کارآفرینی مستمر و اقتصاد پر ثمر

ارائه یک تعریف جامع از مفهوم کارآفرینی، کار چندان ساده‌ای نیست، در برخی مقالات، کارآفرینی بر مبنای نوآوری و در تعاریفی دیگر، به‌عنوان فعالیتی توضیح داده شده که واجد ریسک‌پذیری بالاست. به‌طورکلی کارآفرینی، بر توسعه، تولید، صادرات و افزایش رونق اقتصادی جامعه تأثیر‌گذار است. دولت‌هایی با اقتصادهای کارآفرین، چه در سطح جامعه داخلی و چه در سطح بین‌الملل، برتری‌های ویژه‌ای نسبت به سایر دولت‌ها دارند. در واقع اگر نشاط اقتصادی یک جامعه، به‌عنوان پیش فرضی برای پویایی کلی جامعه، تصور شود، کارآفرینی در بخش‌های زیربنایی جامعه، مثل بخش بهداشت و درمان، خدمات اجتماعی، مسکن، و. . .بسیار مهم جلوه می‌کند.

اشتباه رایج برخی کشورهای در حال توسعه، تلاش برای دستیابی به سرمایه‌های خارجی و جلب مشارکت حداکثری سرمایه‌گذاران خارجی در کشور برای بازسازی و احیای زیرساخت‌های اقتصادی است، درصورتی‌که، کارآفرینی در این مرحله، می‌تواند به‌عنوان نقطه عطفی در جهت ارتقای سطح اقتصادی عمل کند. نکته مهم دیگر، عدم توجه به کارآفرینی در سطح روستاهاست. طبق گزارش سازمان جهانی غذا، اغلب کشورهای در حال توسعه، برکارآفرینی شهری متمرکز شده‌اند، این در حالی ‌است که کارآفرینی روستایی، به‌ویژه در بخش‌های کشاورزی و دامداری، اثرات مفیدی بر رشد اقتصادی خواهد داشت.

کارآفرینی و کارآفرین ها

بی‌شک، حمایت‌های دولت و حذف موانع مختلف برای توسعه کارآفرینی، اهمیت زیادی دارد، اما ایجاد فرهنگ کارآفرینی در جامعه، نیز، جزو ملزومات اشاعه کارآفرینی در سطح کلان و نوعی برنامه‌ریزی استراتژیک بلند‌مدت است. بسیاری از پروژه‌های کارآفرینی کشورهای در حال توسعه، تحت تأثیر ضعف افراد متولی چنین پروژه‌های شکست خورده‌اند. بنابراین هر جامعه، به افرادی که واجد صفات مناسب برای کارآفرینی هستند، نیاز دارد. برخی از این صفات عبارتند از:

- شخصیت ریسک‌پذیر و تحول نگر

- داشتن فرهنگ توسعه مشخص برای سازمان یا مجموعه تحت سرپرستی

- ایجاد تیم‌های تخصصی، مانند تیم مالی، برای حمایت صحیح از پروژه‌های در دست

- تمرکز بر وضعیت نوسان بازار و آینده‌نگری اقتصادی

- قدرت تصمیم‌گیری قاطع و هماهنگی با مقتضیات اقتصادی

- برخورداری از دانش و مهارت کافی

ایران و فرصت‌های کمتر دیده شده

خبرگزاری رویترز، در گزارشی به بررسی وضعیت کارآفرینی در ایران پرداخته است. در این گزارش به‌طور خاص، به پتانسیل‌های بالای ایران برای افزایش کارآفرینی در بخش ارتباطات و فضای مجازی اشاره شده و برخی برندهای کسب‌وکار آنلاین که توسط جوان‌های ایرانی به راه افتاده بازتاب داده شده است. با این وجود، فضای حمایت از جوانان فعال در این عرصه چندان قوی تلقی نشده است. به‌ویژه آنکه در شرایط تحریم ایران، کارآفرینان این کشور، مجال چندانی برای فعالیت در عرصه بین‌الملل و مشارکت در پروژه‌های بین قاره‌ای را نداشته‌اند.

اکنون که شرایط و فضای باز ارتباطی ایجاد شده، فرصت‌های کارآفرینی در بخش تکنولوژی، ارتباطات و فناوری، اولویت‌هایی هستند که می‌توانند به دولت در ارتقای شاخص‌های کارآفرینی یاری کند. افزون براین، وضعیت حمایت از بخش‌خصوصی در کارآفرینی و ایجاد اشتغال نیاز به بازنگری و حمایت‌های بیشتری دارد.

تجربه شیرین هند

از اوایل دهه نود میلادی، تاکنون، دولت هند، در راستای طرح‌های توسعه اقتصادی، توجه ویژه‌ای به بخش کارآفرینی معطوف کرده است. در سال‌های اول، تلاش‌ها برای کارآفرینی اغلب با شکست مواجه می‌شد، این شکست، متاثر از محدودیت‌های دولتی، قوانین مالیاتی نامناسب و کارشکنی برخی نهادها اتفاق می‌افتاد، اما در طول سال‌های اخیر و با ایجاد تغییرات زیربنایی در اقتصاد، اکنون، هند، به‌عنوان یکی از کشورهای برتر در زمینه کارآفرینی شناخته می‌شود و افرادی چون موکشی آمبانی و لاکشمی، جزو افراد شناخته شده کارآفرین در سطح بین‌الملل قرار گرفته‌اند. شاید یکی از نقاط قوت هند در حوزه کارآفرینی، توسعه فناوری در هند باشد. تعداد بی‌شماری شرکت مرتبط با فناوری و رایانه، در هند فعالیت می‌کنند که همین مسئله، بسترساز توسعه کارآفرینی در این حوزه شده است.

علل شکست پروژه‌های کارآفرینی

متأسفانه کشورهای در حال توسعه، در بخش کارآفرینی، بارها با شکست روبه‌رو شده‌اند، ویم‌ناود، محقق ارشد و مدیر پروژه ارتقای ظرفیت‌های کارآفرینی هلسینکی فنلاند، عمده دلایل این نوع شکست‌ها را، شامل مواردی چون عجله کشورهای در حال توسعه برای به ثمر رسیدن پروژه‌های کارآفرینی، عدم برنامه‌ریزی مناسب بلند‌مدت، محدودیت‌های دولتی، که مانع از اجرا و پیشرد پروژه‌های کارآفرینی به‌ویژه در بخش‌خصوصی می‌شوند و عدم توجه به نقش زنان در کارآفرینی و رشد و شکوفایی اقتصادی می‌داند.

با وجود این دلایل، برخی کشورهای درحال توسعه، در طول سال‌های اخیر، رشد قابل توجهی در بخش کارآفرینی داشته‌اند، اما فاصله شاخص‌های کارآفرینی بین کشورهای در حال توسعه و توسعه نایافته با کشورهای توسعه‌یافته، بسیار است.