19 بانک ایرانی خارج از فهرست تحریم های ثانویه / دسترسی کدام بانک ها به سوئیفت قطع می شود؟

فرصت امروز: ۱۹ بانک و موسسه مالی ایرانی در فهرست تحریم های ثانویه آمریکا قرار ندارند و به احتمال بسیار زیاد دسترسی شان به سوئیفت قطع نمی شود. جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی (سوئیفت) روز دوشنبه هفته گذشته و یک روز بعد از اعلام رسمی شروع دور دوم تحریم های یک جانبه آمریکا و رد CFT یکی از لوایح چهارگانه FATF در شورای نگهبان، در اطلاعیه ای ادعا کرد دسترسی برخی بانک های ایرانی به این شبکه مالی را به علت «ثبات و تمامیت سیستم مالی جهانی» قطع خواهد کرد، هرچند که این اقدام را «قابل تاسف» خوانده بود.

این اقدام البته با واکنش عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی روبه رو شد و گفت: «تحریم های اعلام شده قبلاً توسط بانک مرکزی پیش بینی شده و برنامه ریزی برای شرایط مختلف، حتی برای مواردی فراتر از این تحریم ها، انجام گرفته است. اقدامات لازم در راستای تنظیم دقیق منابع و مصارف ارزی صورت گرفته و وضعیت ذخایر ارزی کشور به سطح مطلوب ارتقا داده شده است که انعکاس این امر را طی ایام اخیر در ثبات بازارهای پول و ارز شاهد بوده ایم.» به گفته همتی، بانک مرکزی با توجه به احتمال قطع خدمات پیام رسان مالی سوئیفت، سامانه های جایگزین برای تعامل بانکی با کشورهای طرف تجاری پیش بینی کرده است.

نکته مهم اما این است که سوئیفت تاکید کرده که این تعلیق مربوط به همه بانک ها نیست و تنها برای برخی از بانک های ایرانی انجام خواهد شد؛ در عین حال از ذکر نام این بانک ها خودداری کرده است. به گزارش ایسنا، در ادامه این ماجرا، کمیسیون اروپا این اقدام سوئیفت را تاسف بار اعلام کرد و رویترز نیز سه روز پیش به نقل از مدیر اجرایی این سامانه اعلام کرد که قطع دسترسی این بانک های ایرانی به سوئیفت اواخر هفته جاری میلادی انجام خواهد شد.

با این حال برخی خبرها حاکی از این بود که دسترسی برخی بانک های ایرانی از حدود ساعت ۱۵ دوشنبه به سامانه سوئیفت قطع خواهد شد و این سامانه این موضوع را در قالب اطلاعیه ای به بانک های موردنظر اعلام کرده؛ موضوعی که به صورت رسمی تایید نشد. هرچند که هنوز هیچ منبع رسمی نام بانک هایی که دسترسی شان به سیستم سوئیفت قطع می شود را اعلام و تایید نکرده است، اما با توجه به فهرست تحریم های بانکی اولیه و ثانویه آمریکا می توان گفت که کدام بانک ها به احتمال بسیار قوی به ارتباط خود با سوئیفت ادامه خواهند داد.

براساس گزارش دفتر کنترل دارایی های خارجی آمریکا (اوفک)، تمامی بانک های ایرانی تحت تحریم آمریکا قرار گرفته اند، اما برخی از این بانک ها تحت تحریم های اولیه هستند که هیچ فرد، شرکت یا شهروند آمریکایی اجازه مبادلات تجاری با آن ها را ندارد و برخی دیگر در فهرست تحریم های ثانویه آمریکا نیز قرار دارند که به این ترتیب هیچ شخص یا شرکتی در کل دنیا نمی تواند با این بانک ها مبادلات تجاری و مالی داشته باشد که در غیر این صورت مشمول جریمه های سنگین خواهد شد.

به این ترتیب پیش بینی می شود که دسترسی بانک هایی که صرفا تحت تحریم های اولیه آمریکا هستند، کماکان باقی بماند و احتمال قطع دسترسی سایر بانک ها به سوئیفت وجود دارد.

براساس این گزارش، در حال حاضر حدود ۱۹ بانک ایرانی، فقط در فهرست تحریم های اولیه آمریکا قرار دارند و به احتمال بسیار قوی دسترسی شان به سامانه سوئیفت قطع نخواهد شد.

بانک های سرمایه، سامان، کارآفرین ایران، کیش اینترنشنال، اقتصاد نوین، شهر، کشاورزی، خاورمیانه، مسکن، پاسارگاد، توسعه تعاون، کفالت، قرض الحسنه رسالت، ایران زمین، همکاری های منطقه ای اسلامی، گردشگری، مهر ایران، حکمت ایرانیان و موسسه مالی توسعه بانک ها و موسساتی هستند که به نظر می رسد براساس آخرین تغییرات فهرست تحریم های آمریکا در لیست تحریم های ثانویه این کشور قرار ندارند و دسترسی شان به سوئیفت ادامه خواهد داشت.

کانال مالی اروپا

اما در حالی دسترسی بانک های ایرانی به سوئیفت قطع خواهد شد که در ماه های گذشته مذاکرات گسترده ای بین 1+4 برای ایجاد یک کانال مالی بین ایران و شرکای اقتصادی اش ازجمله اروپایی ها صورت گرفته است و طرف های اروپایی به ایران قول داده اند که به زودی شاهد راه اندازی کانال مالی برای برقراری ارتباطات بین المللی بانکی ایران باشیم. فاصله ایجادشده بین منافع اروپا و آمریکا در موضوعات مختلف ازجمله افزایش تعرفه های آمریکا بر کالاهای اروپایی، تضاد منافع در مقابل برجام و ارتباط با ایران و.... باعث شده است که تعدادی از کشورهای اروپایی به فکر ضرورت ایجاد یک نهاد مالی مستقل بیفتند. نهادی که در ایران به «سوئیفت اروپایی» مشهور شده است و درواقع کانال مالی خواهد بود که کشورهای اروپایی برای ارتباط اقتصادی با شرکای خود ازجمله ایران از آن بهره خواهند برد. وزیر خارجه آلمان هایکو مارس در مقاله ای که اوایل شهریور در یکی از نشریات آلمانی از ضرورت ایجاد یک سیستم مالی اروپایی مستقل برای ارتباط مالی با ایران و مقابله با تحریم های آمریکا به عنوان راهکاری برای حفظ برجام صحبت کرده بود. این کانال مالی جدید درواقع شریان اصلی تبادلات اقتصادی، مالی و بانکی، بازرگانی و... بین ایران و کشورهای اروپایی و حتی شرکای دیگر اقتصادی ایران برقرار می کند، اما علاوه بر کشورهای اروپایی، شرکای تجاری اصلی ایران که شامل هند، چین و روسیه می شوند هم از شکل گیری سوئیفت جدید استقبال کرده اند. رویترز نیز به نقل از یک منبع هندی نوشته است: « با توجه به تلاش اروپا برای ایجاد نظام پرداخت مستقل از آمریکا، هند قصد دارد که از این امکان برای تبادلات مالی با ایران استفاده کند.» همچنین اولگا اسکورو بوگاتوا معاون بانک مرکزی روسیه هم پیشنهاد داده است که یک سیستم بانکی و کانال مالی در سطح اتحادیه اروپا و یا کشورهای عضو بریکس تشکیل شود که به طور قطع مفید خواهد بود.