انسان، فناوری و آینده

بشر با تمرکز و توجه به توسعه فناوری اطلاعات در دو دهه اخیر روند بی‌بازگشتی را در وابستگی به فناوری آغاز کرده است به‌گونه‌ای‌که فناوری را در همه ابعاد زندگی و کسب‌و‌کار و صنایع رسوخ داده است و به‌واقع تصور زیستن بدون زیرساخت‌های ارتباطی و تکنولوژیکی بسیار سخت و دشوار است. در این میان آنچه بسیار بیشتر از گذشته خودنمایی می‌کند این است که برخلاف تصور، بشر به واسطه دستیابی به سرعت و راحتی در ارتباطات و انجام امور شغلی، به مرور از همنوعان خود فاصله گرفته است.

ساده‌ترین نمونه در این موضوع از بین رفتن اشتیاق و انتظار برای دریافت نامه کاغذی از پستچی به واسطه ظهور ایمیل است که امروز آن هم محدود به پیامک‌های موبایلی شده است که آدم‌ها گاه از سر بی‌حوصلگی و در میان صدها دلمشغولی و فکرمشغولی برای هم ارسال می‌کنند. به راستی که باید اذعان کرد سرعت توسعه فرهنگ کاربری فناوری در حد سرعت توسعه خود فناوری نبوده است و به همین دلیل جامعه انسانی باوجود بهره‌مندی‌های مسکن‌گونه متاسفانه یکسری اصول و کارکردهای خود را از دست می‌دهد.

شاید بهترین مثال قابل تعمیم به بسیاری از فناوری‌ها توسعه بسیار عجیب بازی‌های رایانه‌ای باشد که کودکان را از بازی و هیجان فیزیکی در دنیای واقعی محروم و آنها را وارد هیجانی مصنوعی در دنیایی مجازی می‌کند. آری! دنیای امروز ما دنیای ریموت‌ها و هوشمندهاست، تلویزیون هوشمند، موبایل هوشمند و غیره همه ابزاری هستند که زمینه کاهش تحرک و تخیل و تدبر انسان را فراهم می‌کنند و این انتظار هوشمندی از ابزارها و فناوری‌ها یعنی تحلیل رفتن مغز و توان فیزیکی انسان‌ها در سال‌های نه‌چندان دور آینده!

اما به باور من بشر به‌زودی متوجه این مسیر خطای حاصل از فناوری خواهد شد و در زمانی نزدیک اقدام به پالایش بسیاری از فناوری‌ها به نفع تخیل و تحرک انسانی خواهد کرد. آن هنگام مبنای توسعه و اختراع فناوری‌ها از مفاهیم و ایده‌های امروزی فاصله خواهد گرفت و مفاهیم و انتظارات جدید و نگاه‌های جدیدی برای توسعه فناوری رشد خواهد کرد؛ مفاهیمی که به جای محور قراردادن سخت‌افزارها و نرم‌افزارها، انسان‌ها را محور قرار می‌دهد تا بشر بتواند همچنان بر اصول خدادادی حیات باقی بماند.

کارشناس فناوری اطلاعات