گزارش «بیزینس مانیتور» از 10 خطر بزرگ سیاسی که اقتصاد جهان را مختل می کند / سایه سیاست بر اقتصاد در سال 2018

فرصت امروز: سال ۲۰۱۸ میلادی آغاز شده و پیش بینی های زیادی درباره اقتصاد جهانی در سال پیش رو در رسانه ها منتشر شده است؛ ازجمله این برآوردها،تازه ترین گزارش مؤسسه «بیزینس مانیتور» است که به بزرگ ترین ریسک های سیاسی که می توانند اختلالاتی در عملکرد اقتصاد جهان ایجاد کنند، پرداخته است.

به گزارش بیزینس مانیتور، بزرگ ترین ریسک سال 2018، فعالیت های موشکی و هسته ای کره شمالی و بالا گرفتن اختلاف این کشور با آمریکاست که می تواند بسترساز جنگی سخت در دنیا شود. از سوی دیگر، بی ثباتی ناشی از آغاز فرآیند برگزیت در بریتانیا هم می تواند اقتصاد اروپا را تحت تأثیر قرار دهد و روی قوانین تجاری و مهاجرتی تأثیرات زیادی داشته باشد.

اما این پایان ماجرا نیست. سیاست های غیرقابل پیش بینی دولت ترامپ در آمریکا هم به این وضعیت بحرانی دامن زده است، به خصوص که او بعد از روی کار آمدن، سیاست های جنجالی متفاوتی پیشنهاد داد که تصویب شد و بارها در مورد مشروعیت قانونی و اجرایی دستگاه های مختلف در آمریکا صحبت کرده است.

او رئیس جمهوری است که بدون سابقه سیاسی وارد کاخ سفید شده است و طبق آمارهای رسمی، سیاست های اقتصادی او زمینه ساز رشد اقتصادی در این کشور شده است، ولی در عرصه بین الملل سیاست های قابل قبولی اجرا نکرد. مثلاً از همان ابتدا جنگی تجاری را با چین آغاز کرد، مشروعیت توافق های تجاری در دنیا را زیر سؤال برد، درباره خروج از توافق هسته ای با ایران صحبت کرد و قوانین سختگیرانه ای برای مهاجرت افراد از کشورهای عمدتا مسلمان به آمریکا وضع کرد.

از دیگر ریسک های سیاسی سال ۲۰۱۸ می توان به انتخابات پیش رو در ایتالیا و در شماری از کشورهای آمریکای لاتین و کشورهای در حال توسعه آفریقا و آمریکا اشاره کرد. از طرف دیگر باید پذیرفت که با توجه به شدت حملات تروریستی در کشورهای صنعتی از جمله بریتانیا، سوئد و روسیه در سال گذشته و افزایش شمار تروریست ها در دنیا، یکی از بزرگ ترین ریسک های دنیا در سال ۲۰۱۸ از بین رفتن امنیت و جان صدها نفر در نتیجه حملات تروریستی خواهد بود . البته درگیری ها در خاورمیانه از جمله جنگ در روسیه یا اختلافات بین ایران و عربستان هم از دیگر بحران هایی است که می تواند فضا را در سال ۲۰۱۸ نابسامان کند.

«بیزینس مانیتور» در تازه ترین گزارش خود به 10 خطر بزرگ سیاسی در سال ۲۰۱۸ اشاره کرده که می تواند اقتصاد جهان را مختل کند. در این گزارش به نقل از «آینده نگر» می خوانیم:

بالاگرفتن اختلاف آمریکا و کره شمالی

اولین و بزرگ ترین خطر سیاسی در دنیا را می توان بالا گرفتن اختلاف بین دو کشوری دانست که رهبران سیاسی آنها دیدگاه خصمانه ای دارند. انتظار می رود در سال ۲۰۱۸ تصمیم گیری در مورد برنامه موشک های هسته ای کره شمالی توسط مقامات آمریکا انجام شود. بیزینس مانیتور بر این عقیده است که یا آمریکا با استفاده از حمله نظامی برنامه های تسلیحاتی پیونگ یانگ را نابود خواهد کرد یا مذاکرات دوجانبه در سطح بالای سیاسی و امنیتی بین دو کشور آغاز می شود و در هر دو حالت تنش سیاسی بین دو کشور بسیار بالا خواهد بود . از نظر مرکز مطالعاتی بیزینس مانیتور خطر درگرفتن جنگ نظامی ۳۰ درصد است .

