بانکداری الکترونیک، آب و جارو می شود

چندی پیش اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهور، توسعه فناوری‌های نوین تقویت و اجرای سامانه‌های الکترونیکی شبکه بانکی کشور را از مهم‌ترین اقدامات برای سلامت اداری در نظام بانکی کشور برشمرد و گفت: بی‌تردید اجرای این سامانه‌ها گام موثری در پیشگیری و مقابله با تخلفات اقتصادی خواهد بود.

همچنین ولی الله سیف، رییس کل بانک مرکزی پیش از این از طراحی و اجرای سامانه‌های الکترونیکی چون سامانه صدور یکپارچه الکترونیک دسته چک، سامانه پیام‌رسانی الکترونیک مالی، سامانه جامع تسهیلات و سامانه یکپارچه استعلامات مالی خبر داده بود. وی از جمله مزایای اجرای این سامانه‌ها را کمک به شفافیت نظام بانکی، جلوگیری از تخلفات و تقویت توان نظارتی بانک مرکزی برشمرد و گفت: این سامانه‌ها زمینه رصد، کنترل و اعمال محدودیت را برای بدهکاران بانکی تسهیل می‌کند.

عملیاتی شدن مبادله الکترونیکی چک

در همین زمینه سامانه مبادله الکترونیکی چک (چکاوک) از پنجم مهرماه جاری در شعب بانک‌های استان‌های زنجان، قم، البرز و قزوین عملیاتی شد. در سامانه چکاوک به دلیل اینکه چک‌ها به‌صورت الکترونیکی مبادله می‌شوند، اسناد دیگر بانک‌ها به راحتی تشخیص داده می‌شود و امکان سوء‌استفاده کاهش می‌یابد. استاندارد کردن و یکپارچگی در صدور دسته چک و پردازش الکترونیکی چک‌ها از طریق فناوری تصویربرداری، عدم نیاز به گردش لاشه چک، افزایش سرعت پردازش و نقدشوندگی چک‌ها و انسجام و یکپارچگی با سایر سامانه‌های ملی پرداخت نظیر ساتنا و پایا از جمله مزایای سامانه چکاوک است.

یکپارچگی سیستم های جزیره ای در بانکداری الکترونیک

امروزه با گسترش رقابت در عرصه بانکداری و تجارت الکترونیک، فناوری‌های نو بر روش‌های سنتی غالب آمده و نظام بانکی در جهان را متحول کرده است. مهم‌ترین عامل در گرایش روزافزون به استفاده از فناوری‌های نو این است که در بانکداری الکترونیک، سـیـسـتـم‌های جزیره‌ای یکپارچه می‌شود و در عین حال، مدیریت اطلاعات بهبود می‌یابد.

حسین صلواتی، رییس اداره بانکداری الکترونیک بانک سپه در این باره می‌گوید: جزیره‌ای و مجزا بودن تشکیلات و همچنین پیش‌بینی نکردن سازوکارهای لازم برای کشف تخلفات در حوزه‌های اعتباری و همچنین گردش غیر‌قانونی وجوه‌، از مهم‌ترین عوامل بروز تخلف‌های مالی به‌شمار می‌آیند و زمینه را برای بروز اختلاس‌، پول‌شویی و سایر تخلفات مساعد می‌سازد‌. بانکداری الکترونیک‌، از جمله گزینه‌هایی است که در صورت فراهم کردن زیرساخت‌های مناسب برای آن‌، از قابلیت شناسایی و مهار تخلفات مالی برخوردار است.

کاهش تخلفات بانکی با بانکداری الکترونیک

از سوی دیگر، غلامحسن تقی‌نتاج، مدیرعامل بانک مهر اقتصاد در این رابطه اظهار داشت: 43 درصد تخلفات نظام بانکی به سیستم‌های بانـکـداری الـکـتـرونیکی برمی‌گردد، به نحوی که بانکداری الکترونیکی میزان تخلفات خارج سازمانی را تا چهار درصد افزایش داده است و براین اساس استفاده از سیستم‌های بومی برای جلوگیری از این میزان تخلفات به‌شدت احساس می‌شود.

وی تخلفات خارج سازمانی بانکی را مربوط به تقلب و هک سیستم‌های بانکی و سوء‌استفاده‌های حقوقی و مالی عنوان کرد و ادامه داد: در عین حال، بانکداری الکترونیکی می‌تواند فسادها و تخلفات داخلی بانکی را به‌شدت کاهش دهد، وی در انتها بر لزوم فعالیت‌های توسعه‌ای بانک‌ها در بخش بانکداری الکترونیکی تاکید کرد.

چالش های نظام بانکی الکترونیک

از مسائل مهم در پیاده‌سازی بانکداری الکترونیک در کشورهایی مانند ایران فراهم آوردن زمینه‌های تکنولوژیک و آموزشی به‌عنوان پیش نیاز است تا سرمایه‌گذاری در این عرصه را توجیه کند. در عصر حاضر و با توجه به حاکم بودن بازارهای جهانی، برای ورود به این عرصه و نهادهایی چون سازمان تجارت جهانی، داشتن نظام بانکی الکترونیک مبتنی بر دقت، سرعت و تکنولوژی در سطح جهانی ضروری است. از جمله چالش‌های اساسی نظام بانکی الکترونیک در ایران چنانکه در همایش بانکداری الکترونیک نیز بر آن تاکید شد عدم شفافیت مبادلات مالی مخصوصا تبادلات بانکی، نظارت و افزایش حساسیت نظارت سیستم بانکی به منظور مطابقت دستورالعمل‌ها با اقدامات صورت گرفته، بازار غیرمتشکل پولی و اهمیت آن در حوزه مفاسد اقتصادی و همچنین ناکارآمدی سیستم اطلاعاتی نظارتی است.