افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری در تولید برق خورشیدی

در هفته‌ پایانی خردادماه رییس سازمان انرژی‌های‌نو قـیـمـت پـیشنهادی برق خورشیدی را 700 تومان اعلام کرد. فعالان این بخش بر این باورند که قیمت پیشنهادی جدید نه‌تنها انگیزه حضور در بازار برق خورشیدی را برای تولیدکنندگان داخلی بیشتر می‌کند، بلکه سرمایه‌گذاران خارجی هم مایلند در بازار ایران حضور یافته و در قالب قراردادهای مختلف به شرط آنکه تضمین پرداخت وجود داشته باشد، نیروگاه‌های خورشیدی ایجاد کنند.

سیدمحمد صادق‌زاده، رییس سازمان انرژی‌های نو (سانا) قیمت‌های جدید پیشنهادی این سازمان برای خرید تضمینی برق در سال جدید را به‌طور متوسط حدود 530 تومان اعلام کرده بود. وی در گفت‌وگو با برق نیوز گفته بود: قیمت خرید تضمینی برق در بخش بادی 510 تومان، در بخش خورشیدی 700 تومان، در بخش نیروگاه‌های کوچک برق‌آبی 200 تومان و برای زباله‌سوزها 470 تومان پیشنهاد شده است.

به گفته صادق‌زاده، براساس ماده 133 قانون برنامه پنجم توسعه، قیمت برق خورشیدی براساس قیمت سوخت مصرفی نیروگاه‌ها، هزینه‌های زیست محیطی و قیمت تبدیل انرژی مشخص می‌شود. در سال‌جاری با وجود آنکه قیمت سوخت مصرفی نیروگاه‌ها کاهش پیدا کرده‌است، اما هزینه‌های زیست محیطی از سال گذشته تاکنون رشد چشمگیری داشته و از 12.5 تومان به 150 تومان رسیده‌است. در نتیجه با اینکه قیمت نفت در بازارهای جهانی کاهش یافته، قیمت خرید تضمینی برق تجدیدپذیر در ایران افزایش داشته است.

پیش از این دولت برق حاصل از تمام اشکال انرژی‌های تجدیدپذیر را به قیمت 440 تومان خریداری می‌کرد که این روند به دلیل تفاوت قیمت تمام شده تولید برق در هر یک از شیوه‌ها، مورد اعتراض فعالان بخش‌های مختلف از جمله تولیدکنندگان برق بادی یا برق حاصل از زباله‌سوزها یا برق خورشیدی بود. اما سخنان اخیر رییس جدید سانا نشان می‌دهد که رویکردهای این مجموعه تغییر کرده‌است. تغییر رویکردی که از نگاه بخش‌خصوصی فعال در کشور نیز به دور نمانده‌است.

حضور دولت در توسعه زیرساخت‌ها پررنگ‌تر شود

کورش شوری، دبیر انجمن علمی انرژی خورشیدی در گفت‌وگو با «فرصت‌امروز» می‌گوید: افزایش قیمت برق خورشیدی تا سقف 700 تومان از برنامه‌های رییس جدید سانا است. وی اضافه می‌کند: البته قیمت تعیین شده برای برق خورشیدی از مقایسه قیمت برق خورشیدی در کشورهای پیشگام این عرصه شامل آلمان و ژاپن و غیره به‌دست آمده که روش نادرستی است. اما این رقم تا حدودی برای افزایش سرمایه‌گذاری ترغیب‌کننده‌است.
دبیر انجمن علمی انرژی خورشیدی بیان می‌کند: دولت در کشورهای پیشرو در زمینه ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی، در ابتدای ایجاد زیرساخت‌ها نقش بسیار پررنگی را ایفا کرده‌است. یعنی بین 70 تا 100 درصد هزینه ایجاد زیرساخت‌ها را دولت تقبل کرده و به مردم سوبسیدداده‌است.

