تا مردم ما را باور نکنند، بحران آب حل نمی‌شود

دولت یازدهم که از ابتدای کار با چالش بی‌آبی مواجه شده، با راه‌اندازی دوباره شورای عالی آب طرح‌هایی را در این زمینه مصوب کرده است. طرح تعادل‌بخشی منابع آب‌های زیرزمینی یکی از طرح‌های ملی است که به تصویب دولت رسیده و وزارت نیرو با همکاری وزارت جهاد کشاورزی این طرح را در دست اجرا دارد. یکی از مسائل مهم اجرای این طرح مشارکت مردم و بهره‌برداران است.

مردم باید ما را باور کنند

محمود حجتی دیروز در گردهمایی مشترک وزارتخانه‌های نیرو و کشاورزی با اشاره به این موضوع اظهار کرد: برای مشارکت مردمی در مدیریت بحران آب، مردم باید ما را باور کنند و احساس حق و ناحقی نکنند. خشکسالی و بحران آب همیشه و در طول تاریخ با ملت ایران بوده اما مردم ما هیچ‌گاه فقیر نبوده‌اند و اقتصاد کشور برمبنای کشاورزی و تجارت محصولات کشاورزی قرار داشت. بنابراین ما باید با همکاری و تعامل این مشکل را حل کنیم. چنانچه تقسیم آب قنات، چشمه و رودخانه‌ها براساس توافق و تعامل بود. وزیر جهاد کشاورزی افزود: بنابراین مردم بلد هستند و می‌توانند منابع آبی را مدیریت کنند. مردم باید باور کنند که ما برای کمک و یاری آنها آمده‌ایم تا با مشارکت آنها و برنامه‌ریزی‌هایی که داریم از این بحران عبور کنیم.

دلخوری و نقد مردم نسبت به عملکردها

وی تصریح کرد: مردم دلخوری‌هایی از ما و نقدهایی هم به شما (وزارت نیرو) دارند. دولت سالانه ده‌هاهزار میلیارد تومان برای اجرای طرح‌های مصوب در این زمینه اختصاص می‌دهد اما گاهی مسئولان برای مبلغ بسیار ناچیزی مردم را به خود بدبین می‌کنند. این مبالغ اندک در مقابل بودجه‌هایی که دولت اختصاص می‌دهد بسیار ناچیز است و عددی به حساب نمی‌آید. حجتی به چاه‌های غیر‌مجاز اشاره و اظهار کرد: اکنون وضعیت به‌گونه‌ای شده که عده‌ای فکر می‌کنند اگر مقررات و قوانین را رعایت کنند، مغبون می‌شوند. می‌گویند حق ما که پروانه داریم نسبت به کسانی که از چاه‌های غیر‌مجاز استفاده می‌کنند، ضایع می‌شود. مردم نباید چنین فکر کنند که هر کسی مقررات را رعایت کند، باخته است و هر کس تمکین نکند، برد با اوست. ما باید حق را به حق‌دار برسانیم و در عمل این چنین رفتار کنیم. نباید مردم را مقابل خودمان نگه داریم وگرنه دچار مشکل می‌شویم.

حقابه‌های بهره‌برداران را به رسمیت بشناسیم

وزیر جهاد کشاورزی همچنین با اشاره به تعاونی آب بران، گفت: تعاونی آب‌بران را باید به رسمیت بشناسیم. تعاونی آب بران یعنی تعاونی بهره‌برداران نه تعاونی کارمندان. بر این اساس میزان آبی را که به بهره‌برداران می‌دهیم، باید به رسمیت بشناسیم. سازمان تعاون روستایی هم بر این تعاونی نظارت و کنترل می‌کند. در اجرا، سیاست‌ها و برنامه‌های کلان را باید جدی گرفت. وی تأکید کرد: در برنامه‌هایی که برای احیای دشت‌های کشور در نظرگرفته می‌شود نباید نسخه‌های یکسان و یکنواخت نوشت. برای هر دشتی با مشخصات خودش باید برنامه‌ریزی کرد و فرمول خاص نوشت. این کار با هماهنگی و همکاری مسئولان مربوط قابل انجام است و در کوتاه‌مدت می‌توان تراز منفی دشت‌ها را ثابت نگه‌داشت و کم‌کم به حالت اول برگرداند و احیا کرد.

تبخیر یک پنجم منابع آبی پشت سدها

وزیر جهاد کشاورزی به موضوع مهم تبخیر پشت سدها نیز اشاره کرد و گفت: باید برای تبخیر آب در پشت سدها فکری کرد. سال به سال از سهم آب بخش کشاورزی کاسته می‌شود و باغ‌هایی که می‌خشکند، از میزان مصرف آب کشاورزی کم می‌شود. اما در مقابل نزدیک به یک پنجم از آب‌های کشور پشت سدها تبخیر می‌شود و هدر می‌رود.

حجتی در بخش آخر سخنان خود فضای سبز شهرها را نشانه رفت و با این پرسش‌ها از وزیر نیرو، اظهار کرد: میزان مصرف آب در فضای سبز چقدر است؟ آیا کاهش می‌یابد یا بهره‌وری در فضای سبز افزایش می‌یابد؟ چمن بیشتر آب می‌خواهد یا برنج؟ چه میزان چمن‌کاری در شهر‌ها داریم؟ برای نمونه در شمال اصفهان 20 برابر کشاورزی در این منطقه مصرف آب در فضای سبز داریم. برای این بخش چه فکری شده است؟ این مسائل باید کنترل و مدیریت شوند.

وی به برخی برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی برای کنترل و مدیریت منابع آب اشاره کرد و افزود: برای نمونه ما از ابتدای کار در وزارتخانه کشت برنج را با همکاری مردم و توجیه مسائل اقتصادی به دو استان شمالی کشور محدود کردیم. در این برنامه کشت برنج در گلستان از 80 هزار تن در سال به 28 هزار تن رسیده و سویا و کلزا جایگزین آن شده است یا کشت پاییزه چغندر قند در کشور اجرا می‌شود که نتایج بسیار خوبی در کاهش مصرف آب داشته است.