کسب درآمد از فیل‌های مرده

ممنوعیت شکار فیل‌ها موضوعی نیست که تمام دنیا با آن موافق باشد و نخستین مخالفان آن خود بوتسوانایی‌ها هستند که عواقب فاجعه‌آمیز آن را بر اقتصاد کشور و معیشت و کشاورزی‌شان حس می‌کنند. جمعیت فیل‌های آفریقا در وضعیتی متناقض به سر می‌برد. در مرکز و شرق این قاره، گله‌ها قربانی شکار غیر‌قانونی بی‌رویه هستند و روزبه‌روز کوچک‌تر می‌شوند. درحالی‌که در جنوب و غرب، رشد آنها از قرار 4 درصد در سال است. در جنوب به دنبال تلاشی که تاکنون برای حفاظت آنان انجام شده، بوتسوانا تعداد واقعی فیل‌های خود را حفظ کرده است. دولتی که بیش از یک‌سوم پوست‌کلفتان آفریقایی (فیل‌ها، کرگدن‌ها...) را محافظت می‌کند، در ژانویه 2014 شکار حیوانات را ممنوع کرد. اما مشکل کجاست؟ باید گفت پیامدهای اقتصادی حاصل از این تصمیم، مردم محلی را دشمن محافظت از این‌ گونه‌ها کرده است.

عواقب اقتصادی وحشتناک

دهکده مابل (Mabele)یکی از مهم‌ترین مناطقی است که تحت تأثیر این ممنوعیت قرار گرفته، این دهکده در میان ذخایر باز واقع شده و اغلب هدف هجوم پوست‌کلفتان قرار می‌گیرد.  «مینسوزی» مادر هفت کودک، در میان مزرعه ذرتش که توسط فیل‌ها ویران شده، با خستگی به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «زمانی که باید فیل‌ها را شکار کرد این کار انجام نمی‌شود. صبر می‌کنند فیل‌ها تمام محصولات ما را بخورند و ما هیچ برداشتی نداشته باشیم. نمی‌دانم باید چه کنیم؟ درآمد همسرم کافی نیست و دولت بخش کمی را جبران می‌کند.» قبل از ممنوعیت شکار، دهکده‌ها با هم در مقابل فیل‌ها و برای از پای درآوردن فیل‌های نر پیر متحد می‌شدند اما با بازخرید این مجوزهای کشتار توسط سازمان‌های سیاحتی و ممانعت از کشتار فیل‌ها، اکنون از درآمد ذاتی ساکنان نیز ممانعت شده است.

«آموس ماکابو» رییس صندوق محافظت «انکلاو دوشوب» و کسی که به امور دهکده «مابل» و چهار دهکده دیگر رسیدگی می‌کند، تعریف می‌کند: «شکار سالانه برای ما 400 هزار یورو درآمد دارد و با پول آن شش تراکتور برای کشاورزی و خدمت به مردم خریداری کردیم.»

پیدا کردن راهی برای سازش

دولت که کمک‌های مالی را سازماندهی می‌کند، پیش از هرچیز مایل به پیدا کردن راهی برای توافق است. برای دولت توسعه طبیعت‌گردی راه‌حلی برای کسب درآمد بیشتر است و درصدد بود عکاسی سیاحتی و خدمات توریستی را در مابل و دهکده‌های همجوار توسعه دهد. وزیر محیط‌زیست می‌گوید: «شکار فقط در فصولی معین جنبه درآمد دارد و درآمدی است که براساس مصرف است. ما ترجیح می‌دهیم شکلی از درآمد ثابت داشته باشیم که امکان حفظ گونه‌های جانوری نیز در آن میسر باشد.» متاسفانه با اینکه بسیاری از روستاییان در بخش گردشگری به کار گرفته شده‌اند اما هنوز درآمدشان با آنچه از راه شکار جبران می‌شد فاصله دارد و از دولت انتظار راه‌حل فوری دارند. در حقیقت برقراری دوباره شکار، درآمد‌های یکباره‌ای را به همراه خواهد داشت که بسیار قابل لمس‌تر از عواید دیررس ولی پایدار اکوتوریسم خواهد بود. رییس صندوق حفاظت ابراز تاسف می‌کند و می‌گوید: «نگرش مردم عوض شده، قبلا به آنها می‌گفتیم محافظت کنید و سود آن را از ما بخواهید، اما امروز از ما می‌پرسند: محافظت برای چه؟!»