حال و روز این روزهای تجارت الکترونیکی ایرانی

امروزه تقریباً اکثر شهروندان با پدیده خرید اینترنتی کالاهای مورد نیاز خود از فضای مجازی آشنایی دارند؛ اتفاقی که تنها بخش کوچکی از گستره ای بزرگ تر به نام فضای تجارت الکترونیکی است.

به گزارش ایسنا، تجارت الکترونیکی معمولاً کاربرد وسیع تری از خرید و فروش اینترنتی دارد؛ یعنی نه تنها شامل خرید و فروش از طریق اینترنت است بلکه سایر جنبه های فعالیت تجاری مانند خریداری، صورت برداری از کالاها، مدیریت تولید و تهیه و توزیع و جابه جایی کالاها و همچنین خدمات پس از فروش را دربرمی گیرد. با این اوصاف مفهوم تجارت الکترونیکی بسیار گسترده تر از کسب وکار الکترونیکی است.

بر این اساس تجارت الکترونیکی را می توان انجام هرگونه امور تجاری به صورت آنلاین و از طریق اینترنت یا هرگونه معامله ای دانست که در آن خرید و فروش کالا یا خدمات از طریق اینترنت صورت پذیرد و به واردات یا صادرات کالا و یا خدمات منتهی می شود. اگر کالا دیجیتالی باشد یا به شکل آنلاین برای کالاهای فیزیکی در خانه یا محل کار مشتری تحویل شود، جزو تجارت های الکترونیک به حساب می آید. البته بدیهی است که این فرآیند نیازمند دسترسی به اینترنت از سوی کاربران برای مشاهده محصولات و سفارش آنلاین کالاها یا خدمات است.

بی قانونی مانع رشد تجارت الکترونیک ایران

محمدجعفر نعناکار، کارشناس حوزه تجارت الکترونیکی در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به عدم صراحت قانون در حوزه مسائل تجارت الکترونیکی این مسئله را باعث برداشت های مختلف از قانونی واحد در حوزه تجارت الکترونیک ارزیابی کرد و گفت: تا زمانی که قوانین مصوب در حوزه تجارت الکترونیک از مراجع ذی صلاح ابلاغ نشود، این حوزه همیشه با مخاطره مواجه است؛ چراکه به علت نبود متولی خاصی در این زمینه برخی اوقات، برخی فین تک ها که در واقع ارتباطی بین مردم و بانک ها هستند فیلتر می شوند.

نعناکار که پیش از این به عنوان نماینده ایران در سازمان بین المللی تسهیل تجارت الکترونیک آسیا و اقیانوسیه فعالیت داشته است، با بیان این که در حوزه تجارت الکترونیک برخی اوقات صراحت در قوانین حوزه وجود ندارد، اظهار کرد: این مسئله باعث برداشت متفاوت افراد از قانون می شود که درنهایت موجب فیلتر شدن یک کسب وکار با شکایت یک شخصیت حقیقی یا حقوقی می شود.

از سوی دیگر امروزه یکی از مهم ترین مسائل کشور بحث اشتغال است که تجارت الکترونیکی با متصل کردن تولیدکنندگان کالا و خدمات به بازار و مشتریان می تواند باعث ایجاد اشتغال پایدار شود. کسی که قبلا یک محصول را تولید می کرد و به قیمت بسیار نازلی به دلال می فروخت، امروز می تواند همان محصول را از طریق فضای مجازی بازاریابی و با قیمتی واقعی به فروش برساند.

موازی کاری در حوزه تجارت الکترونیک

مصطفی امیری، کارشناس حوزه تجارت الکترونیک با اشاره به نقش مهم فناوری های مالی در توسعه تجارت الکترونیک در کشور بیان کرد: فناوری های مالی در سال های آینده رشد قابل توجهی خواهند داشت که می تواند بسیاری از تجارت های سنتی را متحول کند. یکی از مشکلات این حوزه نبود یک متولی واحد در حوزه نظارت بر کسب و کارهای اینترنتی است.

او ایجاد چندگانگی در حوزه تجارت الکترونیک را امری اشتباه توصیف کرد و گفت: اگر قرار باشد شرکت های فعال در حوزه تجارت الکترونیکی از دو مرجع مجوز بگیرند، تسهیل گری در حوزه کسب و کارهای اینترنتی که مورد تأکید قانون است محقق نمی شود. در حوزه نظارت بر کسب و کارهای الکترونیکی، نهادهای مختلفی در حال شکل گیری است که می تواند باعث موازی کاری ها و درنتیجه سردرگمی صاحبان کسب و کارهای الکترونیکی شود. سازمان نظام صنفی رایانه ای در کشور تا قبل از این متولی کسب و کارهای الکترونیکی بود که علی رغم انتقاداتی که به آن وارد است اما تنها نهاد رسمی در حوزه مسائل کسب وکارهای الکترونیکی است که مرجع ذی صلاح برای اعمال نظر در خصوص اصناف فعال در حوزه تجارت الکترونیک است.

نیاز به زیرساخت های هویتی داریم

اما رئیس مرکز ملی فضای مجازی در مورد ضرورت اتصال تجارت الکترونیک به بانکداری الکترونیکی اظهار کرد: برای اتصال تجارت الکترونیکی و بانک الکترونیکی در کشور نیاز به زیرساخت هایی از قبیل امضای دیجیتال و تعیین هویت داریم که باید در کشور شکل بگیرد. درباره اتصال اینها مقداری عقب افتادگی داریم که امیدواریم این اتصال برقرار شود و با نوعی جامعیت سیستم تجارت و بانکداری الکترونیکی روبه رو شویم.

او با بیان اینکه حمایت از استارت آپ ها به صورت جدی در برنامه است، گفت: روند اقتصاد جهانی به همین سمت است که اقتصادها به سمت دانش مبتنی بر استارت آپ ها حرکت کنند و ذائقه مردم بسیار متنوع و تغییران آن بسیار سریع است و تنها استارت آپ ها می توانند این نیازها را برطرف کنند. با توسعه ICT در دنیا فضای بزرگی خلق شده که امکان شکل گیری کسب وکارها در آن فراهم شده است. کار استارت آپ ها تبدیل پتانسیل ها به فعلیت ها در فضای مجازی است.

تجارت الکترونیکی به شکل کنونی و رایج آن در سال ۱۹۹۱ محقق شده و از آن زمان هزاران کسب و کار تجاری وارد این دنیا شده اند. این نوع تجارت الکترونیکی برای آسان سازی معاملات اقتصادی به صورت الکترونیکی تعریف شد. استفاده از این فناوری مانند تبادل الکترونیکی اطلاعات و انتقال الکترونیکی سرمایه که هر دو در اواخر ۱۹۷۰ معرفی شده اند، به شرکت ها و سازمان ها اجازه ارسال اسناد الکترونیکی و تجارت کردن با ارسال اسناد تجاری مثل سفارش های خرید یا فاکتورها را به صورت الکترونیکی داد. در ایران نیز این نوع از تجارت با توسعه فعالیت شرکت های بزرگ فروش اینترنتی آغاز شد و به تدریج در حال فراگیر شدن است.