اثرات مثبت تشویق بر صادرات بین الملل

یک قنادی بزرگ با تمام امکانات مدرن و فوق پیشرفته برای پخت انواع کیک و شیرینی را تصور کنید. فرض کنید این قنادی پیشرفته در بهترین نقطه شهر افتتاح شده است. بدون شک تصور می کنید چنین موقعیت شغلی، بسیار پول ساز و درآمدزا خواهد بود، اما پاسخ همیشه مثبت نیست. درواقع تا زمانی که سیستم فروش، توزیع شیرینی ها و بسته بندی محصولات در جعبه های زیبا و مناسب، وجود نداشته باشد، موفقیتی هم در کار نخواهد بود.

وضعیت سیستم تولید و صادرات در هر کشور نیز چنین وضعیتی دارد. اگرچه بسیاری از کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته بر مبانی تولید و زیرساخت های این حوزه تاکید دارند، اما نمی توان انتظار داشت تمامی کالاهای تولید شده در کشورهای مختلف با موفقیت به فروش برسند. به عبارت دیگر تا زمانی که زیرساخت های صادراتی در وضعیت مناسبی قرار نگیرند، نمی توان انتظار داشت تولید کنندگان داخلی به صادرکنندگان موفق بین المللی تبدیل شوند.

اغلب کشورهای شناخته شده در عرصه صادرات خارجی، با ایجاد تسهیلات گمرکی، مشوق های مالیاتی و انواع تخفیف های صادراتی تلاش کرده اند بستر مناسبی برای توسعه درآمدهای صادراتی خود ایجاد کنند. در این میان کشورهای صادر کننده تازه کار و در حال توسعه نیز با الگو گیری از تجارب این کشورها سهم صادرات خود را بهبود بخشیده اند.

آفریقای جنوبی

مدتی است که دولت آفریقای جنوبی در راستای حمایت از صادرکنندگان خود، طرحی موسوم به «EMIA»  را در دستور کار دولت قرار داده است. هدف کلی این طرح، بازاریابی و کمک در جهت سرمایه گذاری در بازارهای خارجی است. این طرح تلاش دارد هزینه های هدررفت مالی با خسارات احتمالی صادرکنندکان را کاهش دهد.

طرحEMIA  توسط وزارت تجارت و صنعت برنامه ریزی شده و به نظر می رسد در خصوص بسترسازی در بازارهای تجارت خارجی آفریقای جنوبی بسیار موفق است. درواقع افزایش صادرات تولید کنندگان داخلی، نرخ اعتماد و مشارکت تاجران خارجی را هم افزایش داده است.

بر همین اساس است که این روزها، حضور سرمایه گذاران خارجی در تولیدات بخش خصوصی آفریقای جنوبی بسیار عادی و متداول محسوب می شود، اما حمایت از صادر کنندگان و تشویق آنان به فعالیت در بازارهای بین الملل، به جذب مشارکت سرمایه گذاران محدود نمی شود.

طرح های حمایتی برای حضور در بازارهای خارجی، کمک هزینه های حضور در نمایشگاه های بین المللی، حمایت از صادرکنندگان برای معرفی محصولات و پرداخت هزینه های سفرهای کاری در صورت نیاز و... از موارد مکمل طرح اصلی محسوب می شوند.

سوال اینجاست که آیا این طرح تمامی صادرکنندگان را حمایت می کند؟ پاسخ اولیه خیر است. درواقع بخش اول طرح که شامل حمایت برای حضور در عرصه بین الملل است مثبت و بخش دوم که مرتبط با کمک هزینه های سفر و... است منفی است. دولت آفریقای جنوبی بخش ویژه ای را برای صادرکنندگان کم درآمد یا تازه کار تدارک دیده، صادرکنندگانی که اغلب توان مالی چندانی برای حضور در بازارهای جهانی ندارند.

طرح پوشش سراسری بیمه و حمایت از صادرکنندگان در صورت وقوع مشکلاتی مانند آسیب دیدن کالاها در هنگام خروج از کشور از دیگر طرح های عمومی آفریقای جنوبی برای افزایش توان صادراتی کشور است.

نیجریه

از سال 1976 تاکنون، تلاش های دولت نیجریه برای افزایش توان صادراتی، قابل تقدیر است. شورای توسعه صادرات این کشور از اواخر دهه 70 میلادی تاکنون در تلاش است با کاهش وابستگی به صادرات نفتی، نرخ صادرات خود را در بخش های متکی به کشاورزی، ارتباطات و فناوری و تولیدات داخلی رشد دهد.

یکی از بخش های برجسته این طرح توسعه صادراتی در سال 1986پایه گذاری شد؛ طرحی که بخش های حمایت های مالیاتی و گمرکی و گسترش حمایت های مالی از صادرات بخش خصوصی را پوشش می داد. تا اواخر دهه 90 میلادی، اغلب طرح های حمایتی به شکل نقدی پرداخت می شد اما از آغاز سال 2000 این کمک ها در قالب معافیت های گمرکی، جوایز صادراتی، کمک های مالی به صادر کنندگان غیرنفتی، پرداخت وام های بانکی و... انجام می شود.

هند

طرح های مشوق صادراتی هند، چندبعدی و غیرمتمرکز هستند. در واقع دولت هند نه تنها در زمینه هایی چون کاهش مالیات و افزایش حمایت از صادرکنندگان خارجی سرمایه گذاری کرده، بلکه برای توسعه مناطق آزاد نیز تلاش کرده است. مناطقی مانند کوچین، درسی، کاندلا و... بدون پرداخت هیچ گونه عوارض و مالیات، به صادرات انواع و اقسام کالاها و مواد خام اولیه می پردازند.

همچنین طرح های مکمل پرشماری مانند طرح صادرات مواد خام و اولیه با کمترین میزان عوارض و گمرک، از طرح هایی است که نرخ مشارکت تاجران خارجی در پروژه های داخلی هند را ارتقا بخشیده است. طرح حمایت از صادرکنندگان محصولات دامی، کشاورزی، باغداری و آبزی پروری نیز از جمله طرح های مورد استقبال صادر کنندگان داخلی محسوب می شود.

بسیاری از طرح های سودآور و بلند مدت صادرکنندگان هندی، مثل طرح های اصلاح نباتات و زراعت حرفه ای، مشمول 10 تا 30 درصد تخفیف گمرگی می شود. این تخفیف ها باعث شده فعالان این عرصه از صادرات خود رضایت کامل داشته باشند.