نوبرانه‌های بلاتکلیف

نوبرانه‌ها همان‌طور که از نام‌شان پیداست، زمانی به بازار عرضه می‌شوند که جزو نخستین‌ها باشند. همه‌ساله بعد از تعطیلات عید نوروز معمولا سروکله میوه‌هایی مانند گوجه‌سبز، چغاله‌بادام و توت‌فرنگی در مراکز فروش پیدا می‌شود و از پشت ویترین یا توی طبق‌های بزرگ، دلبری می‌کنند. همین الان اگر سری به کوچه و محله‌تان بزنید ممکن است دست‌فروش‌ها یا مغازه‌های میوه‌فروشی را ببینید که از این میوه‌ها می‌فروشند، البته با قیمت‌هایی که شاید بسیاری از خریداران را از خوردن آن منصرف کند. به‌عنوان مثال وقتی قیمت یک کیلو از این میوه‌ها به بیش از 100هزارتومان می‌رسد و یک‌هفتم درآمد ماهانه یک کارگر ساده را می‌بلعد، به‌طور حتم قشر وسیعی از مردم را از کنار طبق‌های پرزرق و برق می‌راند و معمولا قشر ضعیف جامعه، عطای خوردن نوبرانه را به لقایش می‌بخشد. اگرچه هرساله نوبرانه‌ها پرچمدار گرانی میوه در روزهای آغازین سال جدید هستند اما به قول رییس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی، قیمت‌های امسال رکوردی بی‌سابقه داشت و هیچ سالی به اندازه سال‌جاری، قیمت‌های نجومی را تجربه نکرده بود.

چرا اینقدر گران؟

اما دلایل اصلی این گرانی چه می‌تواند باشد؟ معاون اتحادیه بارفروشان با بیان اینکه تگرگ اوایل فروردین امسال در تهران و اطراف آن موجب از بین رفتن شکوفه‌های درختی شد، گفت: این موضوع موجب کاهش تولید گوجه‌سبز و چغاله‌بادام و افزایش قیمت این محصولات شده است. علی امامی، در گفت‌وگو با فارس، با بیان اینکه علت گرانی نوبرانه‌ها، تگرگ روزهای ابتدایی سال بود، افزود: تگرگ شدید تهران، حومه شهریار، کرج و قزوین که ابتدای فروردین‌ماه به وقوع پیوست موجب گرانی گوجه‌سبز و چغاله‌بادام شده است. 

به گفته وی، اگرچه این روزها فقط 500 کیلو چغاله در میدان بار عرضه شد اما هر ساله در این ایام روزانه چند خاور بار چغاله به میدان می‌آوردند که به دلیل تگرگ ابتدای سال عرضه این محصول بسیار کم شده است. وی معتقد است در حال حاضر گوجه‌سبز در میدان مرکزی با قیمت 15 هزار تومان، چغاله‌بادام با قیمتی بین 50 تا 60 هزار تومان، توت‌فرنگی 10 تا 12 هزار تومان و هر کیلو هندوانه با قیمتی حدود هزار تومان در میدان عرضه می‌شود.

گوجه‌سبز شیرازی، عامل گرانی!

اگرچه به گفته معاون اتحادیه بارفروشان، تگرگ علت اصلی گرانی سرسام‌آور نوبرانه‌ها بود اما این درحالی است که رییس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی به «فرصت امروز» می‌گوید: «در سال‌جاری گوجه درختی شیراز، به مدت 10 تا 15روز تک تولیدی شد.» حسین مهاجران می‌افزاید: «به دلیل اینکه رقبایی مانند کاشان، قم، ساوه و گرمسار در عرضه گوجه به بازار از شیراز عقب ماندند، گوجه این شهر گوی سبقت را از دیگر شهرها ربود و به مدت حدود دو هفته زمام قیمت این محصول در بازار را بر عهده داشت. اما بعد از شیراز به ترتیب، کاشان، قم، گرمسار و ساوه گوجه‌های خود را به بازار عرضه کردند و قیمت‌ها را تا حدودی به نصف کاهش دادند. به‌طوری‌که گوجه به کیلویی 50هزار و چغاله به 35 تا 40هزارتومان تقلیل یافت.»

مهاجران درباره چگونگی توزیع نوبرانه‌ها اظهار می‌کند: «معمولا اوایل تولید هر محصولی، قیمت‌ها بالاست. وقتی این جریان بر بازار حاکم باشد، دلال با برنامه‌ریزی مشخص، بار روی درخت و حتی زمانی که هنوز شکوفه به میوه تبدیل نشده است، محصول را از کشاورز می‌خرد و در زمان معین آن را وارد بازار می‌کند. البته در برخی از شهرها بنگاه‌های مخصوصی وجود دارد که تولید کشاورزان را یکجا جمع کرده و سپس به شهرهای دیگر توزیع می‌کند.» رییس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی در ادامه عنوان کرد: «شنیده‌ها حاکی است که حدود 18 روز قبل، شخصی نامعلوم 200کیلوگرم بار گوجه را با هواپیما از شیراز به تهران منتقل کرده و بابت آن 20میلیون تومان پول گرفته است. به عبارتی برای هر کیلو 100هزار تومان دستمزد دریافت کرده. بنابراین طبیعی است همین گوجه در شبکه مویرگی و میوه‌فروشی‌ها توزیع شده و قیمت‌هایی بالای 100هزارتومان را تجربه کند.»

گوجه‌سبز شهریار در راه است

مهاجران معتقد است گوجه شهریار که از همه ارزان‌تر است تا کمتر از یک ماه دیگر به بازار عرضه می‌شود و یقینا قیمت این محصول و همچنین نوبرانه‌های دیگری مانند زردآلو نیز به‌شدت پایین می‌آید. با این همه وی در لابه‌لای گفته‌هایش از احتمال کمبود گوجه شهریار به دلیل بروز تگرگ بی‌موقع، ابراز نگرانی کرد. یکی از کشاورزان منطقه شهریار در این زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: «خسارت تگرگ در منطقه شهریار کمتر از منطقه‌های دیگر تهران بود.» امیر نیکخواهی با بیان اینکه گوجه شهریار علاوه بر داشتن کیفیت مرغوب، قیمت پایین‌تری دارد، اضافه می‌کند: «اگرچه نگرانی از بابت تگرگ برای باغ‌های شهریار وجود ندارد اما سرمازدگی ممکن است تاثیر منفی و قابل توجهی روی انواع میوه‌ها مانند زردآلو و گوجه‌سبز داشته باشد.» 

به گفته این باغدار، باید منتظر بود و دید که وقتی نوبت به گوجه‌های شهریار می‌رسد، چه مقدار بار میوه از این منطقه به شهرهای مختلف سرازیر خواهد شد. البته با توجه به گفته‌های رییس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی، در سال‌جاری مشکلی از بابت تامین میوه‌های مختلف وجود ندارد و به قول معروف سالی پربار در انتظار بازار خواهد بود. اما یقینا تا یک ماه آینده، شوک قیمتی نوبرانه‌ها از بین خواهد رفت و میوه‌ها قیمت‌های عادلانه‌تری را نسبت به اوایل سال تجربه می‌کنند. .