویم و از آنها کمک بگیریم، تصریح کرد: ما در رابطه با اقتصاد مقاومتی صحبت می کنیم، در اقتصاد مقاومتی به مشارکت آحاد مردم اشاره شده است.

قاسمی ادامه داد: افرادی هم که طرح ارائه می کنند وقتی ببینند مسئولیت زیادی در مقابل چند میلیون جمعیت بر عهده آنهاست، دقیق تر، بهتر و مسئولانه تر رفتار خواهند کرد.

وی خطاب به رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری گفت: بهتر است این صندوق به یک صندوق ملی تبدیل شود و به معنای واقعی، مردم در آن مشارکت کنند، قطعا هم استقبال می شود. البته باید شکل مشارکت ملی را تعریف کرد.

قاسمی گفت: وقتی گفته می شود مشارکت ملی یعنی مشارکت مردم. یعنی هر فردی به هر میزان پولی که دارد احساس کند که باید درصدی از آن را برای حمایت از موضوع اختصاص دهد. قطعا این کار تخصص می خواهد که صندوق می تواند یک مبدا برای این قضیه باشد و مراکز نوآوری می توانند برای این قضیه استفاده شوند.

قاسمی با بیان اینکه نخستین صندوقی که در این راستا ایجاد شد، صندوق حمایت از مخترعان و مبتکران بود که توسط بانک مرکزی ایجاد شد، گفت: بنده در سال 66 این صندوق را برای حمایت از ابتکارات راه انداختم. منابع آن را بانک ها دادند اما دولت آن را نابود کرد. الان هم اگر می خواهید تصمیمات دولت این صندوق را نابود نکند حتما باید منافع ملی در آن سهیم باشد در غیر این صورت 3 هزار میلیارد تومان با توجه به تشنگی که در جوانان ما در بحث نوآوری وجود دارد، رقمی نیست.

وی با اشاره به اینکه تولد این صندوق، تولد مبارکی است، گفت: بانک پاسارگارد این آمادگی را دارد که اگر صندوق اعلام مشارکت ملی کند تمام همکاران و خود بانک به این بحث ورود پیدا کنند.

راه های تاثیر گذاری صنایع دانش بنیان بر اقتصاد

در این نشست بهزاد سلطانی به ارائه تعریف از اقتصاد دانش بنیان پرداخت و گفت: زمانی که گفته می شود اقتصاد دانش بنیان یعنی منبع اصلی رشد اقتصادی کشور دانش باشد. البته این تعریف به این معنا نیست که 80 یا 90 درصد رشد اقتصادی حاصل از دانش است، چراکه در آمریکا هم حدود 20 درصد از اقتصاد مبتنی بر دانش است.

سلطانی ادامه داد: تعاریف گوناگونی از دانش بنیان مطرح شده است؛ در جامعه ما دانش بنیان به معنای صنعتی شدن است. در تعریف دیگری به رشد شرکت هایی با High tech (تکنولوژی برتر) و غلبه اقتصادی آنها در کشور اشاره دارد و در مرحله ای بالاتر، دانش بنیان به این معناست که یک شرکت معروف جهانی مانند گوگل، 80 درصد درآمد خود را از فروش لایسنس کسب کند و این درآمد از محل فروش نرم افزار نباشد. 

وی تصریح کرد: وقتی گفته می شود اقتصاد دانش بنیان، یعنی شما به طور مستقیم می توانید دانش فنی را منبع سودآوری قرار دهید.

سلطانی گفت: مهم ترین دغدغه کشور در دوران پسابرجام، در محیط سیاست خارجی، مسئله اقتصادی و در محیط سیاست داخلی، انتخابات آینده است. باید به اینجا برسیم که نامزد های ریاست جمهوری ما درک حداقلی از توسعه و پیشرفت فناوری کشور داشته باشند و آن را در معادلات سیاسی گم نکنند.

به گفته وی، در عرصه سیاست گذاری داخلی باید بحث اقتصاد دانش بنیان مسئله نامزد های آینده کشور باشد. نباید اقتصاد دانش بنیان محملی برای یک شوی سیاسی قرار گیرد. برای این هدف لازم است انجمن های علمی به طور جدی ورود کنند تا از اینکه نامزد ها در این فضا حرکت می کنند اطمینان خاطر کسب کنند.

وی با بیان اینکه تاثیرگذاری صنایع دانش بنیان در محیط اقتصادی از دو مسیر صورت می پذیرد، توضیح داد: اول اینکه کسب و کار اصلی شرکت ها نوآوری و فناوری با High tech باشد مانند شرکت های بیوتکنولوژی. روش دوم به عنوان یک توانمندساز یا ارتقای فناوری دهنده یک صنعت با low tech (تکنولوژی پایین) است.