وی ادامه می‌دهد: اگر قصد داریم انرژی خورشیدی در کشور توسعه یابد، نباید قیمت فعلی برق خورشیدی در کشورهای پیشرو را برای تعیین بهای برق خورشیدی در ایران در نظر بگیریم. بلکه باید بدانیم که در این زمینه هنوز در ابتدای راه هستیم و نقش دولت باید پررنگ‌تر باشد. شوری اضافه می‌کند: برای بهبود روند سرمایه‌گذاری در بخش انرژی خورشیدی باید گمرک، دارایی و سایر ارگان‌های مختلف دست به دست هم دهند تا علاوه بر اینکه جلوی واردات جنس بی‌کیفیت به ایران گرفته می‌شود، واحدهای تولیدکننده پنل‌های خورشیدی مشمول معافیت‌های مالیاتی شوند تا افرادی که از چرخه تولید خارج شده و جنس بی‌کیفیت چینی را به کشور وارد می‌کنند، بار دیگر به عرصه تولید بازگردند.

وی در پاسخ به این پرسش که بازگشت سرمایه با قیمت‌های جدید برق خورشیدی چند ساله خواهد بود، بیان می‌کند: این مسئله به‌طور کامل بستگی به ظرفیت نیروگاه ایجاد شده دارد. اما می‌توان گفت با رقم‌های جدید تا حدود زیادی زمان بازگشت سرمایه کاهش می‌یابد.

البته دبیر انجمن علمی انرژی خورشیدی بر این باور است که به دلیل پایان یافتن عرصه‌های مناسب برای ایجاد نیروگاه‌های بادی و خورشیدی جدید در کشورهای اروپایی، آنها مجبورند در آفریقا زمین اجاره کنند، همچنین سوبسیدهای مطلوب دولتی برای شرکت‌های فعال در این کشورها به پایان رسیده و قیمت خرید برق خورشیدی در آنجا رقابتی شده‌است، در نتیجه قیمت 700 تومانی برق خورشیدی به همراه تضمین 20 ساله خرید در ایران، برای شرکت‌های خارجی جذابیت خاصی ایجاد کرده‌است.

وجود مشکل در پرداخت تضامین برای خارجی‌ها

راحله قزل، دبیر کمیته انــرژی‌هـای تـجـدیـدپذیر سندیکای برق نیز از تمایل سرمایه‌گذاران خارجی برای ایجاد مزرعه خورشیدی در ایران خبر می‌دهد. وی بــه «فـرصـت‌امروز» می‌گوید: افزایش قیمت خرید برق خورشیدی تا سقف 700 تومان و تغییر مدت زمان خرید تضمینی از پنج سال به هفت سال، مهم‌ترین دلیل ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاران خارجی است.

دبیر کمیته انرژی‌های تجدیدپذیر سندیکای برق اضافه می‌کند: بزرگ‌ترین مشکل سرمایه‎گذار خارجی برای حضور در بازار ایران، تضمین پرداخت‌ها توسط دولت است. وی تأکید می‌کند: اگر ریسک سرمایه‌گذاری در ایران کاهش یابد، بدون شک مشکل توسعه برق تجدیدپذیر در کشور حل خواهد شد.

واگذاری تمام مسائل برق تجدیدپذیر به سانا

پیش از تغییرات اخیر سانا، سیدرضا میرزازاده حسینی، مجری طرح نیروگاه‌های تولید پراکنده و انرژی‌های نوی شرکت توانیر بود. در واقع با این تقسیم‌بندی‌، بخشی از مسائل مربوط به انرژی‌های تجدیدپذیر در شرکت توانیر حل و فصل می‌شد. اما میرزازاده حسینی در گفت‌وگو با «فرصت‌امروز» از انتقال تمام مسائل مرتبط با انرژی‌های نو به سانا خبر می‌دهد. وی می‌گوید: از این پس تمام مسائل مربوط به قراردادها، تضامین و غیره در سانا مدیریت خواهد شد و تمام اختیارات در دست این سازمان خواهد بود.

به نظر می‌رسد، با تغییرات اخیر و مجتمع کردن فعالیت‌ها در یک سازمان -که تحولی جدید در ساختار اداری وزارت نیرو به شمار می‌رود- این وزارتخانه برنامه‌های متفاوتی را برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور تدوین کرده باشد.