وعده هایی که وفا نشد / باران درآمد خودروسازان بر قطعه سازان نبارید

بدهی خودروسازان به قطعه‌سازان رقمی حدود 6هزار میلیارد تومان تخمین زده می‌شود، حالا در شرایطی که اوضاع مالی خودروسازان در اثر تسهیلات 25 میلیون تومانی خرید خودرو، بهبود یافته، قطعه‌سازان می‌گویند با وجود تفاهم اولیه رقمی از مطالبات آنها وصول نشده است. در آخرین روزهای هفته گذشته بانک مرکزی اعلام کرد که مبلغ 1774 میلیارد تومان برای تامین مالی خرید دین اسناد تجاری خودروسازان برای 97 هزار و 192 خودرو که در طرح وام 25 میلیون تومانی به فروش رسیده‌اند، پرداخت کرده و تامین مالی 13 هزار دستگاه دیگر نیز به‌زودی صورت خواهد گرفت.

اما در این بین قطعه‌سازان به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین طلبکاران دو خودروساز بزرگ کشور می‌گویند هنوز هیچ مبلغی به آنها پرداخت نشده است. رکود بی‌سابقه در بازار خودروی ایران، منجر شد که سناریوی بالا رفتن میزان بدهی خودروسازان به قطعه‌سازان و بی‌نظمی در روند این پرداخت‌ها، مجددا تکرار شود. تا جایی که در اثر رکود و وصول نشدن مطالبات قطعه‌سازان، از خرداد ماه سال جاری تا مهر ماه، 50 هزار نفر نیروی شاغل در این صنعت تعدیل شدند.

با طرح‌ریزی وام 25‌میلیونی برای خرید خودرو و استقبال بی‌نظیر شش روزه از محصولات دو خودروساز بزرگ کشور، پیش‌بینی می‌شد تحولاتی دست‌کم در جهت بهبود اوضاع قطعه‌سازان، صورت گیرد. در همین راستا مقرر شده بود که درصد زیادی از منابع مالی که در اثر طرح مذکور به حساب خودروسازان واریز می‌شود، صرف تامین مطالبات قطعه‌سازان شود.

علاوه بر رقمی که بانک مرکزی به حساب خودروسازان واریز کرده، خودروسازان از محل پیش پرداخت فروش خودروها نیز درآمد خوبی کسب کرده‌اند اما با این حال قطعه‌سازان می‌گویند هنوز نسیمی هم از توفان مالی در خودروسازی‌ها به آنها نرسیده است. ساسان قربانی، دبیر انجمن قطعه‌سازان، در این زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: «قرار بود 70 تا 80 درصد از مبلغ دریافتی از محل فروش خودرو با تسهیلات بانک مرکزی، به حساب قطعه‌سازان پرداخت شود اما این مبلغ تاکنون پرداخت نشده است.»

او درباره میزان طلب قطعه‌سازان از خودروسازان بیان می‌کند: «گمانه‌زنی‌هایی درباره رقم درست این مطالبات وجود دارد و رقمی حدود 6 هزار میلیاردتومان عنوان می‌شود. این رقم دو برابر میزان بدهی سال گذشته خودروسازان است.»

سایپا باز هم رفوزه شد

یکی دیگر از قطعه‌سازان که نخواست نامش فاش شود، در گفت و گو با «فرصت امروز» در این زمینه اظهار می‌کند: «از ابتدا که صحبت پرداخت وام 25 میلیون تومانی مطرح شد، تاکید ما بر این بود که حتما مطالبات قطعه‌سازان وصول شود اما متاسفانه با وجود اینکه بیش از 70‌درصد از مبالغ حاصل از فروش خودرو در این طرح به حساب خودروسازان واریز شده، هنوز تغییر چشمگیری در روند پرداخت مطالبات ما صورت نگرفته است. البته روند پرداخت ایران خودرو کمی بهتر از چند ماه گذشته شده اما متاسفانه ما هیچ تحرکی از سوی گروه سایپا ندیده‌ایم.»

او ادامه می‌دهد: «ما مانند قطعه‌سازان بزرگ نظیر گروه عظام و کروز نیستیم که توانایی وصول مطالبات خود را داشته باشیم و مانند سیستم برده‌داری تا انتقادی هم می‌کنیم سریعا تحریم می‌شویم و با ما مقابله به مثل می‌کنند. سال گذشته طلب ما از خودروسازان زیر 100 میلیارد تومان بود اکنون بیش از دو برابر این رقم است در حالی‌که ما نیز باید این مبلغ را برای مطالبات‌مان به بانک‌ها بپردازیم.» همچنین رضا رضایی، مدیرعامل گروه صنعتی آذین خودرو، درباره وصول مطالبات خود از خودروسازان در گفت و گو با «فرصت امروز» تــصــریح می‌کند: «تغـیـیر چشمگیری در روند پرداخت‌ها به قطعه‌سازان صورت نگرفته و این سیاست هنوز نتوانسته تاثیری در رضایت قطعه‌سازان بگذارد.»

ضربه بزرگ به شرکت‌های کوچک

در حالی خودروسازان مطالبات خود را با قطعه‌سازان تسویه نمی‌کنند و حتی به روند آن با وجود منابع مالی نظم نمی‌بخشند که قطعه‌سازان حتی از گفتن اسم و میزان طلب خود از خودروسازان هراس دارند. نکته دیگر این است که همه کارشناسان خطر کمبود نقدینگی در قطعه‌سازی را جدی دانسته و آن را مانعی برای توسعه صنعت خودرو می‌دانند.

قربانی درباره این موضوع معتقد است: «شرکت‌های بزرگ از خودروسازان مطالبات بیشتری دارند اما شرکت‌های کوچک ضربه بیشتری می‌خورند زیرا دوره پرداخت مطالبات این شرکت‌ها تا 9 ماه هم طول می‌کشد که البته در دو خودروساز متفاوت است. همچنین برخی از شرکت‌های جانبی خودروسازان بیش از یک‌سال به قطعه‌سازان بدهی دارند. در حالی‌که این تاخیرها ضربه‌های سختی به قطعه‌سازان وارد می‌کند.»

همچنین رضایی در این زمینه می‌گوید: «قطعه‌سازان ما باید قوی باشند تا صنعت خودرو توسعه پیدا کند، قطعه‌سازی سرمایه این کشور است و اگر این صنعت قوی شود، طبیعتا صنعت خودرو هم رشد خواهد کرد.»قطعه‌سازان سال‌هاست همـیـشه از خودروسازان طلبکارند. هر از چند گاهی در این میان نظمی بخشیده می‌شود اما با کوچک‌ترین افت فروشی، این قطعه‌سازان هستند که قربانی کمبود نقدینگی می‌شوند. حالا اما با اینکه امید می‌رفت با رونق گرفتن کوتاه اما جاندار فروش خودروسازان در اثر طرح تحریک تقاضا، قطعه‌سازان بخشی از سهم خود را دریافت کنند، شواهد حاکی از این است که قطعه‌سازان به انتظاری بیهوده دلخوش کرده‌اند.