برای نیازهای مصرفی وام نگیرید

با توجه به رشد روزافزون نیازهای زیست امروزی شاید زندگی بدون تسهیلات بانکی و اقساطی که باید ماه به ماه پرداخت شود، قابل تصور نباشد. نظام زندگی امروزی به‌گونه‌ای طراحی شده است که با توجه به سطح دستمزدها و عواید ماهانه خانوارهای شهری و روستایی، همیشه شکافی میان سطح درآمدها و میزان واقعی هزینه‌های مورد نیاز وجود دارد. با گسترش سبک زندگی جدید در اقتصادهای مدرن، برای پر کردن این نیازها راهکار تسهیلات بانکی اندیشیده شده است؛ راهکاری که در چند دهه اخیر خانواده‌های شهری ما به آن معتاد شده‌اند و برای پر کردن چاله‌های زندگی خود اول به پس‌اندازشان فکر می‌کنند و اگر پس‌اندازی نبود به وام. اما شاید بسیاری از ما ندانیم که در چه مواردی باید و در چه مواردی نباید وام بگیریم.

زندگی مصرفی و نیاز روز افزون به تسهیلات

محمد لنگرودی، کارشناس اقتصادی در این باره به «فرصت امروز» گفت: زندگی مدرن امروزی به اندازه‌ای نیازهای متفاوتی برای ما ایجاد کرده است که گریزی از آن نیست. تکنولوژی‌های جدید سیلی از محصولات جذاب و دلفریب را روانه بازار می‌کنند و شرکت‌های تولید‌کننده با تبلیغات همه‌جانبه ما را تشویق به خرید می‌کنند. ما تقریبا در طول شبانه‌روز مدام در معرض امواج تبلیغاتی قرار داریم. از تلویزیون گرفته تا فضاهای مجازی و بیلبوردهای خیابان و. . . همه ما را دعوت به مصرف بیشتر می‌کنند. ممکن است شما تصمیم بگیرید در مقابل این سیل مصرفی مقاومت کنید و تسلیم نشوید اما به دلیل کثرت کاربرد این محصولات توسط اطرافیان، شما هم تا حدودی مجبور به تسلیم در مقابل این روند مصرفی می‌شوید.

وی افزود: با افزایش میزان نیازهای مصرفی افراد، هزینه‌های زندگی آنها هم افزایش می‌یابد. در گذشته پدران ما اگر نمی‌توانستند کالایی را تهیه کنند به روش قناعت و خودداری از مصرف پناه می‌بردند و به اصطلاح «پایشان را از گلیم‌شان درازتر نمی‌کردند» اما در زندگی مدرن انسان‌ها تقریبا به هر قیمتی باید مصرف کنند و برای تامین نیازهای آن مجبور به اخذ تسهیلات بانکی می‌شوند.

این کارشناس تاکید کرد: اگر چه تسهیلات بانکی امری ضروری برای همه زندگی‌هاست اما افراد باید مدیریت مشخصی را در چگونگی اخذ تسهیلات و چگونگی هزینه آن به کار بگیرند. امروز انواع تسهیلات و وام توسط شرکت‌هایی که ما در آنجا کار می‌کنیم، بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری، صندوق‌های قرض‌الحسنه‌ محله‌ای یا فامیلی و اقسام دیگری از آن پرداخت می‌شود. بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری به دلیل شرایط سختی که در مورد ضامن دارند، معمولا آخرین راهکاری هستند که به فکر افراد می‌رسند. نخستین گزینه‌ گرفتن وام از محل کار و صندوق‌های قرض‌الحسنه محله‌ای و فامیلی است. البته اگر مبلغ وام مورد نیاز درشت باشد چاره‌ای جز رجوع به بانک‌ها و موسسات مالی وجود ندارد.

وی اظهار کرد: اما نکته مهم این است که ما بدانیم برای چه مواردی باید وام بگیریم. متاسفانه بر خلاف تصور، روند اخذ وام چندان که به نظر می‌رسد دشوار نیست و با مهیا شدن ضامن و قدرت پرداخت اقساط، تقریبا هیچ مانع دیگری در مقابل اخذ تسهیلات نیست. اکنون موسسات مالی و اعتباری و برخی بانک‌ها در مقابل مدت زمان مشخصی از پس‌انداز افراد به آنها تسهیلات می‌دهند. همین امر موجب شده است افراد این تسهیلات را در موارد غیر‌ضروری مثل تعویض دکوراسیون منزل اعم از مبل و تلویزیون یا کامپیوتر و گوشی موبایل یا حتی ماشین شخصی صرف کنند. این گونه هزینه‌ها بدترین نوع مدیریت سرمایه در زندگی شخصی است. بهتر است افراد زمانی که نیاز واقعی پیدا کرده‌اند و تنها در موارد سرمایه‌گذاری مانند خرید منزل یا سرمایه‌گذاری در بخش‌های پر بازده اقتصادی که مبلغ سود وام را به خوبی پوشش دهد، وام بگیرند.

بازار پر است از انواع وام

سیروس کرمی، کارشناس اقتصادی هم در این باره به «فرصت امروز» گفت: در حال حاضر بازار پر است از انواع تسهیلات. کافیست شما صفحه نیازمندی‌های روزنامه‌ها را باز کنید و به بخش تامین سرمایه بروید؛ پرداخت وام در مقابل طلا، پرداخت وام در مقابل گوشی تلفن همراه، پرداخت وام در مقابل سند ماشین و... بانک مرکزی هم هیچ‌گاه برخورد جدی با این موارد نکرده است.

وی تاکید کرد: از نظر شرع، فعالیت‌های این افراد مصداق پرداخت نزول است و جرم محسوب می‌شود. متاسفانه این افراد قرارداد را به‌گونه‌ای تنظیم می‌کنند که با لحاظ شرایط دیرکرد و مواردی از این قبیل، سود کلانی بالاتر از آنچه با متقاضیان شرط کرده‌اند از آنها می‌گیرند و در اغلب موارد افراد گیرنده وام متضرر می‌شوند اما آنها همچنان با درج آگهی به روش خلاف خود ادامه می‌دهند.

وی افزود: اخذ وام و تسهیلات نیاز به آگاهی دارد. همین که ما توانایی پرداخت اقساط و شرایط اخذ تسهیلات را داریم دلیلی بر گرفتن وام نمی‌شود. سهل‌الوصول بودن اخذ وام موجب شده است بسیاری از افراد در دام تسهیلات غیرضروری بیفتند و بدون آنکه نیاز داشته باشند وام بگیرند و سال‌ها در فرسایش پرداخت اقساط آن گرفتار شوند. اکنون شرایط به‌گونه‌ای است که حتی دفاتر پیشخوان دولت هم اقدام به پرداخت تسهیلات می‌کنند. بانک مرکزی هم در مقابل ساماندهی مراکز پرداخت تسهیلات غیر‌مجاز هیچ برنامه منسجمی ندارد. متاسفانه برخی دفاتر پرداخت تسهیلات، به مراکز پولشویی مرتبط هستند و قصدشان از ارائه تسهیلات، گم کردن مبدا این پول‌هاست و ضعف نظارت بانک مرکزی به سادگی این امکان را به آنها می‌دهد.