خلاقیت جمعی و جمع سپاری در كسب و كار

وقتی به دنبال خلاقیت در كسب و كار هستیم، اولین روشی كه به ذهن می رسد، خلاق تر شدن كاركنان و مدیران است. بعد هم برون سپاری یا همكاری با شركتی خلاق و نوآور. اما امروزه راه حلی جدید در سازمان های كشورهای توسعه یافته استفاده می شود؛

جمع سپاری (Crowdsourcing) و خلاقیت جمعی  (Crowd Creativity)

این یعنی سوار شدن بر بال های انبوه مشتریان و متخصصان و ذی نفعان و حتی خانواده كاركنان و... شاید بپرسیم چگونه؟ این مقاله برای تشریح همین چگونگی است.

4  راه برای تحقق اهداف شركت ها

هر سازمانی برای تحقق اهداف خود از چهار روش انجام كار بهره می گیرد؛

الف- بهره گیری از منابع درون شركت  (درون سپاری)

متداول ترین روش انجام كار است. پرسنلی استخدام می كنیم و با تقسیم كار و دادن حقوق و مزایا در قبال اجرای شرح وظایف، كارها را انجام می دهیم.

ب -همكاری و مشاركت با دیگر شركت ها

این روش زمانی استفاده می شود كه دو شركت یا بیشتر به همكاری با یكدیگر بپردازند (مثلا در قالب Joint Venture  و یا همكاری های شبكه ای و زنجیره ای)، در این روش مزیت های رقابتی هر یك از شركت ها، مكمل دیگران شده و منافع مشترك بهتر محقق می شود، هرچند پیچیدگی بالایی در ارتباطات و تعاملات میان شركت ها وجود دارد. به خصوص در فعالیت های چندملیتی كه در آن تفاوت های بین فرهنگی نیز وجود دارد.

پ- برون سپاری  (شامل پیمان سپاری و برون سپاری استراتژیك)

برون سپاری روش دیگری برای تحقق اهداف سازمان هاست و عبارت است از پیدا كردن ارائه دهندگان خدمت جدید و روش های جدیدی كه بتوان با اطمینان تهیه مواد، كالاها، اجزا و خدمات را به آنها واگذار کرد. در این روش چنانچه صرفا انجام كار مشخصی واگذار شود، پیمان سپاری و چنانچه بخشی از تصمیم گیری و طراحی نیز به بیرون از سازمان واگذار شود، برون سپاری استراتژیك رخ می دهد، در برون سپاری استراتژیك، تنها فعالیت ها منتقل نمی شود، بلكه عوامل تولید و حق تصمیم گیری نیز می تواند واگذار  شود. به عبارت دیگر طی این فرآیند سازمان از دانش، تجربه، فناوری و نوآوری های ارائه دهندگان خدمات در خارج از سازمان نیز بهره مند می شود.

ت-جمع سپاری و جلب مشاركت انبوه مشتریان و ذی نفعان

گمنام ترین روش در این چهار دسته، جمع سپاری (Crowd Sourcing) است. این واژه از تركیب دو عبارت Outsourcing و Crowd تشكیل شده و به معنای مشاركت انبوهی از جامعه هدف در تحقق هدف یا انجام كاری است.«جمع سپاری»، مدلی جدید است که کاربردهای متنوعی در حکمرانی دولتی و عمومی، حکمرانی بنگاهی و مدیریت کسب و کار و... دارد.

یکی از مهم ترین این کاربردها برای شرکت های نوآور و كارآفرین است، چراکه تحولی اساسی در تعاملات میان نوآوران و کارآفرینان با مشتریان، متخصصان، سرمایه گذاران و دیگر ذی نفعان ایجاد می کند. توسعه جمع سپاری در بستر قابلیت های تعاملی ناشی از فناوری WEB2 رخ داده است و رویكردی جدیدی به برون سپاری و استفاده از منابع برون شركتی برای انجام كارها محسوب می شود.

جمع بندی: جمع سپاری و خلاقیت جمعی؛ فراتر از برون سپاری

روش چهارم انجام كارها برای شركت ها، جمع سپاری است، این روش در سال 2006 توسط محققی به نام «جف هاو» مدون شده و عبارت است از:  «عمل انتخاب فعالیتی که قبلا توسط یک کارمند انجام می شده  است و ارجاع آن به یک گروه بزرگ و تعریف نشده از افراد خارج سازمان در طی یک فراخوان عمومی». در پارادایم جمع سپاری، خلق محصول از انحصار شرکت ها و افراد متخصص خارج می شود و مصرف کنندگان دست به دست می دهند تا کالای مورد نیازشان را هم آفرینی کنند.

جمع سپاری نوعی برون سپاری است، ولی نه به شرکت ها یا سازمان های خاص، بلکه به افرادی وسیع از طریق فراخوان عمومی که اغلب اینترنتی است. در این رویكرد جمعیت را می توان با گروه فراوانی از افراد ناشناخته تبیین کرد. ناشناختگی این مفهوم را در بردارد که یک شرکت نمی تواند جمعیت خویش را بسازد.

همچنین افراد از جمعیتی با پس زمینه های گوناگون تشکیل می  شود که شامل افراد کارآمد و بی تجربه است. غیر متمرکز بودن، غیر رسمی بودن، عمودی و افقی بودن ارتباطات، در انحصار نبودن اطلاعات، از جمله مواهب جمع سپاری است. همچنین مدل کسب وکار جمع سپاری تمرکز بر مشارکت داوطلبانه جمعیت جهت تولید فرآورده های نوآورانه دارد. تجمیع این موارد به دشواری در حوزه برون سپاری قابل تصور است.

مدرس دانشگاه تهران و مشاور سرمایه گذاری