سلطانی ادامه داد: مبنای اقتصاد دانش بنیان این است که نفت و گاز دیگر تاثیر چندانی در اقتصاد کشور نداشته باشند. به همین دلیل کشورهای توسعه یافته به تدریج صنایع سنگین خود را رها و به سمت صنایع دانش بنیان حرکت می کنند.

مسیر دشوار ارتقای نقش اقتصاد دانش بنیان در اقتصاد کشور

وی همچنین به بررسی محیط فرهنگی و اجتماعی حاکم بر فضای نوآوری پرداخت و گفت: در محیطی که فعالان اقتصادی جایگاه اصلی خود را پیدا نکرده اند طبعا مسیری که لازم است پیموده شود تا سهم اقتصاد دانش بنیان از نیم درصد در اقتصاد کشور به 10 درصد تا 10 سال آینده ارتقا پیدا کند، سخت خواهد شد.

سلطانی با بیان اینکه تا وقتی ثروتمندان و ثروت آفرینان حاصل از زحمت ایجاد فناوری و صنعت را در کشور الگو قرار ندهیم طبیعی است که نسل آینده ما به این سمت حرکت نخواهد کرد، تاکید کرد: باید بتوانیم این فرهنگ را در جامعه پیاده کنیم. مسئولان نظام در این موضوع می توانند نقش بسیار مهمی داشته باشند.

وی گفت: بحث سرمایه گذاری خارجی در کشور مسئله ای نیست که بتوان به راحتی از کنار آن عبور کرد. در این مسیر ما هنوز مشکلات فرهنگی داریم و نگرانی هایی وجود دارد و نتوانسته ایم این موضوع را در جایگاه اصلی خود تعریف کنیم.

سلطانی با اشاره به اینکه جای شورای صندوق های حمایتی در کشور خالی است، گفت: نقش این نهاد شبیه نقشی است که بانک مرکزی در شبکه بانکی برعهده دارد. شاید در نهادهای مالی غیر بانکی که بانک مرکزی نظارتی اعمال نمی کند ما نیاز به یک نهاد داشته باشیم و نقشه راهی برای تامین مالی نوآوری و فناوری در سطح ملی به وجود آوریم.

وی تاکید کرد: بزرگ ترین مزیت ملی ما دانشگاه ها، تعداد دانشجویان و نیروی منابع انسانی هستند و بزرگ ترین ضعف ما هم عدم استفاده از این پتانسیل هاست. ما فارغ التحصیلان دکترای خود را به طور رایگان به کشورهای دیگر تحویل می دهیم، چراکه یاد نگرفتیم چگونه از این ظرفیت استفاده کنیم.

رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری ادامه داد: در صندوق نوآوری این آمادگی را داریم که هزینه تجاری سازی شرکت های دانشگاهی فعال درحوزه دانش بنیان را بپذیریم.

ایران رتبه چهارم فارغ التحصیلان در جهان

وی در بحث توسعه و ارتقای منابع انسانی خاطرنشان کرد: ما در دنیا به لحاظ تعداد مطلق فارغ التحصیلان مهندسی طبق آمار منتشر شده 2016 در رتبه چهارم قرار داریم و تقریبا 2.3دهم کشور فرانسه در سال مهندس پرورش می دهیم، اما نتوانسته ایم تجاری سازی را در دروس دانشگاهی آنها بگنجانیم؛ به تعبیری دانش لازم به آنها داده شده است اما روش تولید ثروت را به آنها آموزش نداده ایم.

وی گفت: تدریس دروس مرتبط با تجاری سازی، کارآفرینی و مدیریت فناوری به ویژه در رشته های مهندسی و مدیریتی و ارائه آموزش لازم از جمله سیاست های پیشنهادی برای توسعه منابع انسانی لازم است.

سلطانی ادامه داد: لازم است پنج یا 10 سال آینده، بنگاه های اقتصادی بزرگ در بحث توسعه فناوری درگیر شوند. تا انباشت سرمایه نباشد، توسعه فناوری رخ نمی دهد. در این راستا هنوز این قدرت را بخش خصوصی ما ندارد و در این بحث باید حاکمیت ما ورود کند. البته در این مسیر یک مشکل فرهنگی وجود دارد که برای حاکمیت آسان نیست ارقام زیادی را به بخشی غیر از خودش برای انجام ماموریت های خاص بدهد.

به گفته وی، به هر حال هنوز این فرهنگ جا نیفتاده است که درآمدی که دولت دارد فقط متعلق به این نهاد نیست بلکه باید بین تمام افرادی که می توانند رشد اقتصادی ایجاد کنند، توزیع شود.

رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری خاطرنشان شد: در بحث توسعه بازار به ویژه در بخش هایی چون قیمت، کیفیت، محصولات و خدمات جدید، تبلیغات و برندسازی و فساد اقتصادی بالا بودن هزینه مبادله مشکلاتی وجود دارد که با جبر و بخشنامه حل نخواهد شد.

ارتباط با نویسنده : nasim64najafi@gmail.com