بازاریابی چند سطحی

بازاریابی فعالیتی است که طی آن می‌خواهیم به افراد کمک کنیم که کالا یا خدمات ما را که به نحوی می‌تواند پاسخگوی نیازهای‌شان باشد پیدا کنند. در مدل کسب‌و‌کار بازاریابی شبکه‌ای، ما در سطوح مختلف از افراد، نفوذ می‌کنیم و استفاده از کالا یا خدماتی را که خوب و مفید تشخیص داده‌ایم و خودمان یکی از مصرف‌کنندگانش هستیم به سایرین توصیه می‌کنیم. در واقع باید توجه داشته باشیم وقتی چیزی را توصیه می‌کنیم، گویی داریم آن چیز را بازاریابی می‌کنیم. اگر کالا یا خدماتی واقعا خوب و مفید باشد، آن کالا یا خدمات خود به خود یک نوع تبلیغ شفاهی یا اصطلاحا مثبت برای خودش ایجاد می‌کند و اگر ما هم به جمع توصیه‌کننده‌ها اضافه شویم به گسترش استفاده از آن کالا یا خدمات به نوعی کمک می‌کنیم.

پیش از اینترنت، امکان اینکه افراد توصیه‌کننده یک کالا یا خدمات مورد نظر بتوانند از توصیه یا در حقیقت عمل بازاریابی خود بهره‌مند شوند یا به نوعی وجود نداشت یا میزان آن آنقدر کم بود که به این ترتیب که امروز از آن یاد می‌شود، سخنی از آن به میان نمی‌آمد. بازاریابی چند سطحی یکی از انواع مدل‌های کسب‌و‌کار است که در سال‌های اخیر به‌ویژه به خاطر اینترنت بسیار مورد توجه قرار گرفته است. بسیاری از مردم در داخل یا خارج از ایران دركی اشتباه از بازاریابی شبکه‌ای دارند و به همین دلیل بسیاری از فعالیت‌های مرتبط با این نوع بازاریابی در ایران منجر به شكست می‌شود.

بازاریابی شبکه‌ای اخیرا به بحثی جنجال‌برانگیز در سرتاسر جهان و خصوصا ایران تبدیل شده است و علت آن این است كه متاسفانه بازاریابی شبکه‌ای به‌عنوان نوعی مدل کسب‌و‌کار، توسط افرادی ناآگاه و به شیوه‌ای نادرست به مردم معرفی شده است. مسلما بسیاری از مدل‌های کسب‌و‌کار و به‌ویژه بازاریابی چند سطحی نیازمند آموزش و فرهنگ‌سازی است و عملا این موضوع در سطح عامه مردم یا هنوز به درستی پیاده نشده است یا اینکه فعالیت‌های آموزش و آماده‌سازی اذهان عمومی و حتی برخی از مسئولان مملکتی پیش از اینکه آغاز شود به شکست انجامیده است. بازاریابی به روش چندسطحی یكی از روش‌های واقعی و عملی بازاریابی كالا و خدمات است اگر به درستی و صحیح پیاده‌سازی شود. این نوع بازاریابی بسیار دشوار است و مسلما از طریق آن نمی‌شود یک میلیاردر شد اما اگر درست پیاده و آموزش‌های لازم داده شود افراد یا شركت‌ها به خوبی می‌توانند از آن به‌عنوان یک مدل کسب‌و‌کار برای ایجاد درآمد و نیز به‌عنوان یكی از استراتژی‌های بازاریابی خود استفاده كنند.

افراد موفق در این نوع از بازاریابی، چه در دنیای واقعی پیرامون ما و چه در دنیای مجازی یا اینترنت، از خودشان ردی بر جای می‌گذارند. افرادی که می‌خواهند در کسب‌و‌کارشان موفق شوند، یکی از کارهایی که می‌کنند این است که رد افراد موفق را پیش می‌گیرند یا به اصطلاح از الگویی که آنان دنبال کرده‌اند، الگو‌برداری می‌کنند. به این ترتیب، مدل‌های کسب‌و‌کار شکل می‌گیرند. از طرف دیگر، واقعیت‌های پیرامون ما می‌توانند به موفقیت ما در پیروی از مدل‌های کسب‌و‌کار کمک کنند. مثلا این یک واقعیت انکارناپذیر است که هر کسی در هر جامعه‌ای، افرادی را پیرامون خود دارد که با آن افراد معاشرت دارد. حلقه‌ای از افراد مختلف پیرامون یک فرد مورد نظر، شبکه‌ای از افراد را به وجود می‌آورد که می‌توانند با ارتباطاتی که با هم دارند، روی هم اثر بگذارند.

این اثرات، مثبت یا منفی بسیار حائز اهمیت هستند. هر چقدر فرد مورد نظر ما با افراد بیشتری در ارتباط باشد، به این معنی است که شبکه گسترده‌تری را پوشش می‌دهد. اثر مثبت روی این فرد، می‌تواند منجر به اثری مثبت روی کل افراد متصل به او شود. مسلما یک اثر منفی روی این فرد، می‌تواند منجر به فاجعه‌ای در ایجاد یا حفظ معاشرت‌های آتی ما شود.