فرهنگ دست و پاگیر ژاپنی ها در کار

همان طور که می دانید جامعه ژاپن با وضع و اجرای قوانین بسیاری اداره می شود. بیشتر این قوانین هم شامل دنیای کار و محیط کار می شوند. گاهی وجود این قوانین که بعضا هم غیرضروری است دست وپاگیر کارمندان در محیط کار می شود. به غیر از نابرابری مردان و زنان در محیط های کاری، کارمندان از آداب و رسوم و برچسب زدن هایی که رایج است، شکایت دارند.

یک گروه تحقیقاتی ژاپنی از 200کارمند سوالاتی درباره اینکه کدام فرهنگ کاری در این کشور بیشتر از اینکه آنها را در کار پیش ببرد، به عنوان پارازیت در روند کار عمل می کند، پرسید. نیمی از این کارمندان زن و نیمی دیگر مرد بودند و حداقل سه سال سابقه کار داشتند. این گروه تحقیقاتی نتیجه مطالعه خود را در قالب پنج فرهنگی که بیشتر مورد انتقاد این کارمندان بود، معرفی کرد.

1- اکثر کارمندان از اینکه مجبورند پنج دقیقه قبل از شروع واقعی و رسمی روز کاری در محل کار خود حاضر بشوند، شکایت داشتند. در ژاپن، کارمندان مجبورند پنج دقیقه قبل آغاز روز کاری در محل کار حاضر باشند تا موقعی که ساعت شروع به کار به صدا در می آید کاملا و واقعا آماده کار باشند.

مشکل به همین جا ختم نمی شود، چون در کشوری که هر کس قوانین را زیرپا بگذارد بلافاصله به رعایت نکردن تعاملات اجتماعی متهم می شود، کارمندان واقعا از دیر حاضر شدن در محیط کار به خصوص پنج دقیقه قبل از شروع کار می ترسند.

این مشکل در تیم های منظم بیشتر مشاهده می شود، جایی که دیدن چهره کارمندی که 10 دقیقه دیر رسیده واقعا دیدن دارد. در این کشور حتی تعطیل کردن کار پس از اتمام ساعت کاری نیز غیر معمول است و معمولا کارمندان خجالت می کشند دو الی سه ساعت پس از اتمام ساعت رسمی کار محل کار را ترک کنند.

2- پاسخ دادن تلفن قبل از سومین زنگ از قوانین دست و پاگیر محیط های کاری ژاپن است. این قانون نشان می دهد که قوانین تا چه حد وارد جزیی ترین مسائل زندگی حرفه ای یک شهروند ژاپنی شده است. در واقع به عقیده بسیاری از کارمندان کنترل و نظارت بر اینکه تلفن روی میزشان چند بار زنگ می خورد، دخالت در امور حرفه ای آنهاست. آنها فکر می کنند زمانی که به شدت مشغول انجام کاری هستند، بهتر است مخاطب را پشت خط منتظر نگه داشت تا اینکه پس از پاسخ دادن به او بگویند چند لحظه منتظر بماند.

3- کارمندان پیش از شروع مذاکره با مشتری باید منتظر بمانند تا او نخستین جرعه چای خود را بنوشد. مهمان کردن مشتری یا ارباب رجوع به چای از الزامات محیط کاری در ژاپن است و نباید پیش از نوشیدن چای او،  جلسه کاری آغاز شود. حال اگر جلسه در دفتر کار مشتری تشکیل شود، باز هم برای شروع جلسه باید منتظر نوشیدن چای او بماند. بنابراین به عنوان یک مهمان، اگر در ژاپن کار می کنید و عجله مخاطب خود را احساس می کنید، برای حفظ روابط کاری بهتر است زود تر دست به کار شود.

4- هنگامی که یک کارمند مشتری و ارباب رجوع خود را تا پای آسانسور مشایعت می کند، تا زمانی که در آسانسور بسته شود باید سر خود را به حالت تعظیم نگه دارد. در ژاپن رسم است که مشتری و ارباب رجوع را تا درب خروج از فروشگاه و دفتر بدرقه کنند. این موضوع به تنهایی برای کارمندان عذاب آور نیست، بلکه زمانی آزار دهنده می شود که کارمندان مجبورند تا لحظه بسته شدن درب آسانسور در حالت تعظیم بمانند. ممکن است این زمان طولانی شود و کارمند مجبور است تا آمد و رفت سایر افراد به آسانسور منتظر بماند.

5- کارمندان موظف هستند در مواقع بیماری و غیبت در محل کار مراتب را به جای فرستادن پیام آنلاین یا ایمیل به صورت تلفنی اطلاع دهند. مثلا در فرانسه، روال و قانون این است که اگر کارمندی بیمار شود می تواند با ایمیل علت غیبت خود را به مقام ارشد خود اطلاع دهد. در حالی که در ژاپن از نظر اجتماعی این کار قابل قبول نیست.

کارمندان موظف هستند حتی اگر وضعیت جسمانی بدی دارند، با برقراری تماس تلفنی غیبت خود را اطلاع دهند. این در حالی است که دنیا به سمت گسترش و تعدد راه های ارتباطی آسان تر می رود و کارفرمایان ژاپنی  هنوز ترجیح می دهند کارمندان از پرزحمت ترین راه استفاده  کنند. شاید دلیل آن اطمینان حاصل کردن از دلیل واقعی غیبت است و می خواهند مطمئن شوند دلیل آن تنبلی نیست.

به غیر از موارد فوق، فرهنگ جمع گرایی یکی دیگر از جنبه های منفی کار از نظر کارمندان ژاپن است. درصورت بروز مشکل در یک مجموعه، کل اعضای تیم باید عذرخواهی کنند، چه مقصر باشند، چه نباشند. در فرهنگ ژاپن  کسب و کار سنتی در سایه یک مقام بزرگ هنوز رایج است و اعضای تیم مانند یک خانواده تحت نظارت یک سرپرست کار می کنند. این فرهنگ در مقابل فرهنگ فردگرایی موجود در محیط های کاری فرانسه غرب است.