مانع تراشی در مسیر تجارت آزاد به رهبری آمریکا

از زمانی که دونالد ترامپ در آمریکا روی کار آمد، بر ضرورت حمایت از صنایع داخلی از طریق مانع تراشی در مسیر تجارت آزاد تاکید کرد. انتظار می رود در سال های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ اجرای این قبیل سیاست ها در دنیا افزایش یابد زیرا آمریکا که حامی تجارت آزاد در دنیا بوده است حال در مسیر مقابله با تجارت آزاد گام برمی دارد. یک گروه از کشورها برای مقابله به مثل با آمریکا این سیاست را اجرا خواهند کرد و گروه دیگر هم اجرای این سیاست را برای توسعه صنایع داخلی مهم قلمداد می کنند، ولی هر دو گروه با اجرای این سیاست ها شاهد وارد شدن آسیب های زیاد به اقتصاد داخلی و اقتصاد جهانی خواهند بود. بزرگ ترین خطر این است که آمریکا و چین در یک جنگ تجاری وارد شوند ؛ جنگی که روی روابط سیاسی آنها تأثیر منفی خواهد گذاشت و اختلافات ژئوپلیتیکی دو کشور را بیش از پیش نمایان خواهد کرد.

هفت سناریو برای برگزیت

تحلیل گران هفت سناریو برای برگزیت در نظر گرفته اند. اولین سناریو این است که رفراندومی در بریتانیا برگزار شود و مردم به باقی ماندن کشورشان در اتحادیه رأی بدهند . در سناریوی دوم احتمال ابطال ماده ۵۰ توسط بریتانیا وجود دارد . طبق این ماده هر کشوری که خواستار خارج شدن از اتحادیه اروپا است باید ظرف دو سال این فرآیند را تکمیل کند در غیر این صورت تصمیم گیری نهایی در مورد شرایط تجاری کشور متقاضی خروج با کشورهای دیگری که عضو اتحادیه اروپا بودند توسط دیگر اعضا تعیین می شود.

سومین سناریو این است که بریتانیا با مدل کشور نروژ در منطقه اقتصادی یورو باقی بماند و ضمن اینکه جزو اتحادیه اروپا نیست ولی درعرصه تجاری و اقتصادی توافق های اثرگذار با کشورهای منطقه داشته باشد. چهارمین سناریو این است که بریتانیا بتواند به عنوان الگو از مدل نروژ استفاده کند و عضو همکار اتحادیه شود که در اصول این اتحادیه از آن به عنوان نروژپلاس نام برده می شود.

اما پنجمین سناریو این است که بریتانیا بتواند کشورهای عضو اتحادیه را متقاعد کند تا مدل توافق های دوجانبه ای را که اروپا با سوئیس دارد داشته باشد. در ششمین سناریو بریتانیا از بازار واحد اروپا و اتحادیه های گمرکی خارج شود ولی در زمینه های تجاری با کشورهای مختلف توافق های دوجانبه ای را امضا کند. و در نهایت در بدبینانه ترین سناریو هیچ توافقی بین بریتانیا و اتحادیه اروپا انجام نشود و این کشور موظف به رعایت اصول سازمان تجارت جهانی در ارتباط با کشورهای اروپایی باشد. در سناریوی آخر بیشترین آسیب اقتصادی به بریتانیا وارد خواهد شد.

انتخابات ایتالیا و پیامدهای آن

در ماه مه سال ۲۰۱۸ انتخابات عمومی در ایتالیا برگزار می شود. البته برخی پیش بینی ها از برگزاری این انتخابات در فصل اول سال جاری حکایت دارد اما با توجه به موج حمایت از احزاب حامی عدم عضویت این کشور در اتحادیه اروپا، انتظار شکل گیری دولتی مستقل و قدرتمند در این کشور بسیار کم است .

بزرگ ترین ریسک، قدرت گرفتن طرفداران حزب یورواسکپیک است که می تواند زمینه را برای معرفی واحد پولی موازی یورو برای استفاده انبوه در کشور فراهم کند و حتی بسترساز شکل گیری رفراندومی برای خروج از اتحادیه اروپا شود . این نگرانی را می توان یکی از نگرانی های بزرگ سیاسی در سال ۲۰۱۸ دانست زیرا هم ساختار پولی منطقه یورو را تحت تأثیر قرار می دهد و هم اقتصاد دنیا را متزلزل می کند.

انتخابات در آمریکای لاتین و پوپولیسم

در فاصله ماه های مارس تا مه سال ۲۰۱۸، انتخابات در کلمبیا برگزار خواهد شد درحالی که انتخابات در مکزیک در جولای همین سال و در برزیل و ونزوئلا در ماه اکتبر برگزار خواهد شد، اما به دلیل افزایش فسادهای اقتصادی و دولتی در این کشورها، موج بالای خشونت و مدیریت بد اقتصاد و در نهایت بحران هایی که در صنعت نفت و اقتصاد ونزوئلا مشاهده می شود، احتمال حضور نیروهای پوپولیست و کسب رأی مردم توسط این گروه ها وجود دارد.

