بخش خصوصی برای توسعه بنادر آستین بالا می‌زند

هرقدر چشم صنعت هواپیمایی ایران برای قرار گرفتن در مسیر توسعه به گسترش همکاری‌های بین‌المللی و استفاده از بازارهای خارجی دوخته شده، در دریاهای ایران افق استفاده از قدرت سرمایه‌های داخلی گسترده می‌شود. سازمان بنادر و دریانوردی که در سال‌های گذشته نیز تلاش کرد با ارائه طرح‌های مختلف در عرصه کرانه و پس‌کرانه دریاها به جذب نیروی سرمایه‌ بخش خصوصی داخلی رو بیاورد و البته در این راستا نسبت به ارائه برخی تسهیلات نیز اقدامات مثبتی را پشت سر گذاشت، در روزهای پس از تحریم نیز تلاش کرده دروازه‌های امید خود را به سمت سرمایه‌گذاران بخش خصوصی داخلی باز نگه دارد.

البته موقعیت خاص و استراتژیک آب‌های ایران در منطقه در قیاس با بسیاری از دیگر کشورها موقعیتی برتر را نصیب بنادر ایران کرده و این موضوع پای خارجی‌ها را از سال‌ها پیش به آب‌های ایران گشوده است.

در روزهای پس از تحریم نیز از بازگشت لاینرهای بزرگ اروپایی گرفته تا صحبت برای تبدیل بنادر بزرگ ایران به هاب منطقه بارها تکرار شده و شانس استفاده از سرمایه‌های خارجی را افزایش داده است. در این بین شاید پیشنهاد اغوا‌کننده هندی‌ها برای حضور پرقدرت در بندر شهید بهشتی چابهار بیش از همه پیشنهادها به چشم آمده و در صورت نهایی شدن قرارداد مربوط به این سرمایه‌گذاری شاید سرعت توسعه بندر چابهار به‌شدت افزایش یابد. در کنار رشد نفوذ خارجی‌ها در آب‌های ایران اما سازمان بنادر و دریانوردی خود را برای افزایش حضور سرمایه‌گذاران داخلی نیز آماده می‌کند.

خبر سفر اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهور به بندرشمالی امیرآباد که با هدف پیگیری طر‌ح‌های توسعه آن انجام می‌شود، هدفی دیگر نیز خواهد داشت و آن فراهم کردن مقدمات لازم برای حضور سرمایه‌گذاران داخلی در این عرصه است. تجربه حضور سرمایه‌گذاران دولتی در این عرصه البته نقاط تیره و روشن متفاوتی به جا گذاشته است. در کنار اینکه به اعتقاد بسیاری از فعالان حوزه سرمایه‌گذاری سازمان بنادر نقشی قابل توجه در گشایش فضا برای حضور سرمایه‌گذاران داشته، فراهم نبودن برخی مقدمات و کمبود امکانات نیز گاهی راه را بر افزایش نفوذ بسته است. نبود تجهیزات لازم برای پهلو‌گیری کشتی‌های غول‌پیکر در برخی بنادر ایران چندی پیش باعث گلایه بعضی از سرمایه‌گذاران شد. در این بین قرار گرفتن نام یک شرکت غیردولتی که اپراتور اصلی بندرشهید رجایی بود نیز قدری این معادله را پیچیده کرد.

جذب سرمایه‌های بخش‌خصوصی راهبردی جدی است

در ایام پس از تحریم اما با گشایش دوباره بازارهای مالی و امکان استفاده از توان خارجی بار دیگر صحبت از حضور بخش‌خصوصی را وسعت داده و سازمان بنادر نیز این موضوع را به طور قاطع تایید می‌کند. عبـــدالکــــریــــم‌رزازان،‌ مشاور مدیرعامل در امور خصوصی‌سازی و سرمایه‌گذاری سازمان بنادر و دریانوردی در گفت و گو با «فرصت امروز» با بیان اینکه در طول تمام سال‌های گذشته استفاده از توان بخش خصوصی راهبرد جدی سازمان بنادر بوده است، اظهار کرد: با توجه به ظرفیت بالقوه گسترده‌ای که در بنادر مختلف ایران وجود دارد قطعا می‌توان روی سرمایه‌گذاری‌های جدید غیر‌دولتی حساب ویژه‌ای باز کرد. به گفته وی، سازمان بنادر تصمیم دارد تنها در حوزه ماموریت‌ها و سیاست‌های حاکمیتی فعالیت کند و دیگر حوزه‌ها را به فعالان بخش‌خصوصی بسپرد.

رزازان با اشاره به طراحی پروژه‌های مختلف در آب‌های ایران به منظور استفاده از توان بخش خصوصی تاکید کرد: موقعیت بنادر ایران این امکان را به وجود آورده که طرح‌های توسعه‌ای کلانی به وجود‌ آید و این یعنی بخش خصوصی می‌تواند در بسیاری از این حوزه‌ها به ما کمک ویژه‌ای کند. سازمان بنادر تلاش کرده در این راستا با طراحی تسهیلات مختلف از طریق صندوق توسعه ملی و دیگر منابع فضا را برای حضور سرمایه‌گذاران فراهم کند. بحث پرداخت وام‌ با سود کم از مدت‌ها قبل مطرح بوده و امیدواریم با رسیدن اعتبارات لازم در آینده امکان ارائه این کمک‌ها افزایش پیدا کند.

در کنار سیاست‌های تسهیلاتی سازمان بنادر لحاظ شدن دغدغه فعالان بخش خصوصی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. محمد مجیدی فعال بخش خصوصی در امور زیربنایی در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز» حضور در عرصه دریایی را به یک شرایط بیم و امید تشبیه می‌کند که از یک سو با توجه به ظرفیت بالقوه دریاهای ایران نشان از یک فضای مطلوب کاری دارد و از سوی دیگر وجود رقبای قوی باعث ترس می‌شود.

به گفته وی، هرچند فرصت‌های مختلفی که سازمان بنادر فراهم کرده نقش قابل توجهی در گشایش امکان فعالیت داشته است اما محوریت دولت و طرح‌های اینچنینی این نگرانی را به وجود می‌آورد که شاید بخش خصوصی هنوز امکان استقلال عمل مناسب پیدا نکند. این عرصه بیم و امید شاید تنها با یک تحول جدی از سوی دولت تغییر یابد. در طول سال‌های گذشته شاید حضور خصولتی‌ها باعث شده اعتماد سرمایه‌گذاران حقیقی بخش خصوصی با خدشه روبه‌رو شود و حالا آنها امید دارند با رفع تحریم‌ها و امکان‌پذیر شدن برنامه‌ریزی برای استفاده از توان طرف‌های خارجی، دریا به آنها روی خوش نشان دهد. بسیاری از کارشناسان ظرفیت بالقوه دریاهای ایران را برای تبدیل شدن به محور آبی منطقه مناسب و منحصربه‌فرد توصیف می‌کنند و شاید تنها راه تبدیل شدن این پیش‌بینی از تئوری به عمل اعتماد دوباره به بخش خصوصی باشد.