بی‌نیازی از تولید محصولی شیرین در کشور

تصور اینکه فرد یا افرادی پیدا شوند که طعم و عطر عسل را دوست نداشته باشند برای من به شخصه بسیار عجیب است. عسل این ماده خوش‌رنگ اعجاب‌انگیز که به گفته پزشکان بیش از 100 کاربرد برای سلامتی بدن دارد امروزه در اکثر کشورهای دنیا تولید می‌شود. ایران نیز یکی از کشورهای تولیدکننده عسل است که نوعی از مرغوب‌ترین عسل‌های دنیا را تولید می‌کند.

شرایط سرمایه‌گذاری در تولید عسل و پرورش کندو پیش از این به‌صورت کاملی در همین صفحه از روزنامه فرصت امروز ارائه شد و مزیت‌های بسیار، برای این سرمایه‌گذاری در کشور از نظر گذرانده شد اما گزارش امروز قصد دارد به سرمایه‌گذاری در حوزه بسته‌بندی و فرآوری عسل در کشور بپردازد. برای این منظور سراغ عفت رییسی، رییس اتحادیه زنبورداران کشور رفته‌ایم تا درخصوص فرصت‌ها و تهدیدهای سرمایه‌گذاری در این حوزه نظرات کارشناسی وی را بشنویم.

مجموع صنایع تبدیلی در ایران ضعیف است

عفت رییسی درخصوص وضعیت صنایع تکمیلی و بسته‌بندی در کشور به «فرصت امروز» می‌گوید: متأسفانه وضعیت صنایع تبدیلی و بسته‌بندی‌های مناسب برای محصولات کشاورزی و دامی در کشور تقریباً در همه حوزه‌ها ضعیف است و چندان سرمایه‌گذاری در این باره نشده است. این وضعیت درخصوص عسل به‌مراتب ضعیف‌تر هم هست که نیاز به توجه ویژه دولت و بخش‌خصوصی دارد تا جایگاه واقعی خود را هم در سفره ایرانیان و هم بازارهای بین‌المللی بیابد.

وی می‌افزاید: درواقع یکی از بزرگ‌ترین مشکلات کشاورزی کشور نبود صنایع تبدیلی است و همچنین بسته‌بندی‌های محصولات که بازارپسند باشند وجود ندارد از این رو هم سرانه مصرف محصولات کشاورزی و ارگانیک پایین است و هم در بازارهای جهانی ما جایگاه ویژه‌ای نداریم که شاید بتوان گفت تنها راه‌حل این ماجرا توجه بیشتر و سرمایه‌گذاری‌های مناسب روی صنایع تبدیلی و بسته‌بندی این بازار دست‌نخورده است.

تولید باید سفارش‌محور باشد

رییس اتحادیه زنبورداران کشور در ادامه درخصوص چگونگی مدیریت تولید، مصرف و صادرات عسل می‌افزاید: مهم‌ترین نکته‌ای که باید رعایت کرد این است که تولید ما باید سفارش‌محور باشد به‌گونه‌ای که براساس سفارش مشتری و نیاز بازار دست به تولید بزنیم. امروزه میانگین تولید عسل در کشور حدود 70هزار تن در سال است که تنها 5هزار تن صادرات داریم و این یعنی ما درخصوص صادرات عسل جای کار بسیاری در کشور داریم.

وی با بیان اینکه اساسی‌ترین مسئله‌ای که موجب ناشناخته بودن عسل ایران در جوامع بین‌المللی است همین عدم بسته‌بندی رقابتی و عدم توجه به نیاز بازار است می‌افزاید: امروزه عسل تولیدی ما به کشورهایی چون عراق، ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می‌شود اما عموما به‌صورت فله یا با بسته‌بندی‌های ضعیف که نیاز است این مسئله هرچه زودتر حل شود و به این پتانسیل بالقوه ایران به‌عنوان یکی از محصولات سودآور توجه شود. اگر نیاز بازارهای خارجی را بشناسیم و مقداری هم روی بسته‌بندی محصولات کار کنیم به‌راحتی می‌توان تولید سفارش‌محور داشت و براساس آن تولید را به جلو پیش برد.

