خودروسازی به معنای واقعی در ایران کلید خورد

دولت یازدهم در حالی توانست به واسطه توافق هسته ای و برجام، قفل ورود خارجی ها به خودروسازی کشور را باز کند که این اتفاق عملاً دومین صنعت بزرگ ایران را در مسیر «جهانی شدن» و تبدیل به یک «خودروساز واقعی» قرار داده است.

جدا از اینکه برجام سبب شد همکاری های مشترک میان خودروسازان ایرانی و خارجی از سر گرفته شود، مقدمات «خودروساز شدن» کشور نیز به واسطه مشارکت با شرکت های بزرگ دنیا در حوزه طراحی نیز فراهم آمد. به عبارت بهتر، طی چهار سال گذشته، خودروسازی کشور با عبور از مشکلات و چالش هایی مانند افت تولید و تورم شدید قیمتی، دوباره با خارجی ها آشتی کرد تا علاوه  بر از سرگیری همکاری های مشترک با خودروسازان دنیا، وارد فاز طراحی پلتفرم و محصول شود.

از مجموعه این اتفاقات، با عنوان «ورود ایران به مسیر خودروساز شدن و جهانی شدن» یاد می شود، چه آنکه صنعت خودرو توانست با عبور از دیوار تحریم ها به واسطه پل برجام، به شرکت های معتبر خارجی متصل شود.

به گزارش دنیای اقتصاد، خودروسازان کشور پس از توافق هسته ای و برجام اقدام به عقد چند قرارداد و تفاهم نامه با همتایان خارجی خود کردند تا از این راه، ضمن جبران عقب ماندگی های چند سال گذشته، روند رشد و توسعه را سریع تر طی کنند. قرارداد ایران خودرو با پژو، تفاهم نامه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با رنو و تفاهم نامه سایپا با سیتروئن از جمله رخدادهای مهم صنعت خودروی ایران در پسابرجام به شمار می روند که به اعتقاد کارشناسان، مجموعه آنها می تواند به توسعه صنعت خودروی ایران کمک کند.

هرچند انتقادهایی نیز در مورد این مدل مشارکت میان خودروسازان ایرانی و خارجی مطرح شده و می شود، با این حال صنعت خودروی کشور یگ گام فراتر نیز رفت و حالا قصد دارد پلتفرم و محصول اختصاصی نیز طراحی و تولید کند. به عبارت بهتر، صنعت خودروی کشور در این مسیر قرار گرفته که در راستای رشد و توسعه و تبدیل شدن به یک خودروساز واقعی، در کنار مشارکت با شرکت های خودروساز جهانی، سراغ طراحان و تأمین  کنندگان درجه یک دنیا برود.

در واقع خودروسازی ایران قصد دارد ضمن شراکت با خودروسازان در پروسه  «تولید و مونتاژ صادرات محور»، دانش و فناوری و تکنولوژی روز دنیا را از ناحیه نزدیک شدن به شرکت های طراحی، مهندسی و تأمین  کنندگان خارجی نیز کسب کند. 

در یک کلام می توان اینطور نتیجه گرفت که خودروسازی کشور طی چهار سال گذشته عملاً تغییر رویه داده، تا جایی که می خواهد از سطح یک صنعت به اصطلاح «مونتاژکار»، به تولیدکننده ای طراح در سطح بین المللی و دارای محصولات صادرات محور تبدیل شود. این در شرایطی است که تا قبل از اجرایی شدن برجام و لغو تحریم ها، راه دسترسی صنعت خودروی ایران به دنیای خودروسازی بسته شده بود و امکان همکاری و مشارکت حتی در سطح مونتاژ نیز وجود نداشت.

در آن دوران، جدای از افت شدید تولید و افزایش بیش از دو برابری قیمت خودروها، دومین صنعت بزرگ کشور دوستان و شرکایش را از دست داد و طبعا اگر توافق هسته ای و برجام نبود، خودروسازان داخلی حالا باید همچنان در پیله تنهایی خود روزگار می گذراندند. هرچند البته نقدهایی به قراردادها و تفاهم نامه های پسابرجامی صنعت خودرو وارد است و این موضوع، مسئله عجیبی به شمار نمی رود، با این حال اصل اتصال خودروسازی کشور به دنیا از طریق پل برجام و شکستن دیوار تحریم، این صنعت را در مسیر جهانی شدن قرار داده است. 

چندی پیش بود که خودروسازی کشور در سایه توافق هسته ای برجام، نخستین قرارداد طراحی و توسعه پلتفرم خود را با بزرگان حوزه طراحی امضا کرد و این در حالی است که شرکت های موردنظر تا پیش از برجام توجهی به درخواست همکاری با خودروسازان و قطعه سازان داخلی نمی کردند. به عبارت بهتر، جدای از اینکه قرارداد موردنظر و امثال آن تا چه حد می توانند به رشد و توسعه خودروسازی ایران کمک کرده و آن را در مسیر جهانی شدن قرار دهند (که البته کمک زیادی خواهند کرد)، نکته مهم دیگر اینجاست که برجام زمینه ساز شکل گیری چنین رخداد مهمی در دومین صنعت بزرگ کشور شده است.  

صنعت خودروی ایران تا پیش از توافق هسته ای و برجام و در دورانی که با تشدید تحریم های بین المللی مواجه بود، ارتباطش با دنیای خودروسازی عملاً قطع شد و در نتیجه از قافله تکنولوژی و فناوری روز جهان جا ماند. این موضوع سبب شد این صنعت بزرگ و اشتغال زا نه تنها از مسیر رشد و توسعه باز بماند؛ بلکه گرفتار افت شدید تولید و کاهش کیفیت و افزایش قیمت نیز بشود و در نتیجه، دیگر وقت و انرژی و توانی برای حتی فکر کردن به توسعه نیز نداشته باشد.

این در حالی است که پس از توافق هسته ای و برجام، مقدمات حضور شرکت های خارجی در خودروسازی ایران فراهم آمد و در ابتدا خودروسازانی از فرانسه و کره و آلمان راهی «جاده مخصوص» شدند و حالا نیز طراحان بزرگ دنیا به شراکت با خودروسازان داخلی پاسخ مثبت داده اند. بدون شک اگر توافق هسته ای و برجام نبود، حالا هیچ کدام از شرکت های معتبر و مشهوری که هم اکنون در خودروسازی و قطعه سازی ایران حضور پیدا کرده اند، در این صنایع بزرگ و حیاتی داخلی به چشم نمی آمدند.