كره شمالی اقتصاد هم دارد

تصویری كه جهان از كره‌شمالی دارد، مردمان لاغراندام و گرسنه، آزمایش موشكی و هسته‌ای و رهبران خبرساز و البته خشونت‌گرای این كشور است. نبود اطلاعات درباره این كشور و توجه ویژه رسانه‌های غربی به اخبار عجیب و جنجالی كه درباره آن شنیده و نقل می‌شود، باعث شده كه كره شمالی را عجیب‌ترین و رازآلودترین كشور جهان بدانند. یكی از پرسش‌هایی كه همواره درباره كره شمالی مطرح بوده و باعث توجه و تعجب جهان نسبت به این كشور شده این است كه باوجود قطع رابطه با جهان و سال‌ها تحریم، این كشور چطور دوام آورده و اساسا اقتصاد آن چگونه می‌چرخد؟

كره شمالی حدود 25 میلیون نفر جمعیت دارد. این رقم، شاید تنها عدد روشن و مشخص در میان اعداد مربوط به شاخص‌های اقتصادی اجتماعی كره شمالی باشد. درباره نرخ رشد اقتصاد، میزان فقر، سرانه تولید و دیگر شاخص‌های اقتصادی این كشور، فقط حدس و گمان وجود دارد نه عدد و رقم. كره‌جنوبی وزارتخانه‌ای مختص رصد كره‌شمالی دارد. این وزارتخانه هر سال گزارش‌ها و تحلیل‌های خود را براساس اطلاعاتی كه به هر طریق از كره شمالی به دست می‌آورد، منتشر می‌كند.

در جدیدترین گزارش كره‌جنوبی درباره وضعیت اقتصاد كره‌شمالی آمده كه احتمالا اقتصاد این كشور در سال 2014 یك درصد رشد كرده ‌است. حجم اقتصاد كره‌شمالی 28/5 میلیارد دلار برآورد شده كه این رقم یعنی 2درصد از اقتصاد كره‌جنوبی. براساس گزارش‌ها و برآوردهای كره جنوبی، مجموع واردات و صادرات كره شمالی در سال 2014 رقمی معادل 9/9 میلیارد دلار بوده ‌است. این رقم شامل تجارت 2/4 میلیارد دلاری با كره جنوبی هم می‌شود كه از طریق منطقه اقتصادی مشترك در مرز دو كره به دست آمده‌ است.

مجموعه كارخانه‌هایی كه در این منطقه در سال‌های اخیر با فعالیت مشترك دو كره مشغول به كار بوده‌اند یكی از معدود موارد تجارت خارجی یا فعالیت اقتصادی مشترك كره‌شمالی را تشكیل می‌دادند. براساس برآوردهای سئول، این منطقه از زمان تاسیس در سال 2004 رقمی حدود 560 میلیون دلار پول نقد در اختیار كره‌شمالی قرار داده ‌است. بیش از 120 شركت كره‌جنوبی در این منطقه فعال بوده‌اند و 54 هزار شهروند كره شمالی برای این شركت‌ها در این منطقه كار می‌كردند.

حقوق هر كدام از این افراد 150 دلار بوده و تولیدات آنها شامل پوشاك، ساعت مچی و تجهیزات الكترونیك می‌شد. این منطقه ماه گذشته بعد از آزمایش هسته‌ای كره شمالی توسط سئول تعطیل شد. بخش دیگر تامین درآمد كره شمالی از طریق تجارت با چین صورت می‌گیرد كه تنها هم‌پیمان سیاسی اقتصادی پیونگ‌یانگ در جهان خوانده می‌شود. صادرات كره شمالی به چین شامل زغال سنگ، مواد معدنی، پوشاك و منسوجات است. در مقابل، كره شمالی از چین مواد پتروشیمی، فولاد، ماشین‌آلات، خودرو و لوازم الكترونیك وارد می‌كند.

بیش از 74 درصد از تبادلات تجارت خارجی كره شمالی با چین صورت می‌گیرد. صادر كردن نیروی كار به خارج، دیگر منبع تامین درآمد برای اقتصاد كره شمالی است. برآوردها حاكی از آن است كه بین 60 تا 100 هزار شهروند كره شمالی برای كار به بیش از 40 كشور دنیا فرستاده شده‌اند. خانواده‌های این افراد به صورت گروگان در اختیار دولت هستند تا آنها هر ماه پول نقدی را كه دریافت می‌كنند، به داخل بفرستند. این پول نقد منبع درآمد ارزی كره شمالی است.

از سوی دیگر كره شمالی در سال‌های اخیر از این همه كنجكاوی جهان نسبت به خودش بهره برده‌است.صنعت گردشگری یكی از منابع تازه درآمدی كره شمالی است. دولت این كشور اعلام كرده، در سال 2014 بیش از 100 هزار گردشگر خارجی از كره شمالی دیدن كرده‌اند. بخش عمده‌ای از آنها البته از چین بوده‌اند.

هفته گذشته و بعد از آزمایش‌های موشكی و هسته‌ای جدید كره شمالی، آمریكا و سازمان ملل تحریم‌های جدیدی علیه این كشور اعمال كردند. یكی از دلایل كم اثر بودن این تحریم‌ها برای فروپاشی اقتصادی كره شمالی، قطع ارتباط این كشور با نظام جهانی است. كره شمالی در ربع قرن گذشته توانسته از مبادی‌ای كه در این مطلب گفته شد، از نظر اقتصادی دوام بیاورد. اما این دوام با هزینه سنگینی برای مردم این كشور همراه بوده ‌‌است.

کارشناس مسائل بین‌الملل