پتانسیل‌های بالقوه عسل ایرانی

رییسی درخصوص ویژگی‌های منحصربه‌فرد عسل ایرانی می‌گوید: ما حدود 75هزار زنبوردار در کشور داریم که در حال پرورش زنبور و تولید یکی از مرغوب‌ترین عسل‌های جهان هستند. مرغوبیت عسل ایرانی به این دلیل است که اقلیم‌های مناسب در کشور وجود دارد و گیاهان دارویی مناسب برای تغذیه زنبورها و دشت‌ها و مراتع باکیفیت در کشور به‌خوبی یافت می‌شود و همه اینها جزو پتانسیل‌های بالقوه برای این محصول ایرانی برشمرده می‌شود. وی معتقد است که میزان تولید عسل در کشور به اندازه کافی و نیاز بازار است و بعد از این بیش از هرچیزی باید در صنایع تبدیلی و بسته‌بندی این محصول در کشور سرمایه‌گذاری کرد. همچنین باید در نظر گرفت که سرمایه‌گذاری در این حوزه فقط بحث عسل نیست و نزدیک به 10 ماده استحصالی از عسل قابلیت استفاده و سرمایه‌گذاری دارند، مثل ژل رویال، گرد گل، زهر زنبور، زهر موم و... که همگی ازجمله این مواد هستند که سرمایه‌گذاری در این کار را مقرون‌به‌صرفه می‌کنند. 

وی همچنین درخصوص مزایای تولید عسل در کشور می‌گوید: اینکه زنبور عسل چه خدمتی به طبیعت و مراتع می‌کند بر ‌کسی پوشیده نیست اما متأسفانه طی چندسال اخیر مسئولان ما با بی‌توجهی به این حوزه و توجه به حوزه‌های دامپروری و کشت بی‌رویه در زمین‌های کشاورزی، موجب نابودی محیط‌زیست و منابع طبیعی در کشور شده‌اند که راه‌حل آن توقف کشت‌های بی‌رویه و خروج دام از مراتع است.

صنایعی که توجه به آنها باعث پیشرفت شده

این کارشناس درخصوص توجه دولت و سرمایه‌گذاران به صنایع دیگر می‌گوید: خوشبختانه در ایران به برخی از صنایع خوراکی توجه ویژه شده و جذابیت‌های سرمایه‌گذاری در آنها موجب ورود بخش‌خصوصی و پیشرفت روزافزون آن صنعت شده است. مثلاً صنایع شیرینی و شکلات در ایران به‌خوبی رشد صعودی را طی کرده و مخصوصا در دهه اخیر انواع بسته‌بندی‌های شکیل و انواع شکلات‌ها برای سلیقه‌های مختلف تهیه و تولید شده است، شاید اگر این توجه روی محصولی مانند عسل هم بود خیلی بیشتر از اینها می‌توانست برای صاحبان سرمایه‌گذاری و کشور درآمدزا و ارزآور باشد، چراکه عسل یک محصول ارگانیک است.

سرمایه‌های مورد نیاز

رییسی در ادامه درخصوص سرمایه‌های مورد نیاز برای ورود به حوزه بسته‌بندی و پاستوریزه کردن عسل می‌گوید: برای یک کارخانه پاستوریزاسیون و بسته‌بندی عسل با ظرفیت تولیدی حدودا 500تن در سال، به زمینی با مساحت 1500 متربع نیاز دارید، این زمین در هر جای کشور به‌خصوص مناطقی که تمرکز زنبورداران بیشتر است به منظور کاهش هزینه‌های تهیه مواد اولیه می‌تواند باشد. همچنین حدود یک و نیم میلیارد تومان سرمایه برای خرید تجهیزات و ماشین‌آلات برای این کار نیاز است تا بتوان مجموعه‌ای مناسب با اشتغال‌زایی حدودا 20نفر را تدارک دید.