دونده های سوئیسی پرچمدار نوگرایی هستند / ماراتن نفسگیر اروپایی ها

نگاهی به فهرست رده بندی برترین کشورهای جهان در حوزه نوآوری نشان می دهد برای رسیدن به این عنوان، تنها توسعه یافتگی ملاک نیست. کشوری مثل چین که طی سال های اخیر روند توسعه یافتگی را به سرعت طی کرده و وارد چرخه پیشرفت شده است، همچنان جزو 10 کشور برتر قرار نمی گیرد.

اما برخی دیگر از کشورها با وجود آنکه نه منابع طبیعی قابل توجهی دارند و نه انرژی و سوخت های فسیلی، باز هم در فهرست طلایی برترین نوآوران اقتصادی جای می گیرند. این مقایسه به وضوح نشان می دهد انتخاب کشورهای نوآور اقتصادی تا چه حد دشوار است و از سوی دیگر نمی توان بر پایه توسعه یافتگی انتظار نوآوری را داشت.

اما سوالاتی که مطرح می شود این است که اگر نوآوری اقتصادی با توسعه یافتگی ارتباط مستقیمی ندارد، پس راز و رمز موفقیت برخی کشورها در چه عاملی خلاصه می شود یا چرا برخی کشورها بارها در لیست برترین ها تکرار می شوند و برخی دیگر حتی اقبال یک بار حضور در این فهرست را هم ندارند؟ پاسخ شاید در نگرش اقتصادی کشورها نهفته باشد.

***

سوئیس

شاید بسیار باورنکردنی به نظر برسد که کشوری کوچک در دامنه کوه آلپ بدون در دسترس داشتن مواد اولیه و سوخت های فسیلی تبدیل به یکی از قطب های نو آوری اقتصادی در جهان شود. جالب تر اینکه تا قرن هجدهم میلادی عمده درآمد مردمان این سرزمین از طریق دامداری و تولید لبنیات و گوشت حاصل می شد. اکنون با گذشت 200 سال از آن تاریخ، این کشور در صدر رتبه بندی برترین کشورهای نوآور قرار گرفته است. بین سال های 1985 تا 2014، این کشور موفق شده بیش از 43 هزار اختراع جدید ثبت کند. این یکی از نشانه های توجه دولت سوئیس به زیرساخت های نوآوری است.

از سوی دیگر یکی از مواردی که در طول تاریخ نقش مهمی در توسعه اقتصادی سوئیس بازی کرده، افزایش تعداد مهاجرت هاست. اوج این مهاجرت ها بین سال های میانی قرن 16 تا 18 انجام شده است. بخش بزرگی از مهاجران این کشور در این برهه زمانی را مهاجران فرانسوی ثروتمند، تاجر یا صنعتکاران تشکیل می دادند. این افراد یکی از ستون های مهم رشد فناوری و نوآوری در این کشور را تشکیل دادند.

 افزون بر اینها، از نیمه دوم قرن نوزدهم سوئیس تبدیل به پناهگاهی امن برای قشر دانشگاهی و اساتید برجسته آلمانی شد. سرمایه گذاری در بخش خصوصی از دیگر موارد مهمی است که نقش مهمی در توسعه اقتصادی این کشور ایفا کرده است. تا جایی که این روزها بیش از 60درصد از مخارج تحقیق و توسعه اقتصادی توسط بخش خصوصی تامین می شود.

***

سوئد

به نظر می رسد سوئد تا حد زیادی نان موفقیت خود را از برنامه های تکنولوژی محور می خورد. به گزارش وب سایت Greandum بیش از 2.6میلیارد دلار از صادرات تکنولوژی بین کشورهای شمال اروپا از طریق سوئد انجام می شود. از سوی دیگر نظام آموزشی قدرتمند این کشور باعث می شود افراد به ادامه تحصیل راغب تر شوند.

سیستم دقیق مالیاتی، تعیین حقوق بازنشستگی دقیق، راه اندازی سیستم های کاریابی و کارآفرینی موثر نیز از دیگر مواردی هستند که به اقتصاد این کشور کمک شایانی کرده اند. اما سوئد در دهه90 میلادی بحران های مالی قابل توجهی را از سر گذرانده است. این کشور در طول این سال ها با بدهی های سنگین، بحران های بیکاری و مواردی مشابه روبه رو شده است.

  اما به مرور زمان سوئد به یکی از پویا ترین و متنوع ترین اقتصادهای جهان تبدیل شد. درواقع به نظر می رسد بحران های دهه 90 میلادی برای اقتصاد سوئد تبدیل به کلاس درس ارزشمندی شده است. این روزها استکهلم تبدیل به یکی از قطب های اقتصادی جهان شده و در نتیجه، ثروت بسیاری را از سراسر جهان در خود جای داده است.

این کشور با به جریان انداختن ثروت های اندوخته شده در صنایع و افزایش نرخ تولید و صادرات موفق شده ترکیبی نوآورانه از تجارت را به نام خود ثبت کند و در نتیجه نسبت به میانگین رسمی اتحادیه اروپا یک گام قوی تر ظاهر شود. شاید اگر بسیاری از کشورهای دیگر به جای سوئد بودند و قرار بود پس از بحرانی بزرگ فعالیت کنند، آینده اقتصادی به مراتب ضعیف تری داشتند.

***

انگلستان

تحولات اخیر سیاسی در بریتانیا و تلاش این کشور برای رسیدن به استقلال اقتصادی و تصویب برگزیت، موضوعی است که می تواند اقتصاد این کشور را نیز تحت تاثیر قرار دهد. با این وجود، بریتانیا در رده بندی جهانی اقتصادهای نوآور رتبه سوم را به خود اختصاص داده است؛  رتبه ای که می توان انتظار داشت با تصمیم های دیپلماتیک مناسب لااقل تا سال آینده تثبیت شود. نوآوری اقتصادی در بریتانیا براساس تقسیم بندی محلی محقق می شود.

درواقع حمایت از شرکت های محلی و نوآور و به ثمر رساندن زحمات این شرکت ها در سایه تولید و خدمات ارمغانی است که در درازمدت اقتصادی پویا را به دولت انگلستان تقدیم کرده است.  تمرکز شرکت های نوآور در برخی از بخش های انگلستان بیش از سایر نقاط است.

برای مثال، مناطقی مثل ولز، آکسفوردشایر و کمبریج مناطقی موثر در توسعه فناوری اقتصادی هستند.تبدیل شدن این مناطق به قطب های حمایتی زمینه را برای متمرکز کردن اقتصادهای نوآور و تسهیل حمایت از این مجموعه ها ساده تر از پیش کرده است. 

سیستم مشارکت اقتصادی محله ای (LEP) روش موثر و کاربردی دیگری است که باعث شده فعالیت های اقتصادی محلی در انگلستان نه تنها در کانون توجه مقامات محلی قرار گیرد، بلکه دستاورهای این حوزه به سرعت وارد چرخه تولید و خدمات شود. با همه اینها برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند تمرکز بیش از حد بر برخی از مناطق محلی، امکان توسعه و پیشرفت را از برخی دیگر از محلات دریغ کرده است.

ارتباط با نویسنده: paryabehnam66@gmail.com