بزرگ ترین خطر این است که رئیس جمهوری های تازه ای که در کشورهای آمریکای لاتین روی کار خواهند آمد سیاست های مخالف تجارت را وضع کنند و در مورد دو کشور مکزیک و ونزوئلا اصلاحات اقتصادی بزرگی در بخش انرژی انجام دهند که در مسیر تجارت منابع انرژی در دنیا اختلال ایجاد کند . از طرفی ممکن است این دولت های پویولیستی اجرای طرح های اصلاحاتی مالی را در کشور به تعویق بیندازند تا از این طریق حمایت مردمی را برای خود حفظ کنند.

تداوم بحران در خاورمیانه

یکی از بزرگ ترین چالش های سیاسی در سال ۲۰۱۸، تداوم بحران و درگیری در کشورهای سوریه، عراق، یمن، بحرین و در نهایت بحران دیپلماتیک در مورد قطر است . بالا گرفتن اختلافات بین ایران و عربستان هم در این سال محتمل است که تبعات اقتصادی و سیاسی برای خاورمیانه به همراه خواهد آورد. همچنین با انتقال پایتخت رژیم صهیونیستی به بیت المقدس انتظار افزایش تنش بین این رژیم و فلسطین وجود دارد که می تواند موج ناامنی در خاورمیانه را افزایش دهد. 

بی ثباتی دولت ترامپ و انتخابات میان دوره ای آمریکا

در نوامبر سال ۲۰۱۸ انتخابات میان دوره ای در آمریکا برگزار می شود که این انتخابات تأثیر بزرگی روی بقای ریاست جمهوری ترامپ و تداوم سیاست های اقتصادی دولت آمریکا دارد. با توجه به سطح بسیار پایین تأییدیه او توسط آمریکایی ها (تنها ۴۰درصد مردم آمریکا سیاست های ترامپ را تأیید می کنند) و مسئله رابطه کمپین ترامپ با دولت روسیه در جریان انتخابات سال ۲۰۱۶، حزب دموکرات شانس زیادی برای گرفتن سهم اعظم کرسی های مجلس نمایندگان دارد . البته تصاحب اغلب کرسی های سنا توسط طرفداران حزب دموکرات در این سال غیرمحتمل است. پیروز شدن دموکرات ها در هر یک از این انتخابات های میان دوره ای می تواند شانس ترامپ برای پیروزی در انتخابات سال ۲۰۲۰ را کمتر کند و تصویب طرح ها و قوانین جنجال برانگیز او را به تعویق بیندازد.

انتخابات در کشورهای در حال توسعه و بازارهای در حال گذار

در این سال در شمار زیادی از کشورهای در حال توسعه انتخابات برگزار خواهد شد که از جمله آنها می توان به افغانستان، بنگلادش، عراق، کنگو و زیمبابوه اشاره کرد . تجربه برگزاری انتخابات در این کشورها نشان می دهد بعد از انتخابات و مشخص شدن نتیجه آنها شمار زیادی از مردم در اعتراض به نتایج وارد خیابان ها می شوند و این اعتراضات خیابانی می تواند تنش های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ایجاد کند .

اما بزرگ ترین ریسک سیاسی در ونزوئلا است که یکی از بحرانی ترین کشورها در آمریکای لاتین است و تنش های زیادی در انتظار این کشور است ؛ تنش هایی که به دلیل عضویت این کشور در اوپک و حجم تولید نفتش می تواند روی اقتصاد دنیا تأثیر منفی بگذارد.

تروریسم در دنیا

بررسی ها نشان می دهد نیروهای داعش در سال ۲۰۱۸ بیش از سال های قبل خواهند بود. همچنین این حملات تروریستی توسط داعش می تواند دیدگاه های ضد اسلامی را در دنیا بیشتر کند.

سختگیری برای تکنولوژی هایی که آسیب رسان قلمداد می شوند

در سال ۲۰۱۸ شاهد سختگیری بیشتر و افزایش سطح قوانین مرتبط با استفاده از تکنولوژی های روز دنیا به خصوص در کشورهای در حال توسعه خواهیم بود. از جمله بخش هایی که با این قوانین تازه درگیر خواهند شد می توان به بخش های خدمات رسان مالی و بالاخص بخش مربوط به ارزهای مجازی اشاره کرد درحالی که بخش های ارائه دهنده تجهیزات انرژی از قبیل شرکت های فعال در تولید و ارائه منابع انرژی احیاشدنی و بالاخص انرژی خورشیدی به خانوارها هم با تغییر قوانین مواجه خواهند شد.

در بخش رسانه ها شبکه هایی از قبیل نت فلیکس که یک شبکه ارائه دهنده محتوا است قوانین سخت تری را تجربه می کند و قوانین خرده فروشی آنلاین به خصوص برای شرکت آمازون تغییر خواهد کرد. این تغییر در قوانین می تواند فرآیند تحولات مثبت در این صنایع را کندتر کند. در بخش حمل و نقل هم انتظار افزایش سختگیری برای شرکت های خدمات رسان آنلاین از قبیل اوبر هم وجود خواهد داشت.